Om meer waarde te leveren voor de eindgebruiker van een gebouw, investeert Heijmans onder andere in innovatie met BeSense. BeSense is een slim sensorensysteem dat inzicht geeft in de bezetting, benutting en comfortwaardes van de werkomgeving. Motion10 hielp Heijmans met de cloud-architectuur van deze IoT-oplossing.
De gebouwbeheerder kan dankzij BeSense proactief in plaats van reactief service gaan verlenen. De schoonmaker kan zijn werk efficiënter doen, doordat hij in een overzichtelijke app ziet welke werkplekken veel gebruikt of relatief schoon zijn. Voor de CEO kan het betekenen dat de kostenefficiëntie van het gebruik van zijn bedrijfsruimte gemaximaliseerd wordt. Een slim ingerichte, gezonde en prettige werkomgeving zorgt ervoor dat de arbeidsproductiviteit en de gebruikerservaring omhoog gaan. Hoe kwam deze innovatie tot stand?
Over Heijmans
Heijmans realiseert toegevoegde waarde voor haar klanten door te sturen op voortdurende kwaliteitsverbetering, innovatie en integraliteit.
Thomas Thunnissen, project manager BeSense: “Onze strategie is verbeteren en vernieuwen. Daarom zijn we in de afgelopen jaren aan de slag gegaan met het verbeteren van onze processen en werkten we tegelijkertijd aan slimme innovaties. Heijmans omarmt innovatie, dat doen we samen met andere partijen en creëren daarmee toegevoegde waarde voor onze klanten. BeSense is een voorbeeld daarvan.” In een interview vertelt Thomas hoe deze innovatieve oplossing tot stand is gekomen.
Business case behapbaar houden
Thomas legt uit wat het doel van het project was: “We willen steeds meer doen voor de eindgebruiker van een pand en ons onderscheiden met innovatieve ideëen. Om een vernieuwende speler in de markt te zijn, combineren we onze kennis en kunde om tot nieuwe producten en concepten te komen voor onze klanten. We hebben daar niet altijd zelf de middelen voor. We weten bijvoorbeeld hoe je een gebouw ontwerpt, bouwt en inricht, maar hebben geen zicht op hoe het pand wordt gebruikt. Als we hier zicht in krijgen, kunnen we als Heijmans van nog grotere toegevoegde waarde zijn. Dus hebben we gekeken: hoe kunnen we dat gaan meten en wie kan ons daarbij helpen?
Als je de tijd neemt om na te denken over wat je allemaal wilt weten over het gebruik van een gebouw heb je al snel een hele waslijst. We wilden het project behapbaar houden, dus hebben we gekozen om te beginnen met het meten van schoonmaak. Schoonmaak kun je zien en je kunt daarbij ook makkelijk uitleggen: waarom zou je iets schoonmaken wat niet gebruikt wordt?”
De echte business case: alle eindgebruikers
Thomas: “Enkel schoonmaak is natuurlijk niet de echte business case, maar dat is waar we mee beginnen. Hierna kunnen we dat gaan uitbouwen naar koppelingen met het gebouwbeheer en het facility management systeem.”
“Ons doel is om waarde toe te voegen voor alle gebruikers van een pand. Als je kijkt naar de oplossing nu zijn dat de gebouwbeheerder, de CEO, de schoonmaker en de eindgebruiker van een pand.”
Voor Heijmans zelf levert BeSense daarnaast inzichten die hen beter helpen begrijpen hoe een gebouw wordt gebruikt. “Het doel is uiteindelijk de klant beter te bedienen.”
Eerdere ervaring met Azure en Motion10
Voor het BeSense project gebruikte het team van Heijmans veel componenten van het Azure cloud platform, zoals Azure SQL, Azure IoT Hub, een Azure Web App, en Stream Analytics voor de analyse van de verzamelde data. We vroegen Thomas waarom Heijmans ervoor koos om de IoT-oplossing met Microsoft Azure op te bouwen.
“Dat heeft er mee te maken dat we intern al ervaring hebben op het gebied van Azure. Voor Heijmans BikeScout werken we ook met Azure en dat hebben we met Motion10 gebouwd.”
BikeScout is een oplossing van Heijmans waarbij op gevaarlijke kruispunten in de weg sensoren en reflectoren met ledlampjes zijn geplaatst. Als er in het donker een fietser aankomt, wordt er met ledlampjes naar automobilisten geseind.
“Ik heb tegen onze IT-afdeling gezegd: ‘Dit is wat ik zoek, en dit is wat ze moeten kunnen’. Toen hebben zij Motion10 naar voren geschoven.”
Doel vooraf helder
We vroegen Thomas naar het verloop van het project. “Wat ik heel leuk vond aan dit project, en ik denk ook iedereen die eraan meegeholpen heeft, is dat het een heel tastbaar eindresultaat oplevert. En de hele keten was erbij betrokken: we hadden hier op locatie de sensoren, de gateway, en de dashboards waarin je alles kunt zien.
Het is relatief snel gegaan. Dat is wel onwaarschijnlijk. Dat heeft er ook mee te maken dat we vooraf een heleboel uitgedacht hadden, de randvoorwaarden al stonden en iedereen wist wat hij of zij moest doen. Vanaf het idee tot het eindresultaat duurde het twee jaar. De realisatie duurde ongeveer een halfjaar.”
Thomas vat de succesfactoren voor BeSense als volgt samen:
1. Randvoorwaarden en doel vooraf duidelijk hebben.
2. Op locatie met elkaar samenwerken in een scrum-setting.
3. Gepaste vrijheid en een klein team.
Thomas voegt toe: “Overigens; BeSense is een samenwerking met CSU. Het project is van Heijmans. Wij trekken de kar. Maar de mensen met wie ik samenwerk vanuit CSU zie ik echt als collega’s. Dat is ook een belangrijke factor geweest voor het realiseren van zo’n innovatief project:
Samen uit een basis van openheid en vertrouwen optrekken, en het doel als hoogste goed beschouwen. En alle successen samen vieren.”
Technische obstakels samen overwinnen
“Technisch waren er wel veel obstakels. Je hebt in zo’n project met heel veel schakels te maken. Van de sensor naar de gateway, van de gateway naar Azure, van Azure tot aan de visualisatie. Je moet elke keer kleine hobbels overwinnen. De daily stand-up helpt daar heel erg bij. Als je ’s ochtends met elkaar praat over wat je die dag gaat doen, kan er iemand stand-by staan. Je moet zorgen dat je elkaar kunt vinden en te hulp kunt schieten. De proactiviteit van alle aangesloten partijen heeft daar zeker in geholpen.
De consultants van Motion10 hebben het Azure-deel opgepakt. Zij hebben de API’s geschreven van de binnenkomst van de sensor naar het platform waarop we alles visueel weergeven. En vooraf hebben ze meegedacht over de architectuur.”
Drie tips voor het opzetten van een innovatieve oplossing
Heijmans heeft met BeSense een zeer innovatieve oplossing gerealiseerd: het is één van de eerste echte IoT-projecten in de bouwsector in Nederland. We vroegen Thomas naar zijn tips voor het realiseren van zoiets vernieuwends:
• Zorg dat je de juiste mensen om je heen hebt. “Er is geen enkel project waarbij de techniek bepaalt of het succesvol is. Het zijn de mensen met voldoende kennis, die net wat verder willen gaan dan hun eigen rol, die bepalen of het een succes wordt.”
• Zorg voor management buy-in. “Dat heeft te maken met de volwassenheid van je idee, de volwassenheid van je IT, en met de visie van de directeur zelf. Ik denk dat je een leider moet hebben die openstaat voor innovatie, en het belang daarvan ziet. Bij ons was het ook het gegeven dat we een product hadden dat heel volwassen was; een business case waar we echt in geloofden.”
• Sluitende business case. “Dat is misschien wel dé tip. Als ik kijk naar waarom de directie ‘ja’ heeft gezegd, is het dat er geen vraag was waar we niet over na hadden gedacht. We hebben goed de tijd genomen om het product uit te werken. We zijn met potentiële klanten in gesprek gegaan: ‘Is dit wat je wilt? Wat zouden je koopargumenten zijn?’
”We zijn begonnen met het einde in gedachte, een open deur, maar dat was wel het belangrijkste.”
Meer waarde voor alle gebruikers
Heijmans wilde met BeSense meer waarde toevoegen voor de gebruikers van een gebouw. In hoeverre is dat gelukt? BeSense is nu al in gebruik in de hoofdkantoren van Aegon, CSU en Heijmans. Het systeem levert voor vier verschillende gebruikersgroepen meerwaarde:
De schoonmaker
Voor de schoonmaker wordt het werk simpeler en sneller. Thomas: “De schoonmaker schuift op van puur schoonmaken richting een stukje hospitality. Die kan meer tijd stoppen in schoonmaken van wat echt vies is en proactief steeds meer service gaan bieden.” De schoonmaker krijgt wanneer er gestart wordt met de schoonmaakronde een duidelijk overzicht van de uit te voeren taken via een schoonmaak-app. Hierop wordt aan de hand van de data die de sensoren gemeten hebben een schoonmaakroute bepaald en blijkt of er bijzonderheden zijn. Voor de schoonmaker is dit makkelijker werken en kan het tevens veel extra (schoonmaak)tijd opleveren.
De gebouwbeheerder
De facilitair manager of gebouwbeheerder krijgt nu duidelijk inzicht in de benutting van een pand. Wellicht worden sommige ruimtes wel optimaal benut maar zijn andere ruimtes 80% van de tijd onbenut. De gebouwbeheerder hoeft geen tellingen meer uit te laten voeren want al deze gegevens worden op een online platform duidelijk in kaart gebracht.
Wanneer duidelijk wordt wat de stand van zaken is in het gebouw, kan er efficiënter ingespeeld worden op de indeling van de werkplekken. Wellicht kunnen er meer mensen gehuisvest worden in het gebouw of blijkt dat er meer of minder vergaderruimtes mogen komen. Slimmer en efficiënter gebouwbeheer dus.
Eindgebruikers van een ruimte
Thomas: “Als ik kijk naar de eindgebruiker: die krijgt op schermen inzicht in waar hij naartoe kan. Hij hoeft niet meer rond te zwerven in het gebouw, op zoek naar een beschikbare werkplek.” De mensen die in de gebouwen werkzaam zijn zullen merken dat ze zich prettig, fris en comfortabel voelen in het gebouw, wat hun energieniveau en de werkprestaties ten goede komt. Een extra handigheidje is dat wanneer ze bijvoorbeeld koffie omgooien op hun bureau of op het tapijt, ze via een handige drukknop een melding kunnen maken. Zo weet de gebouwbeheerder en/of schoonmaker dat er iets aan de hand is en kunnen zij hier snel actie op ondernemen.
De CEO/eigenaar
De eigenaar of directeur van de organisatie krijgt een duidelijk rapport over het klimaat van het gebouw. Door in te spelen op het klimaat en een gezonde werkomgeving zullen medewerkers fitter zijn en productiever worden, wat uiteindelijk als gevolg heeft dat het ziekteverzuim omlaag gaat en de gebruikerstevredenheid stijgt. Dit gecombineerd met een efficiëntere schoonmaak en een slimmere benutting van het pand zorgt ervoor dat de eigenaar op termijn kosten gaat besparen. Thomas: “Wat het je oplevert is vooral inzicht om volcontinu je pand optimaal te benutten. Ik denk dat dat het allerbelangrijkst is.”
Geen privacygevoelige data
Thomas legt ten slotte uit dat voor BeSense geen persoonlijke data wordt verzameld en geanalyseerd :“Wat ik heel leuk vind: zowel facilitair managers als eindgebruikers worden heel erg verrast door de keuzes die we gemaakt hebben. We hebben niet gekozen voor WiFi of voor Beacons: we hebben gekozen voor LORA [red: Long Range Low Power] en sensoren.
Je hoeft je dus geen zorgen te maken of iemand al dan niet een appje heeft gedownload. Je hoeft de data niet te anonimiseren: het is überhaupt onmogelijk om met deze technologie individuele personen te volgen. En wat ook aanspreekt: het werkt totaal los van het bestaande IT-systeem.”
De volgende innovatie
Thomas en zijn team zijn druk bezig met nadenken over de volgende innovatie. “De volgende stap is net als bij schoonmaak, dat we iets vernieuwends doen. Een koppeling maken is an sich al vernieuwend. Maar wat ik wil is disruptief innoveren. Dat is mijn ambitie. De koppeling met een systeem, daar is heel veel uit te halen. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar hoe kun je uit die eindeloze mogelijkheden iets halen waar je nu wat aan hebt?”
