In 1985 had ik ook durven beweren dat het onzinnig is te verwachten dat het modale gezinshoofd met een PTT-rekening van 100 gulden per twee maanden in het jaar 2000 drie mobiele telefoons gebruikt en 200 gulden per maand uitgeeft aan telecommunicatie, schrijft Peter Maathuis.
Het lijkt alsof negatieve berichtgeving over de telecom-markt garant staat voor de nodige publiciteit. Ik refereer hier aan het artikel ‘Mooie beloften’ (Computable, 19 januari).
Afkraken van wat anderen bedenken, vind ik geen grote verdienste; vijf jaar geleden zou een negatief verhaal over SMS vlot geschreven kunnen worden, nu halen telecom-operators in Europa 5 tot 20 procent van hun omzet uit hun ‘short message services‘. Het is veelal de rol van netwerk-operators om een infrastructuur te ontwerpen en in te richten voor toekomstige behoeften – het feit dat Aberdeen en Forrester die toekomstige toepassingen niet zien, zegt vooral wat over hun visie. De overheid gelooft er in elk geval zodanig in, dat zij alvast 150 miljoen incasseert van de geschatte 1.000 miljard dollar (!) investeringen voor het komende paar jaren.
Oefenfase
Umts (universal mobile telecommunications system) dwingt de operators tot het ontwikkelen van mobiele informatiediensten en Gprs (general packet radio services) is de oefenfase. Operators bieden transportcapaciteit aan met diverse ‘Quality of Service’-parameters zoals de ‘connection setup time’, ’throughput’ en ‘delay’, te gebruiken voor allerlei – al of niet thans bekende – data- en spraakdiensten. De verdienste van Gprs is het ‘packet switching’ principe, waarmee de mogelijkheid ontstaat af te rekenen op basis van de getransporteerde hoeveelheid bits in plaats van de verbindingstijd. Daarmee kan iemand die mobiel is toch virtueel maar continu met het netwerk op kantoor in verbinding blijven. Bovendien is de opbouwtijd van een nieuwe verbinding minimaal, waardoor ook snel toegang kan worden verkregen tot andere bronnen van informatie.
Natuurlijk zullen de mobiele toestellen moeten worden aangepast aan het verwerken van draadloze data: de Nokia Communicator en de Ericsson R380 zijn al heel bruikbare voorbeelden vanuit de spraakwereld – een laptop met een Gprs pc-kaart is de voor de hand liggende configuratie vanuit de it-wereld bezien. Het grote aantal laptops creëert een interessante nieuwe markt voor de operators van mobiele netwerken.
Een logische ‘killer-applicatie’ is mobiele e-mail: de mogelijkheid (selectief) e-mail naar de mobiele terminal te sturen en af te handelen in de file, in de wachtkamer, in het vliegtuig, enzovoort. Aannemend dat iemand op een dag 1 Mbyte aan mail ontvangt, dan is een 9.600 bps-verbinding circa twintig minuten bezet. Wanneer de data over de dag verspreid wordt afgeleverd (tussen de telefoongesprekken door), dan is deze verbinding zeker snel genoeg. Wanneer de operator daarvoor bijvoorbeeld 1.000 pakketjes van 1 kbyte à f 0,001 = f 1,– in rekening brengt, zal de gebruiker daar nauwelijks mee zitten, terwijl de operator de omzet per gebruiker met 20 gulden per maand verhoogt. De investeringen in Gprs zijn zeer bescheiden, zeker vergeleken met Umts, en de terugverdientijd zou wel eens minder dan een jaar kunnen blijken te zijn.
Een paar pagina’s tekst faxen naar een hotel kost al gauw vele guldens – ook hier zal Gprs een aanzienlijke besparing opleveren.
Mobiele transacties
Een andere voor de hand liggende applicatie is m-commerce: aan- en verkoop transacties (bestellen, afrekenen) per mobiel vergen slechts kleine hoeveelheden data, die binnen een seconde heen en weer gaan voor minder dan een (euro)cent. Daar kan geen creditcard, chipknip of pinpas tegenop. Het gaat hier niet om grote hoeveelheden geld voor de operator, tenzij deze zoals de creditcardmaatschappijen een percentage van de transactie incasseert, maar het bindt gebruikers wel aan hun dienstaanbieder.
De opmerking, dat de bandbreedte van Gprs onvoldoende zou zijn voor killer-applicaties raakt dus kant noch wal: de in Japan uiterst succesvolle i-mode-diensten gebruiken eveneens een 9.600 bps-kanaal. Na een jaar waren er meer dan 10 miljoen actieve gebruikers, die nu elk meer dan 10 gulden per maand extra omzet genereren voor het Japanse telecom-bedrijf NTT DoCoMo.
De verdienste van Gprs is, naast de voor data ideale ‘packet switching’-technologie, dat de transportcapaciteit ruimschoots hoger zal zijn dan 9.600 bps, waarbij verwachtingen van 115 tot 171 kbit per seconde door insiders als volstrekt overspannen worden aangemerkt: 20 tot 50 kb/s is een meer reële verwachting.
Enkele Europese operators zijn door de plaatselijke overheden op effectieve wijze van hun geld afgeholpen en bovendien soms gebonden aan een snelle uitrol van Umts-technologie; zij zouden kunnen overwegen Gprs over te slaan. In dat geval zullen anderen in de komende drie jaar de markt voor mobiele datadiensten ontwikkelen en klanten aan zich binden. Of de Umts-operator daarna de overvloedige bandbreedte zal kunnen vullen, waag ik te betwijfelen (bandbreedte is nauwelijks relevant voor waardevolle diensten). Diensten die Umts-bandbreedte vereisen (meer dan 50 kbit/s, zoals ‘streaming video’, audio, MP3), richten zich vooral op consument en ontspanning – of daarmee (voldoende) geld verdiend kan worden, staat nog te bezien. De investering in een Umts-netwerk is aanzienlijk hoger dan in Gprs, dus een 5 Mbyte MP3 bestand zou wel eens 10 gulden aan transport kunnen kosten. Dat wordt een kleine markt�
Onenigheid
Maged Fahmy van Aberdeen vindt een vernietigend rapport over Gprs nodig, want "Er blijkt grote onenigheid te bestaan over wat Gprs precies inhoudt". Dat laatste is mij nooit opgevallen, maar ik werk pas tien jaar in de mobiele telecom en spreek slechts een honderdtal operators wereldwijd op regelmatige basis.
Het feit dat verscheidene operators in Amerika thans kiezen voor GSM+Gprs – in plaats van Edge (Enhanced Data rate for GSM Evolution) of Umts – kan Aberdeen niet zijn ontgaan.
Gprs heeft een niet licht te overschatten belang om ‘always on-line’ diensten mogelijk te maken en gebruikers daarmee te leren omgaan. Dat gaat enkele jaren duren. Daarna kan Edge zorgen voor extra capaciteit, maar tegen die tijd zullen diverse Umts-netwerken voldoende dekking hebben opgebouwd om Edge te kunnen overslaan.
Een ontwikkeling van mobiele netwerken met achtereenvolgens GSM (SMS) – Gprs – Umts is dus veel waarschijnlijker.
Peter G. M. Maathuis Senior Vp Sales & Marketing Cmg Wireless
