Blockchain, de nieuwe visie op data, is razendsnel omarmd door consultancybedrijven en marketeers. Maar onder die mainstream types in pak zit een scene van jonge mensen voor wie blockchain een complete ideologie lijkt. Recruiters opgelet.
In de jaren ‘80/’90 werkte ik voor een software huis. Het was de tijd van de overgang naar de relationele denkwereld. Intern was ik een voortrekker van die overgang (‘ja, relationeel gaat goed performen’) maar ook bestrijder van idiote claims (‘nee, eindgebruikers gaan heus niet zelf programmeren met SQL’). Het waren inhoudelijke discussies met een technisch karakter en tussen vaklieden.
Revolutie
Begin jaren ’90 kwam er opeens een revolutie over ons heen: object oriëntatie, eerst belichaamd door de programmeertaal Smalltalk. Jongere collega’s, maar ook onze manager r&d waren er van overtuigd dat software-ontwikkeling totaal zou veranderen. Ik sprak early adopters en merkte dat je met Smalltalk van alles kon, behalve administratieve toepassingen bouwen. Afijn, de r&d-manager organiseerde een meetup avant la lettre. Er waren enthousiastelingen maar ook sceptici. De r&d-manager reageerde daarop met de vraag of zij die geloofden in object-oriëntatie hun hand wilden opsteken en gaf aan dat hij alleen met hun verder wilde gaan. Ik was verbijsterd over zoveel sektarisme en onwetenschappelijkheid. Dat de r&d-manager naderhand werd ontslagen en ik zijn baan kreeg maakte veel goed.
Ik heb mij sindsdien vaak afgevraagd hoe het kan dat intelligente mensen zo gemakkelijk achter dubieuze claims aanlopen zodra het over ict gaat. Deels zie ik de verklaring in het feit dat ict geen uniforme wetenschappelijke basis heeft. Ict’ers communiceren onderling niet zoals medici, juristen, accountants, psychologen of zelfs astrologen en hebben sterk verschillende achtergronden. Een telling op een bestand, waarover ik beschik van ruim vijftienduizend mensen die het beroep ‘Adviseur ict’ hebben uitgeoefend, laat dat duidelijk zien. In de top-20 van master-opleidingen die deze mensen hebben gevolgd is een kwart (bedrijfs)economisch opgeleid en heeft één op zes een informatica-master gedaan. In de 60 procent ‘overig’ vinden we onder meer psychologen, juristen, sociaal-cultureel opgeleiden, historici en communicatiewetenschappers. Zo’n ratatouille van achtergronden is bijzonder en geen voordeel voor de paradigmavorming.
En nu worden we als ict-branche opeens overrompeld door een megatrend/megahype die blockchain heet. Anders dan normale hypes komt deze echt vanuit de buitenwereld. De bron heet bitcoin en bitcoin/blockchain is een natte marketeersdroom. Doldwaze claims doen de ronde. De mooiste: ‘Gegevens in de blockchain kunnen niet worden gewijzigd en dus is wat in de blockchain is vastgelegd waar’. Gelukkig zijn er ict’ers die tegengas bieden. Toch?
Niet dus. De usual suspects, ict-adviesclubs als Capgemini, CGI, KPMG, Deloitte en zelfs IBM slaan mee op de blockchaintrom, zonder dat er buiten de wereld van de cryptocurrencies aansprekende successen zijn te melden. En omdat iemand het oude concept van een exit-mechanisme heeft opgepimpt als zijnde een smart contract zien we ook grote advocatenkantoren zoals CMS en (Landsadvocaat) Pels Rijcken aansluiten. Fijn, die diversiteit!
Ecosystemen
Interessanter is dat er rond die usual suspects twee gescheiden, maar verwante ecosystemen lijken te zijn ontstaan. Beide hebben gemeen dat ze worden gedomineerd door twintigers en dertigers die helemaal ‘in de blockchain’ zijn. ‘Blockchain is/wordt een totale omwenteling.’ ‘De wereld gaat peer-to-peer.’ ‘Banken, overheden, alle autoriteiten en middlemen worden overbodig.’ Blockchain staat voor techno-anarchisme, nivellering van macht, globalisering zonder multinationals, kleinschaligheid, deeleconomie, open source, vergroening en – túúrlijk – feminisme. Mooie idealen, maar het sektarisme ligt op de loer.
Dan die twee losstaande bockchain ecosystemen. Een heb ik van nabij gezien op het recente congres ‘Chainges’ in Amsterdam. De bezoekers waren echt internationaal. Desgevraagd schatte de lokale barista het aantal Nederlanders op 10, hooguit 15 procent. En ieders focus lag op cryptomunten en tokens (kort door de bocht: elektronische waardebonnen), dicht tegen de bitcoin aan dus.
Het andere blockchain-ecosysteem is juist Nederlands, is beperkt bezig met cryptomunten en leeft op belastinggeld. Misschien daarom is het heel moeilijk om uit te vinden wat er precies gebeurt, ondanks dat er een website www.blockchainprojects.nl bestaat met stapels initiatieven waaruit nog nul productionele toepassingen uit zijn voortgekomen. Deze pilot-jungle heeft een alpha female, een psychologe die luistert naar de naam Marloes Pomp en naar eigen zeggen leiding geeft aan 35 (vijf-en-der-tig!) blockchain projecten/pilots/initiatieven van de overheid. Bij de eerste poging tot contact werd de deur meteen dichtgegooid. Voor wat betreft openheid is het bij de overheid dus weer business as usual.
Ik ben benieuwd wat de impact gaat worden van die twee blockchain-ecosystemen. Ik zou mijn geld niet in de Nederlandse scene steken – maar helaas doet de overheid dat namens mij dus wel. Internationaal ligt dat anders. Daar blijft men bij de cryptomunten en wordt echt ondernomen. Mijn advies aan recruiters: pik de ict-pareltjes uit de (internationale) blockchaingemeenschap en lijf ze in als de hype straks ineen klapt. En technisch georiënteerde lezers verwijs ik graag naar de blockchain-serie op de Computable-website. Red onze blockchain-jeugd!
(Deze bijdrage is afkomstig uit Computable Magazine, editie 04/2018.)
Goed geschreven René, kan me er helemaal in de vinden.
Ik had een heel artikel geschreven over de (on)zin van blockchain, maar werd uiteindelijk te technisch, dus moet weer opnieuw beginnen. Basis is heel simpel. Blockchain is alleen zinvol voor virtuele zaken en in een scenario waarin je transacties kunt doen waarbij je niet een centrale partij vertrouwt, maar het systeem zelf.
Het decentrale is dus het onderscheidend vermogen. Dat is het enige “probleem” wat blockchain oplost. Dus dat je bijvoorbeeld uitwisselen van waarde peer-to-peer kunt doen zonder een vaste leverancier die het als service aanbiedt.
De vraag is alleen: Wie vindt dat belangrijk? En als je dan gaat vragen en onderzoeken dan zijn de enige geintresseerden de speculanten die grappig genoeg vooral gebruik maken van gecentraliseerde exchanges.
Geld verplaatsen en betalen is al zo makkelijk en simpel gemaakt dat decentraal geen probleem oplost. Ik vertrouw banken en overheid ook niet, maar ben te lui om mijn manier van leven daarvoor om te gooien.
Use cases zoals de track en trace van goederen decentraliseren… of identiteit management…. gaan niet werken met blockchain. Althans ik zie technisch gezien niet hoe en welk probleem dat dan oplost..
Veldwijk vraagt zich nog steeds af: ‘hoe het kan dat intelligente mensen zo gemakkelijk achter dubieuze claims aanlopen zodra het over ict gaat.’
Tegelijkertijd geeft onze Sheldon zelf het antwoord. Hij heeft namelijk geen studie psychologie, sociologie of iets sociaal cultureels achter de rug.
Ik kijk uit naar de volgende aflevering 🙂
Dat (intelligente) mensen achter dubieuze claims aan gaan lopen is hetzelfde als vierjaarlijkse circus van verkiezingen. Dat veel van deze (intelligente) mensen pro-Europa zijn en anti-Trump is opvallend maar Henri geeft al aan waar het probleem ligt. We zien liever dat de ander veranderd zodat we zelf aan onze vastgeroeste patronen vast kunnen houden.
In de psychologie van verandering is gek genoeg de overheid vaak de aanjager, René vergeet dat de nieuwe economische principes van de internetzeepbel niet bleken te kloppen maar Internet wel voor een omwenteling gezorgd heeft. De overheid heeft al vroeg hierin geïnvesteerd en links en rechts is belastinggeld verkwanseld maar gemiddeld genomen is Nederland er uiteindelijk wel beter van geworden.
Bij innovatie gaan de kosten voor de baten uit en zolang er in de pilot-jungle van de overheid strak gebudgeteerd wordt lijkt het me ook geen probleem als er met belastinggeld gekeken wordt wat blockchain is. Wel dient er openheid van zaken gegeven te worden – WOB – omdat het om publiek geld gaat. De vraag is waarom Marloes de deur dicht gooide want René is ook niet vies van polarisatie door telkens te wijzen op het falen van ICT projecten bij de overheid met soms ongefundamenteerd uitspraken. Het idee van blockchain wordt gepropageerd met dezelfde polarisatie, dat we minder afhankelijk zijn van machtsblokken die eerder overeind gehouden moesten worden met belastinggeld spreekt veel mensen aan.
Uiteraard is er geen mooier vermaak dan leedvermaak maar als je een schip wil bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan leer, als het om innovatie gaat, mensen te verlangen naar de enorme eindeloze zee. En die zee kent twee kleuren, rood voor de innovatie van de kostenverlaging die vaak om de race naar het putje gaat met het idee van commodificatie. En blauw voor de innovatie van vernieuwing waarbij de marges hoger zijn voor de ‘ontdekkers’ omdat ze geïnvesteerd hebben in iets anders.