Gemeenten, provincies en waterschappen kunnen binnenkort digitaal besluiten nemen. Digitale beraadslagingen waren al eerder toegestaan. Maar wettelijk was het nog niet mogelijk bestuurlijke knopen door te hakken zonder dat iedereen fysiek aanwezig is. De noodwet hiervoor van het kabinet moet nog wel worden goedgekeurd door de Raad van State, de Tweede Kamer en de Eerste Kamer.
De ministerraad heeft vandaag ingestemd met een noodwet die tijdelijk digitale besluitvorming mogelijk maakt. Tijdens de coronacrisis kan het lokaal bestuur hierdoor zoveel mogelijk blijven functioneren. Omdat sprake is van uitzonderlijke omstandigheden heeft minister Raymond Knops (Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties) snel een wetsvoorstel hiertoe ingediend.
Het gaat om een tijdelijke regeling die geldt zolang openbare fysieke vergaderingen niet (goed) mogelijk zijn. Voorwaarde is wel dat het publiek via een openbare videoverbinding kan meekijken. Alle deelnemers moeten ook duidelijk herkenbaar zijn. Knops wil spoed maken. Hij hoopt dat de Tweede Kamer al op 1 april over de spoedwet kan stemmen. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft de bewindsman dat het openbaar bestuur niet mag stilvallen. Juist in een tijd van crisis moeten snel besluiten kunnen worden genomen.
Volgens Robert van Vliet, fractievoorzitter van D66 in de gemeente Apeldoorn, geeft de spoedwet een impuls aan de lokale digitalisering. Hij neemt aan dat de meeste grote gemeenten wel een raadsinformatiesysteem (ris) hebben. Over hele kleine gemeenten is hij minder zeker. Een woordvoerder van de VNG veronderstelt dat alle gemeenten wel zo’n systeem hebben, maar moet nog onderzoeken hoe het hier precies mee staat.
Integratie
Volgens Van Vliet wordt de crisis pas goed doorstaan als het ris goed is geïntegreerd met het documentaire informatiesysteem (dis) van de gemeentelijke ambtenaren en het beleidsmatige (politieke) systeem van het gemeentebestuur (college van B&W) dat los van het dis staat. Pas als deze systemen zijn geïntegreerd zal sprake zijn van een compleet dossier. Dan is de lokale democratie voldoende gefaciliteerd.
Naast een raadsinformatiesysteem heeft een gemeente nog een raadsvergadersysteem nodig met camera’s en andere voorzieningen om de beraadslagingen te kunnen streamen. De inwoners kunnen de vergaderingen dan live volgen. Ook moet men kunnen stemmen. Niet alle systemen kennen deze mogelijkheid. IBabs en Parlaeus behoren tot de voornaamste leveranciers van digitale vergadersystemen. Volgens Van Vliet zijn de tools bij de ondersteuning van het democratisch systeem nogal verschillend ingevuld.
De D66-fractievoorzitter hoopt dat al in de loop van de komende maand de eerste raadsvergadering in Apeldoorn kan plaatsvinden volgens de nieuwe wet. De volgende week wordt al proefgedraaid met een digitale commissievergadering waarin besluitvorming wordt voorbereid.