De wijzigingen die het kabinet wil doorvoeren bij de nieuwe inlichtingenwet (Wiv) zijn onvoldoende en hiermee wordt de ‘nee’-stem die uit het referendum van 21 maart 2018 naar voren is gekomen, niet serieus genomen. Dat zei Hans de Zwart, directeur van privacy-organisatie Bits of Freedom, vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal.
De regering geeft vandaag openheid in zaken over wat er nu met de referendumuitslag gedaan wordt; het nieuws over het voornemen van de kabinet om wijzigingen door te voeren, lekte echter gisteravond, 5 april 2018, al uit.
Concreet willen de regerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie dat gegevens minder lukraak en meer gericht op personen wordt verzameld. Verder moet het delen met buitenlandse veiligheidsdiensten van nog niet beoordeelde bestanden met afgetapte informatie aan een nieuwe belangrijke voorwaarden voldoen. Dit voorbehoud houdt in dat er eerst een zogenaamde wegingsnotitie moet worden opgesteld. Hierin staat dat de buitenlandse geheime dienst moet werken volgens Nederlandse democratische normen. Verder gaat de bewaartermijn van gegevens van drie jaar terug naar één jaar. Tot slot komt er meer aandacht voor de positie van journalisten. Als in de zogenoemde bijvangst gesprekken zitten tussen journalisten en hun bronnen, wordt die informatie vernietigd, zo melden bronnen eerder tegen de NOS.
Showaanpassingen
De Zwart stelt echter dat deze aanpassingen niet voldoende zijn en spreekt over cosmetische wijzigingen. ‘Ik vind de toezeggingen van het kabinet volstrekt onvoldoende, er wordt niet naar de tegenstem geluisterd. Het lijken cosmetische wijzigingen. De kern van het probleem, namelijk dat op grote schaal ongericht informatie over onschuldige burgers bij de diensten in het vizier gaat komen, wordt niet opgelost als toezeggingen die al gedaan waren in de wet worden vastgelegd.’ Daarnaast geeft hij aan niet onder de indruk te zijn van het terugbrengen van de bewaartermijn van drie naar één jaar. ‘De verlaging van de bewaartermijn is een concrete verbetering, maar als er gegevens worden bewaard die sowieso niet thuishoren bij de geheime diensten, heb je daar nog steeds niet veel aan’, zei De Zwart. Wel geeft hij aan dat hij nog wacht tot hij ‘zwart op wit’ exact kan lezen wat het kabinet voor wijzigingen wil doorvoeren.
Rechtszaak
Tot slot gaat De Zwart nog in op de aangekondigde rechtszaak tegen de Sleepwet, die hij met een coalitie bestaande uit Bits of Freedom, datacenterdienstverlener BIT uit Ede, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten wil aanspannen. ‘De rechtszaak is momenteel in voorbereiding. De beslissing of we naar de rechter stappen, kunnen we pas maken, als we de wettekst met aanpassingen hebben gezien. Maar het ligt wel voor de hand.’
Sleepwet is slepende kwestie
De sleepwet heet officieel de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten. De Eerste Kamer stemde op juli 2017 in met de wet, waarmee de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten (AIVD en MIVD) de bevoegdheid krijgen om ook kabelgebonden telecommunicatie te onderzoeken. Tegelijk wordt het toezicht op de inzet van de nieuwe bevoegdheden versterkt. De Raad van State, het College voor de Rechten van de Mens en de Raad voor de Rechtspraak zijn openlijk kritisch over de wet.
De Tweede Kamer stemde op 14 februari 2017 in met de wet. In de Eerste Kamer stemden SP, D66, GroenLinks en Partij voor de Dieren tegen. Zij vrezen een te grote inbreuk op de privacy van burgers en vinden het toezicht niet sterk genoeg. Ook is de wet wat hen betreft op veel punten te vaag.
Als de wet op 1 mei van kracht wordt, mogen de AIVD en de militaire inlichtingendienst MIVD op grotere schaal internetcommunicatie aftappen. Critici zeggen dat op grote schaal informatie over internetgedrag van onschuldige burgers zal worden opgeslagen en mogelijk met inlichtingendiensten in ondemocratische landen zal worden gedeeld.
Hoe naief kun je zijn, immers met het oekraine referendum kregen we een “inleg velletje” van Pinocchio Rutte, en er kwam gewoon een verdrag met de schurkenstaat.
Dus ook weer een inlegvelletje bij de sleepwet, ik had niet anders verwacht deze keer komt ‘ie ook nog lekker vrijblijvend over dus dat hebben ze weer mooi ge-fixed.
En onze regenten zijn niet van het referendum en democratie veel te eng allemaal.
Democracy just a fancy word!.
Las vandaag dat in Venezuela de voedselhulp voor de armen (inmiddels de overgrote meerderheid van het land) pas mogelijk is als je je identiteitspas laat zien waarbij gecontroleerd wordt of je wel op de ‘goede’ partij gestemd hebt.
Gaan wij ook die kant op?
Nu vind ik een vage toezegging iets anders dan een onderdeel van de wet, maar dat de aanpassingen mager zijn is duidelijk. de informatiehonger van onze regering blijft vol overeind, de boterzachte regels over uitwisseling met buitenlanden stelt al helemaal niets voor. Weinig overtuigende aanpassingen. Wanneer leert de regering eens dat de echte wereld zich weinig aantrekt van een papieren werkelijkheid – wetten zonder controle en sanctie zijn niet meer dan wishful thinking. Verzamelde gegevens worden nu eenmaal gebruikt – al dan niet rechtmatig. Wie garandeert dat een buitenlandse dienst doet wat er wordt voorgespiegeld? Er zijn inmiddels legio voorbeelden van democratisch geachte buitenlanden binnen en buiten EU die via een 1 partij machtsblok in een paar jaar vrijwel onomkeerbaar doorgroeien naar een de-facto dictatuur door een ‘sterke leider’.