Op 2 november 2016 is het honderd jaar geleden dat de Nederlandse computerpioneer Aad van Wijngaarden (1916-1987) werd geboren. Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) herdenkt dit met de publicatie van een boek en een expositie over de Nederlandse computergeschiedenis. CWI zelf bestaat ook nog eens zeventig jaar.
In 2016 is het honderd jaar geleden dat de Nederlandse computerpionier Adriaan van Wijngaarden (1916-1987) werd geboren. Om hem en zijn nalatenschap te herdenken en het 70 jarig bestaan van het CWI te markeren, heeft het wiskundig instituut 2016 uitgeroepen tot het ‘Van Wijngaarden jaar’.
Van Wijngaarden stond als hoofd van de rekenafdeling van het Mathematisch Centrum (voorloper van het CWI) aan de wieg van de computer in Nederland en is daarmee van onschatbare waarde geweest voor het CWI en de introductie van de computer in Nederland. Hij legde ook mede de basis voor alle hedendaagse mainstream-programmeertalen en wordt gezien als één van de grondleggers van de informatica in Nederland.
Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) is sinds 1946 het nationale onderzoeksinstituut voor wiskunde en informatica. Het is gevestigd op het Amsterdam Science Park en is deel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Er werken circa honderdvijftig wetenschappers.
ARRA
Als hoofd van het Mathematisch Centrum gaf Van Wijngaarden leiding aan de bouw van een automatische rekenmachine. De machine kwam gereed in 1952 en kreeg de naam ARRA (Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam) en was daarmee de eerste Nederlandse computer. Opvallend daarbij waren de ‘rekenmeisjes’ die deze machine destijds bedienden; die vrouwen waren toen de programmeurs van nu. Met de opvolgers van de ARRA werd gerekend aan het ontwerp van de Fokker Friendship F-27 en de inrichting van nieuwe telefooncentrales voor PTT.
Het CWI heeft in het kader van het ‘Van Wijngaarden jaar’ het boek ‘Geheugentrommels’ van auteur Erik Verhagen uitgebracht. Het vertelt het verhaal van de vroegste Nederlandse computers. Hieraan gekoppeld is op het CWI een kleine expositie van zeldzame computers en een aantal bijzondere objecten uit het boek te zien. Hiermee wil het centrum deze cruciale periode uit de Nederlandse computergeschiedenis opnieuw onder de aandacht van een groter publiek brengen. De expositie is vanaf 4 november op aanvraag te zien op het CWI.
Informatie
Het boek ‘Geheugentrommels’ van Erik Verhagen is nu verkrijgbaar voor 19,95. Het boek kan besteld worden via deze website: https://shop.cwi.nl/catalogue/geheugentrommels_32/
Het bezoeken van de expositie bij het Centrum Wiskunde & Informatica is mogelijk op afspraak. Neem hiervoor contact op met Danielle Kollerie via kollerie@cwi.nl of tel: 020-592 41 42
Hmmm, de “rekenmeisjes” waren (de) programmeurs? Edsger W. Dijkstra – later getrouwd met een van de van oudsher handmatige berekeningen uitvoerende rekenmeisjes – had een bord op z’n kamerdeur bevestigd en daarop stond geschreven “NEP”: Neerlands Eerste Programmeur.
Overigens zie ik daar – op de cover van “Geheugentrommels” – Dr. Gerrit Blaauw in de slag met de ARRA-II.