Het kabinet splitst de Belastingdienst op in drie delen: toeslagen, douane en belastinginning met de opsporingsdienst Fiod. Ook is een versnelling van de ict-vernieuwing noodzakelijk. Minister Wopke Hoekstra (Financiën) heeft de Tweede Kamer in een brief over deze en een aantal andere wijzigingen geïnformeerd.
Aanleiding van het ingrijpen van de minister bij de fiscus zijn de voortdurend opduikende problemen, culminerend in het toeslagenschandaal en de Bulgarenfraude. Volgens minister Hoekstra kan de huidige organisatieopzet alle uitvoerings- en controletaken niet goed ondersteunen en staat die het adequaat doorvoeren van verbeteringen in de weg.
De huidige Belastingdienst is in zijn ogen een onbestuurbare moloch geworden. De bewindsman schrijft in zijn Kamerbrief: ‘Met circa dertigduizend medewerkers is de Belastingdienst van een enorme omvang met in de huidige sturing een heel grote span of control. Ook verschillen de processen en de doelgroepen (burgers en bedrijven) van belastingen innen, toeslagen uitkeren en het bewaken van de doorvoer van goederen wezenlijk van elkaar en vragen een andere sturing en attitude. Dit lijkt niet te passen binnen één organisatie.’
Daarom heeft hij, in overleg met adviseurs van AbdtopConsult die onderzoek doen naar de complexiteit van de dienst, besloten de onderdelen Toeslagen en Douane te ontvlechten van de rest van de organisatie (inning). Er worden drie nieuwe directeuren-generaal aangesteld voor Toeslagen, de Douane, en de Belastingdienst (inclusief Fiod). Zij zullen samen de verdere ontvlechting regelen. Hiermee komt een eind aan de rol van de huidige directeur-generaal voor de gehele Belastingdienst: eind vorige week werd al bekend dat Jaap Uijlenbroek het veld moest ruimen.
Ict-huishouding
De reorganisatie is een van de vier maatregelen die Hoekstra heeft aangekondigd om de Belastingdienst de komende jaren weer vlot te trekken. Een andere maatregelen betreft het versneld realiseren van de broodnodige vernieuwing van de ict (en managementinformatie), die een remmende factor is geworden. Hoekstra licht toe: ‘Er zijn veel verouderde systemen met achterstallig onderhoud. Er worden bijna negenhonderd applicaties met complexe koppelingen en onderlinge afhankelijkheden gebruikt. Daardoor kan aan burgers en bedrijven en de eigen medewerkers niet het serviceniveau worden geboden dat nagestreefd wordt en zijn er risico’s voor de continuïteit van processen.’
Ondanks een aantal moderniseringsprogramma’s die de afgelopen jaren zijn gestart, is de Belastingdienst nog niet robuust genoeg om onder meer op ict-vlak voldoende snel essentiële verbeteringen door te voeren, constateert de minister. Hij schrijft dat in de komende weken twee rapporten naar de Kamer worden gestuurd waarin nieuwe aanbevelingen staan om de ict-organisatie en de applicatiemodernisering versneld te verbeteren. De rapporten zijn respectievelijk van EY en KPMG.
Effect
Andere maatregelen zijn het verbeteren van de dienstverlening van de Belastingtelefoon en het uitbreiden van het bestaande cultuurprogramma (met ontwikkelassessments voor leidinggevenden bij de Belastingdienst). Ook komen er twee vertrouwenspersonen bij wie misstanden zijn te melden. Het kabinet praat nog over de aanstelling van twee staatssecretarissen voor de Belastingdienst in plaats van één, na het eerdere vertrek van staatssecretaris Menno Snel.
Hoekstra benadrukt in zijn brief dat sommige maatregelen op korte termijn effect kunnen hebben maar het doorvoeren van andere verbeteringen nog jaren kan vergen. Over het eventueel opnieuw inrichten van het ingewikkelde toeslagenstelsel heeft hij in de Kamerbrief niet gehad.
Ik krijg een gevoel dat lijkt op ‘verdeel en heers’…
Daar waar het nu al lastig / complex / onmogelijk is om binnen de overheid samenwerking tussen bijvoorbeeld UWV en Belastingdienst te regelen (zie daarvoor https://www.geenstijl.nl/5149693/nieuw-op-gs-uwv-kroniek-van-een-faalfabriek/) komt er één partij bij.
Gaat het de Belastingdienst wel lukken om de ICT systemen te ontvlechten, terwijl men het niet / nauwelijks in staat is de bestaande systemen te moderniseren?
Bovendien zal de ontvlechting wel niet ‘gratis’ zijn, en is daarmee ‘de facto’ een risicovol ICT project van de overheid. Het trackrecord van ICT projecten bij de overheid is bekend.
Het eerste wat ik me afvroeg, hoe zit het met die ICT systemen, lopen die niet over die drie nieuwe afdelingen heen? Ook splitsen? Het andere is, toch niet alles is toch slecht en oud aan de ICT systemen? Ik vind het ook kort door de bocht dat het gedoe rond bulgaren en de toeslagen opgehangen wordt aan een belastingmoloch met rammelende systemen.
Dit voelt bijna als onder mat vegen van de toeslagenaffaire en de discussie verplaatsen naar 2 staatsecretarissen, 3 topmannen en 2 vertrouwenspersonen.
De vraag is hoe het mogelijk dat burgers willens en wetens de vernieling in zijn geholpen. Het is een parlemenataire enquette waard.
ze splitsen om actie te ondernemen. Je noemt het ontvlechten om complexiciteit in te dammen ofzo. Als het later weer misgaat heb je meteen weer een actie paraat : samenvoegen. Organisatorische en administratie/technische overlappingen integreren.
Werkelijke ICT verniewing zou betekenen dat het kabinet durft te kiezen voor een vereenvoudiging van ons belastingstelsel door bijvoorbeeld een vlaktax in te voeren. Zolang men niet voor een dergelijke vereenvoudiging durft te kiezen, zelfs niet voor een voorstudie voor een dergelijke optie, zal het altijd wel sukkelen blijven met de Belastingdienst.
De hoeveelheid legacy die een organisatie kan onderhouden is altijd beperkt. In dit geval heeft men dus geen andere keuze dan de zaak zo goed als kan draaiende te houden en dat zal betekenen dat de kosten voor het onderhoud waarschijnlijk sterk zullen stijgen.
In een Volkskrant artikel uit 2017 werd de toestand bij de Belastingdienst geschetst:
https://www.volkskrant.nl/economie/hoe-de-ooit-toonaangevende-ict-systemen-van-de-belastingdienst-gevaarlijk-retro-worden~b00710c2/
en zien we de werkelijke reden van de chaos:
– leidinggevenden besluiten over ict ‘zonder feitelijk inzicht’.
– directeuren van de diverse onderdelen van de Belastingdienst weten niet voor welk deel van de nieuwe technologie zij verantwoordelijk zijn
@KJ, wat je hier stelt is de wereld op z’n kop.
Omdat ICT niet met complexiteit kan omgaan moeten we dus een eenvoudiger maar ook onrechtvaardiger belastingstelsel invoeren!
Laat ik dit verduidelijken aan de hand van het verkeerstboetestelsel in Nederland.
Op geen enkele wijze kan dit stelsel als progressief (en dus rechtvaardig) worden gekenmerkt, want:
1. iemand die bijvoorbeeld 2x de Balkenendenorm verdient betaalt voor dezelfde verkeersovertreding net zo’n hoge boete als iemand met een bijstandsuitkering, en
2. iemand die in herhaling valt – de beruchte veelpleger – krijgt niet een stelselmatige verhoging van de boete voor dezelfde of andere overtredingen.
We hebben in Nederland dus een eenvoudig, onrechtvaardig verkeersboetestelsel en dat is precies de reden waarom de uitvoerende overheidsinstelling niet voorkomt in de bekende lijsten van faalorganisaties bij de overheid. Zouden we in Nederland een rechtvaardig (en dus ook complexer) verkeersboetestelsel hebben, dan zou deze overheidsinstelling prompt wel in deze lijsten voorkomen!
Nu is het huidige belastingstelsel in Nederland wel complex maar op veel punten niet rechtvaardig: denk aan de beruchte armoedeval en de daarmee samenhangende – nu actuele – toeslagenproblematiek. In die zin ondersteun ik je voorstel tot vereenvoudiging dus wel!
Een rechtvaardig, progressief stelsel zal altijd een zekere complexiteit met zich meebrengen, en dan is het zaak om software toe te passen die hiermee om kan gaan.
@Jack
Je sleept hier wat externe begrippen bij als “rechtvaardigheid” en “boetestelsel”, terwijl ik het had over vereenvoudiging van het belastingstelsel teneinde de IT betaalbaar te houden. Een simpel stelsel waarbij iedereen op min of meer dezelfde wijze wordt behandeld, is minder complex dan een stelsel met grote verschillen in de behandeling van groepen burgers waarin ook nog eens veel veranderingen over tijd moeten plaatsvinden.
Er is een grens aan de complexiteit van IT systemen van de overheid en die wordt bepaald door een IT budget. Maar wat men nu doet is het koste wat kost blijven onderhouden van legacy en jaarlijks het IT budget te verhogen.
Op die manier begint de IT van de overheid teveel te kosten, terwijl de overheid nu al bezig is om die kosten af te wentelen op de burger. Bijvoorbeeld wat we nu zien bij de verplichte afname van eHerkenning bij de belastingdienst.
Bovendien zie ik niet zo in wat nu zo onrechtvaardig zou zijn aan een specifiek percentage belasting voor alle burgers, maar dat is een heel ander onderwerp.