De onrust rond Bureau ICT Toetsing (BIT) zet door nu ook bureaumanager Cokky Hilhorst per direct opstapt. Naar de reden is het gissen. Wel is het opmerkelijk dat Hilhorst slechts een halfjaar na het vertrek van Rijks-cio Hans Wanders het bureau verlaat. Sander van Amerongen neemt de vrijgekomen taken over.
Aan AG Connect meldt Hilhorst dat ze ‘in goed overleg per direct haar functie neerlegt’. Ook Hans Wanders stapte in november 2018 per direct op. Hij gaf als reden aan een verschil van inzicht tussen hem en de leiding van het ministerie van BZK. Opvallend is dat de organisatiestructuur van het BIT in juli 2018 werd aangepast nadat Wanders en Hilhorst bekendmaakten een relatie te hebben. Het bureau werd daarop weggehaald bij managementteam van de Directie CIO Rijk en ondergebracht bij het Directoraat-generaal Overheidsorganisatie van BZK, directie Inkoop-, Facilitair en Huisvestingsbeleid.
Afhankelijkheid van Hilhorst
Opmerkelijk is ook dat eind november in een tweede externe evaluatie door bureau Andersson Elders Felix, juist wordt gesteld dat het BIT erg afhankelijk is van Hilhorst. ‘De bureaumanager van het BIT wordt alom gewaardeerd, zowel vanuit haar vakkennis als ook haar manier van opereren. Samen met de CIO-Rijk (destijds nog Hans Wanders, red.) is de bureaumanager voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor het succes van het BIT tot nu toe. Dit maakt het bureau tot op zekere hoogte ook afhankelijk van de bureaumanager. Een aandachtspunt voor de toekomst is hoe deze afhankelijkheid te beperken’. De rapporteurs hadden, naar nu blijkt, ook voorspellend vermogen want zij meldden destijds ook het volgende: ‘Een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst van het BIT is de continuïteit van het personeelsbestand’, wat volgens hen vooral samenhangt met de onduidelijkheid over de toekomst van het bureau.
Bureau op losse schroeven
De chaos bij het BIT duurt immers voort, want momenteel is het nog maar de vraag of er überhaupt nog toekomst is voor de toezichthouder. Staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, waar het BIT nu onder valt, geeft in een Kamerbrief van eind maart aan dat hij kritisch is op de tweede externe evaluatie van het BIT. Hij zet vooral vraagtekens bij de geïnterviewden. Hij vindt het aantal geïnterviewden uit het veld zelf namelijk beperkt. Dit ‘met name voor de beoordeling van aspecten als de kwaliteit van BIT-toets, trajecten en –rapportages, de bijdrage van het BIT aan de beheersing van ict-projecten en de bijdrage van het BIT aan het bredere stelsel had ik een bredere vertegenwoordiging van betrokkenen uit het veld wenselijk geacht’, zo geeft hij aan.
In een reactie op zijn twijfels heeft de toezichtraad van het BIT op 18 februari jl. per brief laten weten dat het ‘volledig achter de toegepaste onderzoeksmethode staat en dit onderzoek als representatief beoordeelt.’ Naar aanleiding van de evaluatie gaat de toezichtraad van het BIT de komende tijd ‘gesprekken voeren met alle departementale cio’s over hun ervaringen met het BIT‘. Knops benadrukt dat hij het nu nog te vroeg vindt om een inhoudelijke beleidsreactie te geven en te wachten op een aanvullende evaluatie die eind dit jaar afgerond moet zijn. Tegen die tijd verwacht de staatssecretaris ook een definitief besluit te kunnen nemen over de toekomst van het BIT. De bestaanszekerheid van het BIT garandeert hij overigens in elk geval tot 31 december 2020.
Debat over BIT
Aanstaande donderdag wordt tijdens een commissievergadering zowel de Jaarrapportage over 2018 van het BIT besproken, alsook de tweede externe evaluatie, uitgevoerd door Andersson Elders Felix.
Overigens lijkt het ministerie van Binnenlandse Zaken het BIT liever arm dan rijk te zijn. Zo bleek althans uit de ‘Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021’ die het ministerie van BZK in februari 2019 naar de Tweede Kamer stuurde. De waakhond-taken om grote rijksbrede ict-projecten vooraf te controleren, zou op termijn overgaan naar de chief information officers (cio’s) van de departementen
BIT voert onafhankelijke toetsen uit op ict-projecten: het beoordeelt of projecten in hun huidige opzet kans van slagen hebben of anders moeten worden ingericht. Het bureau richt zich op projecten met een ict-component van meer dan vijf miljoen euro. Het bureau komt voort uit de adviezen van de tijdelijke commissie-ict onder leiding van Ton Elias en moet orde scheppen in de chaos rondom grote ict-projecten bij het rijk.