Om de positie van het Rijk als ict-werkgever te versterken, komt minister Kajsa Ollongren (BZK) met een ‘Plan van Aanpak ICT-personeel Rijk’. De bewindsvrouw kondigt daarvoor diverse plannen en maatregelen aan, waaronder een herijking van hogere ict-functies, een rijksbreed ict-stagebureau, een ict-gilde als flexpool van ict-professionals en een 'rijks data science traineeship'. Ook opvallend: er is een RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (Radio) in oprichting; die moet de ict-kennis en -kunde van beleidsmedewerkers moet vergroten.
Dit meldt minister Ollongren van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in een brief aan de Tweede Kamer (zie ook kader onderaan). Het versterken van de positie van het Rijk als ict-werkgever is een van de prioriteiten in de Strategische I-agenda Rijksdienst. Voor het opstellen van het aanvalsplan heeft BZK gebruikgemaakt van de resultaten van het onderzoek ‘Versterking ICT-werkgeverschap Rijk’, uitgevoerd door de onderzoeksbureaus Panteia en Intelligence Group.
Uit dit onderzoek komen een aantal knelpunten naar voren, zoals dat het Rijk opereert in een overspannen vraagmarkt van ict’ers. De schaarste naar ict’ers bij het Rijk is het grootst voor ontwikkelaars, ict-inkopers, data-analisten en it-beveiligers. Ook is er te weinig uitwas vanuit het hoger onderwijs aan nieuwe ict’ers om aan de vraag naar ict’ers te voldoen. Een belangrijke oorzaak hiervan is het tekort aan ict-docenten.
Vergrijzing
Het ander knelpunt is dat de vraag naar ict-kennis en -kunde bij het Rijk zal toenemen. Daarbij moeten ook beleidsmedewerkers en leidinggevenden voor het adequaat uitvoeren van hun functie in toenemende mate over een zekere basis-ict-kennis beschikken. De onderzoekers stellen ook dat de vraag naar ict’ers bij het Rijk de afgelopen jaren is toegenomen.
Als derde knelpunt wijzen zij naar de vergrijzing. Het Rijk kent in vergelijking met het landelijke beeld een vergrijsde (ict-)populatie. Dit punt vraagt om extra maatregelen, niet alleen om het aantal eigen ict’ers op peil te houden maar ook te zorgen dat er voldoende bemensing van legacy-systemen is.
Beloning en werving
Bij genoemde knelpunten speelt bovendien mee dat het beloningsniveau bij de overheid niet zodanig is dat er genoeg hoogwaardige en schaarse specialisten op het gebied van ict zijn aan te nemen. Dat heeft tot gevolg dat de afhankelijkheid (en de kosten) van externe inhuur hoog is.
Verder vinden de onderzoekers dat er bij veel overheidsafdelingen personeelszaken de urgentie van ict-problematiek op de arbeidsmarkt onvoldoende wordt gevoeld. Daarbij sluiten de geijkte wervingskanalen van het Rijk niet altijd aan op opkomende ict-expertisegebieden als datascience en cybersecurity en zijn de doorgroeimogelijkheden voor ervaren ict’ers in hun inhoudelijke discipline soms beperkt.
Minister Ollogren stipt in haar brief een aantal maatregelen aan dat in de afgelopen jaren al genomen is, zoals een rijksbreed ict-traineeprogramma, de formatie van de flexpool I-Interim Rijk en een rijksbrede arbeidsmarktcampagne om ict’ers te werven die twee keer per jaar plaatsgrijpt. Die maatregelen worden nu fors uitgebreid middels het aangekondigde aanvalsplan (zie kader). De minister overlegt de komende maanden met departementen, uitvoeringsorganisaties en ict-intensieve zbo’s welke activiteiten in 2018 prioriteit krijgen en waaraan zij willen meedoen.
Lees ook: Analyse: Rijk aan ict’ers
Plan van Aanpak ict-personeel Rijk
Voor de ontwikkeling van ict-expertise binnen het Rijk staat in het aanvalsplan een aantal initiatieven:
– Er is een ict-module van het ABD Ambtelijke Professionaliteit Programma (de ABD-APP) opgezet. Deze is inmiddels gevolgd door 416 leden van de ABD (directeuren en hoger).
– Er wordt een start gemaakt met de opzet van een RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (radio). Deze academie gaat zich in eerste instantie richten op het bijbrengen van ict-kennis en -kunde van beleidsmedewerkers en mogelijk later ook voor andere doelgroepen. De academie zit nu in de ontwerpfase.
– In 2017 is het thema digitalisering expliciet meegenomen bij het plan Groot Onderhoud van het Functiegebouw Rijk in de herijking van de functiefamilie Lijnmanagement. Ditzelfde gebeurt binnenkort ook bij de overige functiefamilies.
– Medio 2017 zijn twee proeven begonnen om de rijksbrede samenwerking voor het werven van ict’ers te versterken. De resultaten en effectiviteit van deze pilots worden na een jaar geëvalueerd. Het gaat om een proef voor het delen van cv’s van afgewezen ict-kandidaten binnen het Rijk (met toestemming van de afgewezen kandidaat) en pilot voor de opzet van een rijksbreed ict-stagebureau. Hier kunnen ict-studenten stageverzoeken indienen.
Daarnaast wordt in het aanvalsplan een aantal maatregelen en acties aangekondigd om het personeelsbeleid rond ict te versterken:
– Er wordt gewerkt aan het opzetten van een ‘ict-gilde’: een flexpool van ict-professionals in uiteenlopende disciplines als bijvoorbeeld softwareontwikkeling, data engineering, cloudontwikkelaars en it-beveiligingsspecialisten. De intentie is om zowel jonge als ervaren ict’ers te binden aan dit gilde en hen continu te ontwikkelen.
– In samenwerking met het CBS wordt een ‘rijks data science traineeship’ voor jonge data scientists binnen het Rijk opgezet. Dit programma richt zich op zowel de brede inzetbaarheid van de trainees als op het leren toepassen van het vakgebied data science binnen de Rijksdienst.
– Er zal worden gewerkt aan het (structureel) versterken van de informatiepositie van het Rijk als ict-werkgever en deze gericht in te zetten in de interdepartementale netwerken van ict-medewerkers en medewerkers personeelszaken.
– Er wordt nauwer samengewerkt met het hoger onderwijs door middel van een rijksbreed opererende functionaris die gaat makelen en schakelen tussen rijksonderdelen en hogescholen en universiteiten over stageplekken, leer-werktrajecten en gastdocentschappen.
– Ook volgt een verkenning om samen met hoger onderwijsinstellingen te komen tot een grotere uitstroom van afgestudeerde ict’ers. Daarbij wordt tevens gekeken naar onderwijs en onderzoek in de expertisegebieden waar het Rijk behoefte aan heeft.
– De specifieke rijksbrede wervingscampagnes voor ict’ers gaan door. Daarbij behoren ook activiteiten op het terrein van werving, zoals de ondersteuning bij het openstellen van vacatures voor Engelstaligen en additionele acties om ict’ers te werven voor functies waarbij een groot tekort bestaat.
– Activiteiten op het terrein van bijscholing, zoals (regionale) omscholingsprojecten van niet-ict’ers tot ict’er.
– Activiteiten die inspelen op eventuele knelpunten ten aanzien van het beloningsniveau voor het aantrekken en behouden van hoogwaardige en schaarse ict-specialisten.
Ik lees dat de overheid een RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (radio) gaat oprichten.
Wat leuk dat de overheid een eigen ICT opleiding gaat doen. En dit terwijl er al zoveel marktpartijen zijn die dit prima kunnen verzorgen. Het probleem is niet tekort aan opleidingen maar aan leerlingen die de ICT in gaan. Misschien is het een idee om bijscholing aantrekkelijker te maken voor werknemers dan komen er vanzelf meer ICT-ers mits fatsoenlijk betaald natuurlijk.
De gemiddelde beleidsmedewerker verdient een stuk meer en dat terwijl ik mij afvraag of er daar nu zoveel van nodig zijn.
Al die plannen die bedacht, uitgevoerd en na een paar jaar weer gewijzigd worden geeft ook de ICT-er bij de overheid veel overbodig werk. Een.mooi voorbeeld is de belastingdienst. Beschimpt maar zij moeten elke 4 jaar (eigenlijk nog vaker) alles weer helemaal anders doen.
Wel opvallend om lezen dat er in samenwerking met het CBS een ‘rijks data science traineeship’ voor jonge data scientists binnen het Rijk wordt opgezet. En dat dit dan binnen een “aanvalsplan voor ICT-ers” wordt geplaatst. Een Data Scientist heeft een sterke beta-component maar is geen ICT-er, deze is multidisciplinair en moet vooral binnen de business (analytics) opereren. Als je dit stempel er op plakt sta je al met 1-0 achter in de
Is de reden om het CBS als partij te kiezen omdat dit overheid is? Of omdat statistiek klinkt als Data Science? Die kennis kan van pas komen maar klassieke statistici zul je eerst anders moeten laten denken. Het CBS is net begonnen met Data Science (op een paar lone wolfs na) terwijl we inmiddels aan een aantal van onze universiteiten prima Data Science Centers hebben en ook diverse bedrijven hier (praktijk)opleidingen uitvoeren. Daar kun je beter terecht lijkt me dan als overheid zelf wat gaan bedenken zonder ervaring te hebben.
@Frank. Precies. Waarom het wiel opnieuw uitvinden als er al tientallen jaren door (diezelfde overheid) goedgekeurde opleidingen zijn. Is maar een onderdeel van het artikel natuurlijk maar ook hier zal weer zinloos geld ingestopt worden. En over een tijdje lezen we dan weer dat het is mislukt.
En een tekort aan ict-docenten is ook logisch. De salarissen van docenten staan niet in verhouding tot de kennis en kunde die van de docent wordt gevraagd.
Als de docenten beter betaald zouden worden zou je ook eens een niet functionerende docent kunnen ontslaan want ook dat zie ik eigenlijk nooit gebeuren.
wellicht is er toch iets ingewikkelders aan de hand met al die opleidingen en het steeds maar mis gaan van projecten bij de overheid. ik denk namelijk niet dat het slechts een salaris kwestie is. je wil geen langdurige werk relatie hebben met iemande die puur voor de centen bezig is (en dus ook zo weer weg gaat als elders even een beter aanbod is). geen loyaliteit die wel degelijk nodig is bij bepaalde takken van de overheid en defensie.
@Swa: Op het moment dat ik voor de keuze sta om ergens te gaan werken en ik kan kiezen uit twee bedrijven/overheid en ze lijken mij even leuk en voor de rest is er ook geen verschil kies ik vervolgens toch voor het hoogste salaris. Als ik ICT-er ben en ik kan beleidsmedewerker worden omdat dat beter verdient en het ook leuk werk is, maken veel mensen toch wel die stap.
Kijkend naar alle artikelen en eigen ervaringen zie ik, wanneer het gaat om I(C)T-ers bij de overheid 2 oorzaken:
– salariëring: de overheid is gebonden aan een bepaald salarissysteem, wat niet competatief genoeg is met het bedrijfsleven. Wil je goede experts, moet je dus gaan inhuren (die kiezen, zoals Corné al aangaf voor het hoogste salaris) en betaal je niet alleen de hoofdprijs, maar loop je ook het risico dat deze mensen je klus verlaten voor iets leukers.
– aanbestedingsplicht, waardoor je, omdat er ook nog aan verdiend moet worden, niet per definitie de beste mensen krijgt. Iets met pinda’s en apen.
Neem daarbij vervolgens de ambtelijke cultuur, welke ook niet voor iedereen weggelegd is, dan snap ik dat het lastig is de goede mensen binnen te halen en te houden.
Tja, ambtenaar in 2017 is nou niet bepaald een plek die ik een jeugdige ICT’er (of welke jongere dan ook) zou aanraden.
Salaris, overige arbeidsvoorwaarden, baanzekerheid, carrièreperspectief, het is de afgelopen paar jaar eigenlijk allemaal behoorlijk afgebroken. Ambtenaar anno nu is vooral een “normale werknemer” met wel extra plichten maar zonder extra rechten, met een netto behoorlijk verslechterd salaris en nogal wat onzekerheden.
De overheid gaat het nog veel zwaarder krijgen op de arbeidsmarkt, Ik zie dat als een bewuste keuze van politieke partijen die vooral streven naar een kleine overheid. Dat die kleine overheid bij diverse ministeries begint te lijken op een niet functionerende overheid lijken onze politieke vrienden nauwelijks echt belangrijk te vinden. Imago is het enige wat telt.
Zodra de politiek zijn eigen werknemers weer serieus gaat nemen, onder andere door serieus te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden, is er een kans dat deze situatie verbetert, eerder niet.
@corne
en dus zou je kunnen stellen dat je dan niet de juiste kandidaat bent voor bepaalde functies bij de overheid. misschien wil je nu net niet een team met ict’ers de bij de eerste beer op het pad weg rennen naar wat het groenere gras lijkt. Salaris is niet voor iedereen de deal breaker. misschien als je al eens een paar keer bij een hippe toko weer een tijdelijk contract hebt en uitgeperst wordt en uurtje-factuurtje streekjes geacht wordt uit te halen op kosten van de rest van de maatschappij, misschien dat je dan anders gaat kijken als in diezelfde ‘free-for-all-all-for-me’ wereld bijv je eigen ouders hulp behoevend gaan worden enzo. of je hebt pech en krijgt een kindje met medische problemen. Wie weet…