Het Bureau ICT-toetsing (BIT) krijgt toch een tweede leven: het gaat na 2020 verder als een op afstand geplaatst onafhankelijk adviescollege. De functie van het BIT wordt ook permanent. Dat schrijft minister Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in een brief aan de Tweede Kamer.
De oprichting van het BIT werd in het najaar van 2014 aangekondigd als een uitvloeisel van de Tijdelijke commissie ICT-projecten bij de overheid. De ict-waakhond kreeg een mandaat van vijf jaar, en indien nodig zeven jaar, om alle ict-projecten en -trajecten van de overheid boven de vijf miljoen euro te toetsen aan de hand van tien sturingsregels. Het BIT ging in september 2015 van start.
Begin dit jaar leek een tweede termijn er niet meer in te zitten. Het ministerie van BZK overwoog de waakhond-taken bij de chief information officers (cio’s) van de departementen onder te brengen. Maar na een evaluatie en politieke druk vanuit de Tweede Kamer besloot (tijdelijk) BZK-minister Knops dat het BIT moet blijven.
Hij schrijft in zijn Kamerbrief dat het BIT de afgelopen jaren een positief effect heeft gehad op de beheersing van ict-projecten binnen de rijksoverheid. ‘Om de onafhankelijke positie van het BIT te benadrukken, is besloten het BIT als toetsingsautoriteit verder op afstand te zetten van het ministerie, namelijk als onafhankelijk adviescollege met een wettelijke grondslag. Hiermee blijft het BIT weliswaar onder de ministeriële verantwoordelijkheid van BZK vallen, maar wordt het op grotere afstand geplaatst.’
Door de positionering als adviescollege kan de Tweede Kamer het BIT ook rechtstreeks verzoeken om een toets uit te voeren of een advies uit te brengen. De taken van de ict-waakhond worden ook uitgebreid. Het BIT moet adviezen over ict-project kunnen vertalen naar bruikbare tips voor overheidsorganisaties.
BIT
Het BIT toetst op de risico’s en slaagkans van ict-gerelateerde projecten die door de rijksoverheid en zelfstandige bestuursorganen worden uitgevoerd. BIT-adviezen worden in alle gevallen onafhankelijk vastgesteld en ongewijzigd door de minister van BZK aangeboden aan de verantwoordelijke bewindspersonen. Momenteel is Sander van Amerongen (ex-Pricewaterhousecoopers) waarnemend hoofd van het BIT.
Pas op voor de hond. Adviezen op eigen risico.
Ik voorspelde (2 februari 2015) op dit platform dat BIT geen tijdelijk karakter zo houden omdat het probleem met zelfstandige bestuursorganen veel overeenkomsten heeft met het duale bestuursstelsel van gemeenten waar lokale rekenkamer ook allemaal niet-bindende adviezen produceert omdat een ambtelijke top zich onaantastbaar voelt. Als BIT de (vrijblijvende) adviezen moet vertalen naar bruikbare tips voor overheidsorganisaties dan wordt dit daarmee het zoveelste adviescollege zonder beul.
De bestuurlijke modus operandi van alle adviezen net zo lang negeren tot je een ander de schuld kunt geven zorgt voor een groot aantal lijken in kast die ondertussen steeds harder beginnen te stinken. Dit zorgt ervoor dat de ministers en staatssecretarissen steeds vaker afgeserveerd worden terwijl de verantwoordelijke ambtenaren bij zelfstandige bestuursorganen zich onaantastbaar gaan voelen, niet in de laatste plaats door het cliëntelisme van (politieke) nevenfuncties.
Als de suggestie is dat het ‘nieuwe BIT’ een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) wordt dan is dat onwaarschijnlijk.
Naar verwachting wordt gewoon aangesloten bij het ‘overheids-adviesstelsel’.
[https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/rijksoverheid/adviescolleges]
Ook gezien de huidige betrokkenenheid van de Tweede Kamer is de vrijblijvendheid voor bewindslieden een stuk minder dan deze wellicht zouden wensen. De inhoudelijke scherpte van de BIT-adviezen heeft daar mede toe bijgedragen.
Afgeserveerde bewindslieden zullen doorgaans niet schromen schone lei te maken alvorens te vertrekken.
Op zich altijd goed dat meerdere lieden de geldigheid van de business case, de haalbaarheid van ICT projecten toetsen.
Wat mij altijd bijzonder opvalt, ik refereer even aan de Defensie ICT projecten, dat de Life Cycle Cost, die 70% van de exploitatie kosten bevatten, niet direct als gehele project kosten worden meegenomen. Vaak wordt gesteld dat we dat niet direct mogen, kunnen en willen zichtbaar maken. Ik hoop dat het nieuwe BIT dan ook wordt bemenst, door vakkundige lieden, die de gehele ICT Life Cycle willen en kunnen overzien.