Hoewel netneutraliteit in Nederland nooit een hot topic is geweest, is het een onderwerp dat een steeds grotere rol zal gaan spelen. De recente aankondigingen van mobiele internetproviders over het selectief of alleen tegen extra betaling doorlaten van applicaties zijn wellicht een kentering. In dit artikel ga ik in op het belang van netneutraliteit voor bedrijfsnetwerken.
Netneutraliteit is het uitgangspunt waarbij internetproviders een neutrale rol aannemen ten opzichte van het verkeer dat getransporteerd wordt over het netwerk. Feitelijk is netneutraliteit pas een onderwerp van discussie geworden door het gebrek eraan, dus het afknijpen of blokkeren van verkeer door een provider op basis van de applicatie of de bestemming/oorsprong van dat verkeer. Om George Orwell te parafraseren: alle bits zijn gelijk zijn maar sommige net iets meer dan andere. Een provider kan een aantal redenen hebben om af te wijken van netneutraliteit, bijvoorbeeld de concurrentie met een eigen dienst (denk aan Skype op een smartphone die goedkoper bellen dan het 'normale' gebruik van een mobiele telefoon mogelijk maakt) of een disproportionele belasting van het netwerk door een bepaalde sites (denk aan de data-intensieve content van Youtube).
Betalen
De netneutraliteit raakt een discussie die fundamenteel te maken heeft met de manier waarop het internet is opgebouwd: een hoeveelheid netwerken met een nationale, regionale of wereldwijde reikwijdte die elk verbonden is met een aantal andere van die netwerken. Dat soort verbindingen is bebaseerd op twee soorten commerciele afspraken: die van gelijkwaardigheid (peering) of die van een transactie (internet transit). het aloude adagium 'content is king' is nog steeds waar. Een netwerk dat waarde met zich meebrengt in de vorm van content (zoals bijvoorbeeld google met Youtube) hoeft niet voor interconnectiviteit te betalen omdat ook weer het waarde toevoegt aan een netwerkprovider waar het mee peert.
De afwegingen voor een netwerkprovider met welke partijen te peeren en waar internettransit in te kopen, en in welke hoeveelheid, zal gebaseerd zijn op een balans tussen prijs en kwaliteit. In zekere zijn de keuzes die de provide maakt een indirecte manier van afwijken van netneutraliteit. En die keuzes die een internet provider maakt zijn daarbij van belang voor de klant van die provider. Het is leuk dat je de beschikking krijgt over een fiberverbinding van 100 Mbps of meer maar als die aan de "achterkant" verbonden is met geringe capaciteit met andere netwerken die niet van directe interesse zijn voor de gebruiker dan komt dat de prestaties van de 100 Mbps verbinding niet ten goede. Eigenlijk wordt hier de illusie doorbroken dat er één internet is, vergelijkbaar met het Nederlandse elektriciteitsnet, en dat de technische karakteristieken van verschillende providers voldoende zijn om onderling providers te vergelijken.
Twee ontwikkelingen
Wat is nu het directe belang van de netneutraliteitsdiscussie voor een zakelijk netwerk? Is een zakelijk netwerk niet bij uitstek een omgeving dat uitgaat van een privaat netwerk zoals een (MPLS gebaseerd) ip-vpn? Dat is waar, maar steeds meer zal de netwerkneutraliteit een rol spelen. Dat wordt veroorzaakt door twee ontwikkelingen:
1. Clouddiensten
Dat clouddiensten een opmars maken moge duidelijk zijn. Kijkende naar publieke clouddiensten, die dus uitgaan van een omgeving op publiek internet, wordt de varieteit van clouddiensten wordt steeds groter. De kwaliteit van het internetpad over de verschillende gekoppelde netwerken tussen een gebruiker en de hostinginfrastructuur van de leverancier van de clouddienst bepaalt in belangrijke mate de perceptie van kwaliteit door de gebruiker. De kwaliteit hangt samen met de keuze van een onderneming voor een bepaalde internetprovider en die van de cloudserviceprovider maar ook met hoe de internetprovider het verkeer behandelt. Daarbij spelen in een zakelijke contekst dezelfde argumenten als in de consumentenmarkt een rol: hoeveel capaciteit zal een internetprovider willen reserveren voor klanten die gebruikmaken van clouddiensten as google apps, Microsoft Office 365 en Amazon's virtuele server park? Zeker als deze diensten concurreren met de eigen diensten voor email en hosting die een internetprovider zelf aanbiedt.
2. Internet als transportlaag voor zakelijke netwerken
Internet is voor veel zakelijke netwerk een interessante transportlaag voor verbindingen tussen vestigingen. Door het gebruik van versleutelingen kunnen tunnels gemaakt worden over het publieke internet die dienen als primaire of back-upverbinding voor een MPLS-netwerk. Een ander veel voorkomende zakelijke verbinding is het gebruik van een internetaccessverbinding voor thuiswerken. De kwaliteit en betrouwbaarheid maar ook voorspelbaarheid (denk aan constante doorvoorsnelheid en transporttijden) van zo'n verbinding is dan essentieel.
Virtuele salarisstroken
Wellicht nog interessanter is de combinatie van beiden. Het model waarbij een thuiswerker een tunnel opbouwt met zijn bedrijfsnetwerk en door die tunnel al het verkeer 'duwt en trekt' lijkt steeds minder houdbaar. Want wat is het nut als je vervolgens uit die bedrijfsnetwerkomgeving weer meteen het internet opgaat om je officeproducten te gebruiken, je email op spam en malware te laten filteren, je browsing op bedrijfspolicies en content te laten filteren, je virtuele salarisstroken te bekijken, je declaraties in te dienen, je klantgegevens bij te houden.
Als daar ook nog unified communications diensten die vanuit een publieke clouddienst geboden worden bijkomen is een opzet waarbij alleen verkeer van servers uit het bedrijfsnetwerk via die tunnel gaat, veel logischer. Wat is dan de kans dat de lokale provider van een thuiswerker zakelijk unified communications verkeer beschouwt als 'afknijpbaar'? En wat blijft er dan nog kwalitatief over van Het Nieuwe Werken? Het belang van een neutraal netwerk, ook in een zakelijke omgeving, wordt daarmee ook duidelijk.
