Voor het vierde jaar is Google het krachtigste ict-bedrijf in Nederland. Dit jaar geen strijd met Microsoft, maar, verrassend genoeg, met Apple. Een overzicht van wat er verder veranderde in de lijst en de vijf hoogste binnenkomers van 2011.
Een lijst met veel schommelingen is natuurlijk wel zo spannend. Door de consequente manier van samenstellen en de stabiliteit in de ict-sector zit de spanning bij de Computable 100 de laatste jaren echter vooral in de nuances. Die subtiele verschillen met vorig jaar vormen overigens genoeg stof voor discussie. Dat Google, Apple en Microsoft wereldwijd de meest aansprekende ict-bedrijven zijn, is wel duidelijk. Dat de reus uit Redmond, jarenlang de nummer 1, voorbij gestreefd zou worden door het bedrijf van de onlangs overleden Steve Jobs, hadden we dan weer niet verwacht. Apple manifesteerde zich in 2011 als grootste bedrijf ter wereld, maar in Nederland is het voornamelijk een verkooporganisatie. Toch levert het bedrijf hier prima financiële resultaten af en heeft het een uitstekend imago: het wordt zelfs gezien als het meest innovatieve bedrijf. Google bezet in het imago-onderzoek alleen nog de eerste plaats als favoriete werkgever. De ideale zakenpartner is volgens Computable-lezers Microsoft.
Nek-aan-nekrace
Evenals vorig jaar was het ook nu een nek-aan-nekrace tussen de nummers 1 en 2. Apple verliest net de strijd met de nummer 1, met 96,1 procent van de score van Google. Microsoft blijft wat achter met 84,8 procent van de totaalscore van de nummer 1. Het verschil met de nummer 4, net als vorig jaar IBM, is dan wel weer groot. De top 5 wordt compleet gemaakt door Capgemini/Sogeti, dat een plaats stijgt. Ondanks de recente ontwikkelingen stijgt HP, dat afscheid nam van zijn tablets en zelfs overweegt te stoppen met de verkoop van pc's, ook een plek en komt het bedrijf op plek 6. De ontwikkelingen waren te recent om de Computable 100 te beïnvloeden. Overigens hoeft zo'n beslissing volgend jaar geen lagere score in de lijst te betekenen: IBM nam jaren terug een soortgelijk besluit en doet het nog altijd aardig in de lijst van krachtpatsers.
Ict-establishment
De stijging van Capgemini/Sogeti en HP gaat ten koste van Cisco, dat twee plekken moet prijsgeven en net iets meer dan de helft van de score van Google in de wacht weet te slepen. De enige nieuwkomer in de top 10 is SAP, dat één plaats stijgt.
Opvallend is de snelle stijging van Deloitte (van 38 naar 17) en vooral van Ziggo (maar liefst vijftig plaatsen de goede richting op en nu op 21). Bedrijven als Avanade en Macaw kunnen we met een plaats in de top 30 inmiddels ook tot het ict-establishment rekenen.
Ook net binnen de top 30 staat de hoogste binnenkomer: Asus. Een andere hardwarefabrikant, Acer, doet ook goede zaken door op 47 binnen te komen. We zetten de vijf hoogste binnenkomers op een rij.
30. Asus
Asus, fabrikant van desktops, netbooks, tablets en computeronderdelen, heeft de eer als hoogste in de Computable 100 binnen te komen. Dat is best een prestatie in een pc- en netbookmarkt die onder druk staat en met Apple als geduchte concurrent op het gebied van tablets.
In de lijst van financieel krachtigste bedrijven weet de fabrikant niet echt potten te breken: het staat op de 84e plaats. Met het imago van Asus zit het daarentegen volgens ict-professionals wel goed. Als zakenpartner en als werkgever staat het bedrijf op de 30e plaats. In de lijst van meest innovatieve bedrijven mogen we zelfs een 14e plek noteren. We hebben hier te maken met een fabrikant die zich in de voorhoede beweegt bij nieuwe apparaten. Het was enkele jaren geleden een van de grote namen achter de netbooks. Die trend mag dan inmiddels zijn overgewaaid, mogelijk is die pioniersrol van Asus niet vergeten. Bovendien heeft de fabrikant inmiddels een lijn opvallende tablets op de markt gebracht.
38. Xebia
Consultancy- en projectorganisatie Xebia vierde onlangs zijn tiende verjaardag. Het bedrijf is gespecialiseerd in Agile Java development en complexe enterprise applicaties voor mobiele toepassingen. Het heeft behalve in Nederland ook vestigingen in Frankrijk en India. In totaal heeft het zo'n 250 medewerkers. Dit jaar heeft het voor het eerst de Computable 100 gehaald, wat vooral te danken is aan goede imagoscores. In alle drie de imagolijsten behaalt Xebia de top 40. In de lijst van meest geliefde zakenpartners bereikt het zelfs de 32e plaats.
Directeur Daan Teunissen vindt dat de financiële resultaten een enigszins vertekend beeld kunnen geven door flinke investeringen in productontwikkeling. Er zit een gezonde groei in het bedrijf en Xebia zegt geen hinder te hebben ondervonden van de recessie. ‘De eerste twee jaar hebben we veel op intuïtie gedaan. Daarna hebben we een missie geformuleerd, die meer inhoudt dan mooie woorden.' Die missie beschrijft dat Xebia een autoriteitspositie wil bereiken op de gebieden waarin het bedrijf actief is. Dit betekent dat iedere werknemer ertoe moet bijdragen dat het bedrijf als autoriteit wordt gezien. Teunissen neemt dit mee in het wervingsproces en bespreekt dit geregeld met iedere werknemer binnen zijn bedrijf. De werknemers in India worden nadrukkelijk niet ingehuurd als goedkope krachten: de vestiging is een bedrijf dat qua expertise gelijk staat aan de vestiging in Hilversum. Met behulp van geavanceerde telecommunicatie vindt overleg plaats tussen de ontwikkelaars in Nederland en India. ‘Vaak zie je bij offshoring dat mensen er maar bij worden gehaald en compromissen worden gesloten. Ook alle werknemers in India dragen er echter toe bij dat we een autoriteit zijn. We weten van elkaar dat we elkaars evenknie zijn.'
Xebia ontwikkelt software volgens de agile-methode. Daarbij wordt in korte periodes van enkele weken steeds een werkend deel van de software opgeleverd. Zo worden tekortkomingen en wensen van de klant snel achterhaald. De onderneming publiceert hier geregeld over, geeft trainingen op dit gebied aan het management van bedrijven en spreekt erover op conferenties. ‘Die methode werkt voor ons goed om publiciteit te krijgen. Overigens heb ik liever dat onze klanten ons waarderen dan dat iedereen onze naam kent.'
47. Acer
Er vallen harde klappen in de pc-markt. Acer verkocht in het tweede kwartaal van 2011 44,6 procent minder pc's dan in dezelfde periode in 2010. Vooral de dalende verkoop van netbooks is hier debet aan: de totale markt van deze ooit hippe computertjes daalde in deze periode met 53 procent. De leverancier, die met een te grote voorraad aan apparatuur kampt, heeft zijn koppositie moeten afstaan aan HP.
Acer levert overigens ook servers voor de zakelijke markt. Daarnaast nam het bedrijf het Amerikaanse iGware over om de eigen cloud-infrastructuur vorm te geven. Met de Acer Cloud moeten gebruikers alle ict-apparatuur kunnen combineren met pc's en tablets van de fabrikant.
Met een onzekere pc-markt is het logisch dat Acer verder kijkt. De vraag is of de imagoscores zijn beïnvloed door deze stap of dat ict-professionals het bedrijf toch vooral van de pc's en servers kennen. In ieder geval staat Acer op 47 in de Computable 100, met vooral een opvallende positie in de lijst van meest innovatieve bedrijven: de 19e plaats.
54. Infor
Wie Infor zegt, zegt vaak nog automatisch Baan. Theo Koster, regional vp Infor Benelux, geeft toe dat het nog altijd helpt om het bedrijf te noemen waarvan onderdelen werden overgenomen. ‘Er is niets mis met de Baan-applicaties. Daar werken op onze locatie in Barneveld nog altijd dagelijks honderden programmeurs aan, al hebben we afscheid genomen van de naam in onze pakketten. Zeker in de Benelux is het nog een substantieel deel van onze omzet. Toch hebben we ook veel andere productgroepen, zoals supply chain, crm, financiële systemen en enterprise asset management (eam).'
Ook ontwikkelt het bedrijf steeds meer diensten in de cloud. Zo is er al veel vraag naar applicaties voor kostendeclaratie, voor onderhoud van machines en ook steeds meer naar erp-applicaties in de cloud. ‘Daarbij is naast gebruiksvriendelijkheid ook security een belangrijk aspect. Vooral klanten die erp als een cruciaal onderdeel van hun bedrijfsvoering zien, hebben nog veel vragen over cloud-toepassingen. Natuurlijk zijn er ook tussenvormen, zoals een private cloud met de gegevens binnen het eigen bedrijfsnetwerk. Ook is het mogelijk applicaties te laten hosten, bij Infor zelf of bij een derde partij. In dat geval schaft de klant nog een initiële licentie aan en is hij nog eigenaar van de applicatie.'
Het lijkt erop dat de Amerikaanse bedrijfssoftwareleverancier nog heel wat aan bekendheid te winnen heeft. In geen van de drie imago-onderzoeken haalt het de top 100. Dat er toch een plaats in de Computable 100 is weggelegd, is te verklaren door de financiële resultaten. In de lijst van financieel krachtigste bedrijven komt Infor op de vijfde plaats uit. Dat vorig jaar deze hoge score niet werd behaald, verklaart Koster met het feit dat het bedrijf sinds kort kwartaalberichten publiceert en opener is over de financiële resultaten. ‘Natuurlijk hebben wij ook te maken met de economische omstandigheden, maar we zijn een solide softwarebedrijf met ook in de Benelux zo'n 600 werknemers. De overname van Lawson is bovendien inmiddels afgerond.' In 2011 nam Infor zijn branchegenoot voor twee miljard dollar over. Koster verwacht dat de consolidatie binnen de branche nog wel doorgaat. ‘Ook SAP, Oracle en IBM hebben onlangs bedrijven overgenomen om verder te groeien.'
57. T-Systems
Als onderdeel van Deutsche Telekom is T-Systems ook in Nederland al een aantal jaren actief. Vorig jaar viel het bedrijf net buiten de top 100, dit jaar noteren we een 57e plaats in de eindlijst. In de top 100 met financiële resultaten staat de onderneming precies op de helft. In geen van de drie imago-lijsten wordt de top 50 gehaald. Hoe zien ict-professionals deze relatieve nieuwkomer in de Nederlandse markt eigenlijk? Managing director Ton van den Berg: ‘De laatste twee jaar hebben we veel inspanningen gedaan om ons als global player te manifesteren op het gebied van outsourcing. De Duitse Gründlichkeit van het moederbedrijf speelt daarbij zeker een rol. Zo klein zijn we trouwens niet meer: we hebben bijvoorbeeld de helft van de omvang van Atos. De samenleving verandert niet alleen van een megabit- naar een gigabit-maatschappij, ook de groei in mobile devices en de verschuiving naar de cloud, ook voor bijvoorbeeld erp-omgevingen, is een ontwikkeling waar wij op inspelen.' De dienstverlener werd in Nederland groot door flinke contracten met Shell en Philips.
Eerder dit jaar bracht FrieslandCampina zijn rekencentrumbeheer onder bij T-Systems. Heeft het bedrijf nog last van de berichten in de media dat opdrachtgevers ontevreden zouden zijn en van het imago dat vooral op prijs wordt geconcurreerd? Van den Berg: ‘Shell heeft ons ingeschakeld voor een SharePoint-oplossing. Als een klant ontevreden is, word je er niet opnieuw bij gehaald. Wat het concurreren op prijs betreft: we hebben een heel sterke focus en leveren bewust een beperkt aantal standaardoplossingen. Het voordeel is dat we diepgaandere kennis en vaardigheden kunnen bieden. Daarnaast kunnen we door schaalvoordeel tegen lagere kosten dezelfde marges halen als anderen.' Volgens Van den Berg onderscheidt zijn bedrijf zich ook door het daadwerkelijk toepassen van het utility-concept: flexibel gebruik van diensten en alleen betalen voor wat je afneemt. Dat was bijvoorbeeld goed zichtbaar bij Heineken, waarvoor T-Systems een internationale SAP-omgeving beheert. ‘Door de opening van een grote brouwerij in Mexico was snel meer capaciteit nodig.'
De komende jaren kunnen we volgens de directeur een gestage groei van het bedrijf verwachten. Daarnaast biedt samenwerking met de andere bekende tak van het moederbedrijf, T-Mobile, mogelijkheden om telecom én it te leveren.
Het cijferwerk achter de lijst
Wie als onderneming financieel gezond is en daarnaast een goede zakenpartner, een innovatief bedrijf én een geliefde werkgever is, mag schitteren in de eindlijst. De harde cijfers van de Computable 100 verklaard.
Alleen gericht zijn op geld verdienen en geen oog voor klanten en werknemers hebben, daarmee red je het niet in de ict-wereld. Aan de andere kant zul je financieel moeten presteren, ook al heb je nog zo'n cool imago en schitterende arbeidsvoorwaarden. In de Computable 100 staan alleen ondernemingen die financieel de zaken op orde hebben én die goed scoren als zakenpartner, innovator en werkgever.
Om de financiële resultaten en de imagoscores te kunnen vergelijken, zijn alle scores geïndexeerd. Daarbij werd de maximaal behaalde score op 100 gesteld. Met andere woorden: het bedrijf met de beste financiële score kreeg op dit onderdeel de waarde 100. De andere scores werden volgens deze index omgerekend, ofwel de financiële score gedeeld door de score van de nummer 1 maal 100. Voordat de financiële scores werden geïndexeerd, zijn ze omgerekend door het financieel slechtst scorende bedrijf de waarde 0 te geven. Bij de cijfers van de andere bedrijven is dezelfde waarde opgeteld. Op deze manier kwam het uiteindelijke bereik, evenals bij de imagoscores, tussen de 0 en de 100 te liggen.
Ook de drie imagoscores: meest geliefde zakenpartner, meest innovatieve bedrijf en beste werkgever, werden op deze manier gewogen (zie het kader ‘Verantwoording Motivaction' voor details over de imagoscores). Bij elk van de drie criteria werd de hoogst behaalde score op 100 gesteld. De scores van de andere bedrijven op dit criterium werden berekend als: score zakenpartner gedeeld door de hoogst behaalde score maal 100. Bij de andere twee criteria, meest innovatief en ideale werkgever, werd dezelfde methode toegepast. Om tot de uiteindelijke Computable 100-score te komen, werden de gewogen financiële score en de drie gewogen imagoscores van een bedrijf bij elkaar opgeteld. Ook in de einduitslag werd de score van de nummer 1 op 100 gesteld.
Verantwoording Mazars Berenschot
De berekening van de financieel krachtigste bedrijven is gebaseerd op drie factoren. De winstgevendheid van een bedrijf (bedrijfsresultaat gedeeld door de omzet), de solvabiliteit (eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal) en de omzet per werknemer. Omdat de omzet per werknemer, in tegenstelling tot de andere twee factoren, geen percentage is, werd bij deze factor de score van een bedrijf gedeeld door de score van het bedrijf met de hoogste winst per werknemer. Dit getal werd met honderd vermenigvuldigd, zodat ook een percentage ontstond (het bedrijf met de hoogste winst per werknemer staat op 100 procent). De eindscore is een weging van deze drie factoren, waarbij de winstgevendheid 40 procent van de eindscore uitmaakt, evenals de solvabiliteit. De winst per werknemer bepaalt voor 20 procent de eindscore. Een organisatie kan een negatieve eindscore behalen bij een negatieve winst (verlies). Ook de kredietwaardigheid van een bedrijf kan negatief zijn. Dit is het geval als een bedrijf na een aantal verliesjaren een negatief eigen vermogen krijgt. Van zeven ict-bedrijven waren geen financiële cijfers voor Nederland, de Benelux of Europa voorhanden. Het gaat om Citrix, Packard Bell, EMC, Oracle, Telindus, Sybase en Rockwell.
Omdat een vergelijking met de andere ondernemingen onmogelijk is, ontbreken deze bedrijven in de eindlijst van de Computable 100. Ook in het imago-onderzoek zijn deze bedrijven dit jaar niet meegenomen.
Verantwoording Motivaction
Computable heeft onderzoeksbureau Motivaction in de arm genomen voor het uitvoeren van het kwantitatieve imago-onderzoek voor de Computable 100. De redactie van Computable stelde de vragenlijst op. Motivaction maakte de vragenlijst online beschikbaar en verwerkte de resultaten.
De doelgroep van het onderzoek bestaat uit it-professionals en -beslissers. In juli 2011 werden 62.469 van hen door Motivaction per e-mail uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek. Uiteindelijk beantwoordden netto 1771 respondenten de vragenlijst.
De deelnemers stelden een top 5 samen voor drie criteria: meest ideale zakenpartner, meest innovatieve bedrijf en aantrekkelijkste werkgever. Per vraag werd een lijst met 147 ondernemingen gepresenteerd die actief zijn in de Nederlandse ict-markt (de werkgever van de respondent werd hier indien nodig uitgefilterd). Bij ieder criterium werd per bedrijf de totaalscore berekend door het aantal respondenten dat een bedrijf op de eerste plaats zette te vermenigvuldigen met vijf, het aantal respondenten dat het bedrijf op de tweede plaats zette met vier, enzovoort. Respondenten konden enkel beoordelingen geven aan dienstverleners waarmee ze in de afgelopen twaalf maanden ervaring hadden. Ze konden niet hun eigen organisatie beoordelen. Enkele scores zijn gebaseerd op weinig (minder dan 20) waarnemingen, waardoor ze indicatief zijn.
De gebruikte lijst van ict-dienstverleners werd verstrekt door financieel adviesbureau Mazars Berenschot Corporate Finance (zie hun verantwoording).
