We roepen al jaren dat innovatie de aanjager van onze economie is. Onze eigen startups en scale-ups, maar ook een aantal vooruitstrevende lokale leveranciers, laten ons land wereldwijd op het hoogste innovatieniveau meespelen. Maar hoe wordt de economische potentie van kleine ondernemers op dit moment ingeschat? Computable ploos hiervoor alle verkiezingsprogramma’s uit. De conclusie: we moeten een goed vestigingsklimaat realiseren voor startups, scale-ups en lokale mkb’ers.
Als vertegenwoordiger van ondernemend Nederland heeft de VVD de economische kracht van innovatie hoog op de agenda staan. Zo wil de partij een versterking van de interne markt. Hierbij is uitdrukkelijke aandacht voor de digitale interne markt, omdat daarin volgens de VVDE enorm groeipotentieel voor de Nederlandse economie zit. Wel moet er dan een gelijk speelveld zijn tussen het lokale mkb, grote (tech)bedrijven en andere sectoren in de economie, bijvoorbeeld waar het gaat om inkoopmacht of belastingplicht.
Belangrijke rol overheid
De VVD neemt daarbij ook de rol van de overheid zelf kritisch onder de loep. Zo pleit het voor het versterken van de positie van kleine ondernemers ten opzichte van die overheid. Hiervoor wil de partij de Wet Markt en Overheid aanscherpen, zodat het voor (semi-)overheden moeilijker wordt om ondernemers weg te concurreren. Zo wordt eveneens voorkomen dat (semi-)overheidsorganisaties een oneerlijk voordeel krijgen vanwege subsidies. Ook wil de VVD ervoor zorgen dat de overheid eerder haar rekeningen aan ondernemers betaalt.
Om innovatieve bedrijvigheid in Nederland te houden, zal de overheid in de toekomst vaker in groeiende, veelbelovende ondernemingen moeten investeren, vindt de VVD. Tot voor kort financierde de staat alleen onderzoek en ontwikkeling, en konden marktpartijen daar een verkoopbaar product van maken. De VVD ziet het nu regelmatig gebeuren dat buitenlandse investeerders en overheden de kennis van deze veelbelovende startups en toekomstige banen mee de grens over nemen. Dan is het volgens de partij nodig dat de overheid soms een aandeel neemt in de vervolgstap. Het wil daarbij sterker toezicht op marktmacht. Het wil daarom de Autoriteit Consument en Markt (ACM) meer bevoegdheden geven. Zo kan de ACM bedrijven en bedrijfstakken afsplitsen en ‘structurele maatregelen’ opleggen, zoals een tijdelijk verbod op het opkopen van startups wanneer dominante bedrijven concurrentie proberen uit te sluiten.
CDA
Coalitiepartij CDA wil met een omvangrijk herstel- en innovatiepakket komen voor investeringen in onder andere digitalisering en innovatie. Het wil deze projecten versnellen en streeft naar het vereenvoudigen van de procedures om sneller resultaat te boeken. Cofinanciering vanuit het Nationale Groeifonds en InvestNL kan gezonde bedrijven, groot en klein, startups en scale-ups, volgens het CDA helpen in de overstap naar nieuwe verdienmodellen.
Het CDA heeft hiervoor een ambitieuze agenda opgesteld voor de (door)ontwikkeling van nieuwe en bestaande regionale ecosystemen in het hele land. Dit vraagt volgens de politieke om nauwe samenwerking in de ‘gouden driehoek’ van kennisinstellingen, bedrijven en overheden. Het wil hiervoor investeren in de infrastructuur en bereikbaarheid en wil impulsen geven aan innovatie en onderzoek. Daarbij heeft het specifieke aandacht voor goede randvoorwaarden voor (digitale) startups en scale-ups in deze clusters.
D66
Die andere coalitiepartij, D66, ziet veel in het stimuleren van de overgang van een ‘waardegedreven naar een waardengedreven bedrijfsleven’, ofwel een klimaat waarin bedrijven waarden voorrang geven op waarde. Ambitieuze bedrijven die economisch succes én meerwaarde voor de samenleving nastreven, wil het een zo goed mogelijk vestigingsklimaat en ondersteuning bij innovatie en digitalisering bieden. Dat geldt volgens D66 ook voor het mkb, ‘zij zijn de motor van goede banen voor iedereen in Nederland, nu en in de toekomst’. Het stimuleren van innovatie, met name bij het mkb, startups en scale-ups blijft daarom bovenaan de agenda staan.
Om het vestigingsklimaat te verbeteren wil D66 stimuleringsfondsen effectiever inzetten. Zo wil de partij meer geld, bijvoorbeeld van InvestNL, voor gerichte innovatie en digitalisering. Ook venture capital, startups, scale-ups en innovatieve mkb’ers moeten makkelijker toegang krijgen tot deze fondsen. Daarnaast wil D66 investeren in een goed vestigingsklimaat voor bedrijven. Niet door al maar lagere belastingen voor bedrijven, maar via goede opleidingen, een prettig land om te wonen en werken, goede infrastructuur en een overheid die over de grenzen kan kijken. Het wil hierin de ontwikkeling van regionale ecosystemen stimuleren, zoals bijvoorbeeld het high-tech cluster rond Eindhoven, zodat grote bedrijven, mkb, startups, universiteiten, financiers en overheid elkaar kunnen inspireren en versterken.
GroenLinks en Forum voor Democratie
En hoe zit het bij de niet-coalitiepartijen? Hoe groot hebben die innovatie in de verkiezingsprogramma’s meegenomen? Een inventarisatie valt teleurstellend uit.
GroenLinks pakt het onderwerp nog wel op en koppelt innovatie, hoe kan het ook anders, aan het vergroenen van de economie. Innovatieve ondernemingen zijn volgens de partij de aanjagers van de nieuwe economie.
Innovaties voor circulaire economie, (bio)medische technologie, digitale technologie, games, platforms en 3d-printing zijn volgens D66 niet meer weg te denken uit onze samenleving. Het wil daarom ondernemingen stimuleren die bijdragen aan een groene en eerlijke economie. Daarvoor wil D66 het Klimaatfonds voor hen open te stellen en (Europese) netwerken tussen innovatieve ondernemingen, kennisinstellingen en grotere bedrijven versterken.
Forum voor Democratie heeft een aparte constructie bedacht als het aankomt op het stimuleren van innovatie en de economie. Door een koppeling met de eigen defensie-industrie kan een deel van het geld dat we in defensie investeren via innovatieve startups terugvloeien in de Nederlandse economie en schatkist. Het verwijst hierbij naar een model dat ook in Israël gehanteerd wordt. De partij denkt op deze manier de ontwikkelingen op informatiegestuurd optreden en vlakken als ‘space’ en ‘cyber’ beter bij te kunnen houden.
Lijst Henk Krol, JA21 en Hart Voor Vrijheid
Verder zijn er nog drie kleinere partijen die iets over innovatie en economie in hun verkiezingsprogramma’s hebben opgenomen. Concreet worden ze daarbij niet. Lijst Henk Krol wil de komende kabinetsperiode structurele ombuigingen doorvoeren. De snelheid waarmee de ombuigingen realistisch zijn, is afhankelijk van de reeds aangegane juridische verplichtingen van de overheid en van politieke onderhandelingen. Het wil zich daarbij specifiek richten op onder andere innovatietechnologie.
JA21 pleit voor het investeren in de digitale infrastructuur om de ict-economie en het transport van data te stimuleren. Lijst 30 – Hart Voor Vrijheid is het summierst en zegt nationale bedrijven en technologie te willen beschermen.
