De Europese Commissie heeft een nieuwe set regels voorgesteld waarmee ze de grote technologiebedrijven als Facebook en Google in het gareel wil houden. De Digital Services Act en Digital Markets Act moeten de enorme macht van dit soort bedrijven inperken en consumenten beter beschermen.
De Digital Services Act (DSA) is vooral gericht op de levering van digitale diensten en wil beter bijvoorbeeld strengere wapens geven wanneer overheden willen optreden tegen het online aanbieden van namaakproducten, beeldmateriaal van kindermisbruik, terroristische inhoud, haatboodschappen en gestolen privé-materiaal. Concreet zullen internetbedrijven zelf aansprakelijk worden voor dat soort inhoud, maar ze moeten ook controle houden over advertenties die ze aanbieden. De verplichtingen hierrond verschillen naargelang hoe groot het internetbedrijf is.
Tot nog toe moeten internetbedrijven helemaal zelf de strijd aangaan met dit soort inhoud, maar er komt een systeem van gedeelde regulering, ook de autoriteiten krijgen dus een vinger in de pap. Voor de handhaving van alle regels moet elk land een digitale coördinator aanduiden.
Met de Digital Markets Act (DMA) wil de EU dan weer vooral de overheersing van sommige internetreuzen op de digitale markten inperken en meer kansen bieden aan kleine en opkomende bedrijven die nu nauwelijks aan de bak komen. Het wetvoorstel wil de toegang tot markten gemakkelijker maken door de macht van de grootste spelers in te dammen. Er moet bijvoorbeeld meer transparantie komen wanneer sites en digitale bedrijven concurrenten overnemen, digitale klantenprofielen opstellen en algoritmes inzetten om bepaalde content te serveren. Het gebruik van data om eigen diensten te bevoordelen wordt beperkt of in sommige gevallen verboden.
Voor wie zich niet aan de regels houdt, zijn stevige boetes voorzien. Inbreuken op de DSA kunnen bestraft worden met een geldboete tot zes procent van de wereldwijde omzet. Wanneer de DMA wordt overtreden kan dat tot tien procent oplopen. Hardleerse bedrijven die verschillende overtredingen begaan, kunnen verplicht worden om bepaalde delen van het bedrijf te verkopen.
Pineut
Bij Google en co. lopen de reacties uiteen. Google laat weten zich geviseerd te voelen en heeft de indruk dat de wetten specifiek op maat van een handvol bedrijven zijn geschreven. Het vreest ook dat nieuwe producten ontwikkelen in Europa lastig zal worden. Facebook zegt dan weer blij te zijn dat er harmonisering komt rond de wetgeving voor illegale inhoud en zegt dat wetten zullen bijdragen tot het behouden van wat goed is op internet.
Toch zijn er ook stemmen die vinden dat alles lang niet ver genoeg gaat. Voor de Nederlandse Europarlementariër Paul Tang (PvdA) had de commissie gerust nog een tandje bij mogen steken. ‘De verstikkende marktmacht van een handjevol Amerikaanse techbedrijven is alleen echt aan te pakken door het mes te steken in het perverse verdienmodel van Big Tech’, zegt hij. ‘De mogelijkheden om concurrentie uit de markt te drukken en de prikkels voor Big Tech om persoonlijke data te hamsteren blijven in stand. Om het internet voor alle gebruikers te laten werken moet er nu stevige wetgeving komen die de machtsconcentratie van Sillicon Valley doorbreekt.’
Tang denkt niet alleen aan het opbreken van giganten, maar ook aan het verbieden van alle gepersonaliseerde advertenties. ‘Zolang persoonlijke data worden gebruikt voor advertenties, is privacy van de gebruikers op grote schaal in het geding, blijft de marktmacht in stand en zijn per saldo adverteerders en uitgevers de pineut.’
Over de nieuwe wetten moet nog gedebatteerd en gestemd worden. Ze zullen naar verwachting tegen 2024 in voege gaan.
