Het is voor het eerst gelukt om een verzegelde brief uit de zeventiende eeuw te lezen. Met geavanceerde scantechnologie en een computergestuurd algoritme wist een internationaal onderzoeksteam het schrijven digitaal te openen. Het gaat om een manifest uit de collectie van mediamuseum Beeld en Geluid uit Den Haag.
De brief komt uit de kist van Simon de Brienne, een zeventiende-eeuwse Haagse postmeester. Brieven die niet konden worden bezorgd – omdat iemand niet voor de brief kon of wilde betalen – werden door hem bewaard. De kist bevat 2600 brieven, waarvan er 575 ongeopend zijn. Ze zijn door een dwarsdoorsnede van de bevolking geschreven en bevatten een schat aan informatie over de dagelijkse beslommeringen, aldus het museum Beeld en Geluid dat de kist in bezit heeft.
Beeld en Geluid stelde de brieven de afgelopen jaren beschikbaar voor onderzoekers van Universiteit Utrecht, Universiteit Leiden, Radboud Universiteit, MIT, Adobe Research, King’s College London en Queen Mary University of London. Een team wist de nog opgevouwen brief te lezen met behulp van röntgen-microtomografie, een geavanceerde scantechnologie. Duizenden scans pikten de ijzerdeeltjes in de inkt op en maakten zo de letters zichtbaar. De brief werd daarna digitaal geopend door een computergestuurd algoritme dat alle puzzelstukjes aan elkaar legde. Het kostte de onderzoekers vier jaar om het algoritme te ontwikkelen.
Dankzij dit proces was de inhoud van de brief voor het eerst in drie eeuwen te lezen zonder het zegel te verbreken. Uit de scans bleek dat de brief op 31 juli 1697 is verstuurd door Jacques Sennacques aan zijn neef Pierre Le Pers, een Franse koopman in Den Haag. Sennacques vroeg zijn neef om een gewaarmerkt afschrift van een overlijdensbericht van ene Daniel Le Pers. Ook informeerde hij naar de gezondheid van Pierre. Het onderzoeksteam publiceert het onderzoek in Nature Communications.
In juni organiseert Beeld en Geluid Den Haag een publieksprogramma waarin de Brienne-kist centraal staat.
Bewust niet openen
De verzegelde brieven blijven bewust gesloten, legt het museum uit. De manier van verzegelen zegt iets over de afzender, te herkennen aan specifieke vouwwijzen en persoonlijke lakzegels. Soms werd een brief in een brief verpakt, om te worden doorgestuurd door de geadresseerde naar een volgend adres. Bij geopende brieven gaat dergelijke informatie en betekenissen verloren.
Tevens bestonden er in deze tijd geen enveloppen. Het opgevouwen beschreven papier vormde de buitenkant van de brief. Het algoritme om ongeopende opgevouwen brieven te kunnen lezen, is daarom een grote doorbraak.
