Een 'agile enterprise' grijpt de kansen die cloud computing creëert om bedrijfsmodellen, waardenketens en klant- en leveranciersinteracties te transformeren. Het hart van een agile enterprise is gebaseerd op een open cloud architectuur die zowel de IaaS, PaaS als SaaS laag omvat. Ontwikkelingen gaan snel, maar de open cloud architectuur is nog geen alom geaccepteerde realiteit. Echter, er is geen weg terug: 'Open, open, open moet het zijn'.
In 1947 begon Ole Kirk Christiansen vanuit zijn bedrijf Lego met het produceren van plastic bouwstenen: blokjes met aan de bovenkant ronde noppen en hol aan de onderzijde, waardoor de blokjes aan elkaar verbonden konden worden. In 1957 patenteerde Lego een belangrijke verbetering: door buisjes in de onderzijde van de steentjes te plaatsen, konden ze op meer manieren aan elkaar verbonden worden. Dat werd het LEGO-steentje zoals we dat nu kennen. Wie is er in zijn jonge jaren niet mee opgegroeid?
Eigenlijk veranderde er in de loop van de jaren niet veel aan de producten van Lego. Niemand anders mocht Lego-achtige steentjes fabriceren en vermarkten. Zelfs toen het patent na twintig jaar verliep was er geen sprake van concurrentie, en ook niet van enige productinnovatie.
Toen Lego in 1999 de hete adem van de Canadese concurrent Mega Brands in haar nek voelde, beriep zij zich op het Europees merkenrecht. Maar volgens de Europese rechter kan iets dat een technische functie heeft, zoals een bouwsteentje, geen beschermd merk zijn. En dat maakte de weg vrij; Mega Brands mocht soortgelijke bouwstenen op de markt te brengen die ook nog eens pasten op de ‘echte’ Lego stenen. En Lego zelf? Die ging vol in de aanval met nieuwe productinnovaties zoals Lego-Technic, – Mindstorms, – Friends, – Star Wars, – Ninjago, – Harry Potter, – Belville en ga zo maar door.
Innovatie
Wat is de nu boodschap? Eigenlijk een hele simpele: open standaarden zorgen voor interoperabiliteit en stimuleren innovatie. En dat gegeven is ook van toepassing op cloud computing. Cloud computing creëert uitzonderlijke mogelijkheden voor organisaties om bedrijfsmodellen, waardenketens en klant- en leveranciersinteracties te transformeren. Succes van organisaties hangt in toenemende mate af van het vermogen om de hierdoor geboden kansen te pakken, en dat natuurlijk sneller te doen dan de concurrenten. Men spreekt in dit geval ook wel van een ‘agile enterprise’.
Het hart van een agile enterprise is gebaseerd op de zich snel ontwikkelende open cloud architectuur. Deze architectuur heeft zich initieel ontwikkeld als een gevolg van een technologische vooruitgang, verbeterde integratie en standaardisatie van virtualisatie en geautomatiseerd beheer. De laatste tijd krijgt die ontwikkeling een versnellende impuls als gevolg van business requirements die vragen om radicale verbeteringen in datacenter operations, in productiviteit van ontwikkelaars en in ‘agility’ van applicatie levenscycli.
Zoals gedefinieerd door het National Institute of Standards & Technology (NIST) omvat IaaS het kunnen managen van alle infrastructuur resources in een resource pool, met self-provisioning, snelle elasticiteit en het meten van gebruikte resources. Virtualisatie is een essentiële bouwsteen, maar ook niet meer dan dat. Zodra alle infrastructuur resources geautomatiseerd kunnen worden geprovisioned en beheerd als services, kan het datacenter worden omgebouwd tot een ‘software defined environment’ (sde). Een sde abstraheert networking, storage en computing power tot een infrastructuurdienst. Om interoperabiliteit, portabiliteit en service-integratie te realiseren over sde’s heen dient gebruik gemaakt te worden van (formele maar ook impliciete) standaarden.
De OpenStack Foundation is inmiddels één van de leidende consortia voor het implementeren van dergelijke standaarden. Na de start in 2010 door Rackspace en Nasa hebben zich inmiddels meer dan tweehonderd bedrijven aangesloten, waaronder Cisco, Dell, HP, IBM, Red Hat, Suse, VMWare, Intel, et cetera. De open source software ondersteunt een brede reeks aan virtualisatieplatforms waaronder KVM, XEN, Vmware, Hyper-V, alsook in de basis niet-gevirtualiseerde hardware (‘base metal’). De software wordt gratis ter beschikking gesteld onder de Apache licentie, en vele aangesloten bedrijven zorgen ervoor dat hun proprietary producten compliant zijn met Openstack.
Naast Openstack zijn er diverse andere standaarden die op IaaS niveau een rol spelen in het implementeren van portabiliteit en integratie over sde’s heen. De Open Networking Foundation (ONF) werkt hard aan netwerk virtualisatie en software defined networking standaarden. De Organization for the Advancement of Structured Information Standards (OASIS) definieert een standaard voor het beschrrijven van portable workload templates genaamd Topology 6 orchestration specification for cloud applications (Tosca). Tosca maakt ook gebruik van verscheidende open source deployment automation tools zoals Chef, Puppet en Juju. Tosca zelf wordt geïmplementeerd in één van de deelprojecten van Openstack.
Het implementeren van cloud functionaliteit (‘cloud enablen’) voor een bestaand datacenter of applicatielandschap zorgt voor een grotere flexibiliteit en een hogere utilisatiegraad, maar is veelal niet voldoende om een echte ‘agile enterprise’ te worden.
In opkomst
Een nieuwe stijl van zogenaamde cloud-centric applicaties, veelal ontworpen voor mobile en social applicaties, is sterk in opkomst. Deze applicaties maken volop gebruik van de voordelen van software defined environments en daarop gebaseerde kant-en-klare platforms met component gebaseerde omgevingen. Een Platform-as-a-Service (PaaS) biedt een verscheidenheid aan kant-en-klare services bouwblokken, veelal naar eigen inzicht te combineren, voor ontwikkelen, testen en beheren van applicaties en databases. Nieuwe applicaties die op een dergelijke componentenlaag worden gebouwd noemen we cloud-centric.
Om de brug te slaan tussen de IaaS-laag en de componenten in de PaaS-laag is de Open Services for Lifecycle Collaboration (OSLC)-standaard in opkomst, gebaseerd op de linked data van het Wide Web Consortium. Verder zie je diverse PaaS-frameworks ontstaan, de een meer open dan de ander. Een goed voorbeeld van een dergelijk open (source) framework is Cloud Foundry, wat draait op vele IaaS-platforms inclusief Openstack. Cloud Foundry ondersteunt een brede reeks van programmeertaal runtime libraries, wat we ook wel polyglot programming noemen. Door een zich continue uitbreidend ecosysteem aan partners, leveranciers en gebruikers ontwikkelt Cloud Foundry zich net als Openstack tot een belangrijk onderdeel van de open cloud-architectuur.
Op SaaS-niveau tenslotte draaien open standaarden veelal om application programming interfaces (api´s), die de interne werking van een applicatie(-component) verbergen voor de aanroepende en gebruikende service. Nu zijn api´s niks nieuws, we werken er al tientallen jaren mee. Maar de huidige generatie van ‘representational state transfer’ (rest) api’s maakt webgebaseerde interactie tussen applicaties/services mogelijk. Dus waarom het wiel opnieuw uitvinden? Voortaan eerst kijken of er een api te vinden is! Niemand schrijft, om maar een voorbeeld te nemen, zelf de code om Google Maps functionaliteit in een website op te nemen. Je doet een ‘api call’ naar Google Maps, that´s it! In toenemende mate worden api´s voorzien van een prijsmodel, en zie daar de ingeslagen weg naar de ‘api economy’. Wie overigens eens een blik wil werpen op de zich elke dag weer uitbredende wereld van te gebruken api’s, dient eens een blik te werpen op de website van Programmable Web.
Alhoewel ontwikkelingen snel gaan, is de beschreven open cloud-architectuur nog lang geen alom geaccepteerde realiteit. Zo lijkt bijvoorbeeld in de Verenigde Staten een stammenstrijd gaande te zijn tussen aanhangers van de Openstack api’s die zeggen dat ook Amazon api’s geïncorpereerd dienen te worden, en juist weer anderen die dat vloeken in de kerk vinden en trouw willen blijven aan ‘de oorspronkelijke set van api’s’. En zo blijkt uit gesprekken tussen cloud dienstverleners en klanten dat het gebruik kunnen maken van ‘federated’ hybride clouds op basis van open standaarden nog heel veel overleg vergt. Onderling tussen service providers alsook tussen service providers en klant. Maar er is geen weg terug. De wereld zal niet meer bestaan uit gepatenteerde steentjes van maar één fabrikant genaamd Lego. Nee, zoals The Scene al zong in 1992: ‘Open, open, open moet het zijn.’
Deze bijdrage is geschreven in samenwerking met Edwin Schouten, master it-architect en cloud consultant.
Mijn complimenten, een technisch goed onderbouwd verhaal. Maar waar zit nu de echte waarde in euro’s voor de bestuurder van je klant? En waar blijkt dat uit? In welke mate van zekerheid kun je genoemde statements (transformatie van business modellen e.d.) garanderen? Hoe ga je dan transformationele zaken als organisation & governance, mensen, processen en systemen inrichten?
Alle (financiële) bestuurders die ik het afgelopen jaar heb gesproken geven aan cloud te zien als een (ander) leveringsmodel wat meer schaalgrootte creëert en daardoor qua instandhouding goedkoper moet zijn.
Want eigenlijk is cloud qua principe vergelijkbaar met “time sharing” uit de late zestiger jaren.
Persoonlijk vind ik dat cloud een logische en goede stap in de goede richting is met een aantal financiële en operationele voordelen.
Marc,
Mooi artikel, ook mijn complimenten.
Een ding kon ik niet helemaal duidelijk krijgen: Voor wie is dit artikel geschreven?
A) Ik kan me voorstelen dat de cxo`s hier geen interesse in hebben.
B)Ik kan me ook voorstellen dat de it manager die zijn spullen naar cloud wil brengen ook hier geen interesse in heeft.
C) Misschien voor iemand die als toekomstige cloudleverancier een cloudbusiness gaat opzetten?
D) Of een cloudconsultant (in opleiding)?
In ieder geval, ik heb genoten van dit artikel. Dank!
Ik kan het alleen maar met mijn voorgangers hier eens zijn…. een goed en gedegen stuk. Slechts één kleine flaw…..
Het zijn niet de commerciële parijen die de richting bepalen, hoe hard ze dat ook roepen, het zijn de afnemers die uiteindelijk zelf een afweging maken welk scenario voor hen het beste is.
Het moet mij van het hart dat hoe harde men hijgeig staat te hypen dat iaas, laas, paas(haas) het is en er zijn geen wegen meer terug, des te terughoudender word ik als professional en als potentiële afnemer.
De reden daarvoor dat is dat NSA steeds groter aandeel blijkt te hebben in hetgeen wat zij mondiaal aan het doen zijn en ik uit ervaring kan en mag spreken beducht te zijn voor mijn corporate data en die aan…. om het even welke externe bronnen, bloot ga stellen.
Nu blijk ik hier niet alleen in te staan gegeven de geluiden die ik dan weer om mij heen hoor van andere ondernemers die zich ook met persoonlijke en sinsitieve data bezig houden. Hoe u het mij ook presenteerd, cloud is voor mij zakelijk en privë nog steeds geen overweging.
Wat dat betreft past een eenvoudig tegengeluid ook bij artikelen zoals deze. Hoe solide geschreven.
Reactie op Marcel Hengst:
dank. Het inrichten van organisatie, governance, mensen, processen, systemen om die transformatiestappen te kunnen realiseren, en om de agility te blijven hebben om het niet een 1-malige verandering te laten zijn maar een continue, doorlopend veranderingsproces, da´s een aardige uitdaging. Vind ik wel een onderwerp om de komende tijd eens de ervaringen over op te schrijven, om op terug te komen. Ik merk dat bij een flink aantal organsiaties juist dit de onderwerpen zijn waarover men (als eenmaal de keuze gemaakt is om te kijken naar verschillende, en misschien wel hybride, cloud sourcing modellen) veel discussieert: hoe richt ik mijn organisatie zodanig in dat ik optimaal gebruik kan maken van de mogelijkheden van cloud leveranciers? Niet alleen in een eenmalig gekozen en daarna voor jaren stabiele situatie, maar juist in een agile wereld waar ik mijn voordeel o.a. haal uit de flexibiliteit die providers mij bieden op basis van open standaarden. Food for thought, komen we op terug.
Reactie op Reza: Ook dank. We hebben het geschreven voor voornamelijk mensen die met architectuur bezig zijn, en die nadenken over de voordelen en mogelijke minpunten om een huidige architectuur stapsgewijs naar een cloud-gebaseerde architectuur te brengen. Deels private, deels public, deels IaaS, PaaS en/of Saas. Maar juist voor dat soort exercities is het, naar one mening, belangrijk om stil te staan bij open standaarden, bij interoperabiliteit en portabiliteit, o.a. om vendor lock-in te voorkomen en om daadwerkelijk de vruchten te kunnen plukken van de cloud economy. CxO´s zullen het artikel teveel detail vinden, IT managers zouden er toch over moeten nadenken, en zeker architecten zouden dat mijns inziens moeten doen.