Nederlandse bedrijven hebben grote moeite om aan te haken bij de ontwikkelingen rondom big data. Hoewel de meeste ondernemingen verwachten dat het gebruik en de invloed op de bedrijfsvoering aanzienlijk zal zijn en de concurrentiepositie ingrijpend zal veranderen, speelt het thema big data een beperkte rol bij strategische beslissingen die door het bestuur worden genomen. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG onder financieel bestuurders van bijna tweehonderd Nederlandse bedrijven.
Ruim de helft van de bestuurders heeft geen duidelijke visie op het belang van big data en de analyse voor de strategische agenda van de onderneming. Bovendien blijkt nog geen 25 procent van de bedrijven actief bezig om de managementinformatie aan te vullen door gebruik te maken van deze nieuwe technologieën en methodes.
‘Deze cijfers staan in schril contrast met de waarde die door de bedrijven wordt toegedicht aan big data’, zegt Sander Klous van KPMG Management Consulting. ‘Een meerderheid van de bestuurders verwacht dat het gebruik van big data met name zal leiden tot een betere sturing van het bedrijf en een betere strategische besluitvorming.’
Analyseren en interpreteren
Uit het onderzoek van KPMG blijkt dat bij de meeste bedrijven de verantwoordelijkheid voor het gebruik van big data op dit moment ligt bij de financiële functie en in mindere mate bij de it-functie. Klous: ‘Dat is een goed teken. Het geeft aan dat de ondernemingen zich realiseren dat big data en de analyse ervan over meer gaat dan technologie alleen. Bijna de helft van de bedrijven verwacht overigens dat het belang van de financiële functie als gevolg van het gebruik van big data aanzienlijk zal toenemen, dat deze functie binnen twee jaar de regie zal hebben bij het analyseren en interpreteren van de grote hoeveelheid gegevens en dat zij in toenemende mate leidend zal zijn bij het bepalen van de strategie van de onderneming.’
Bijna 70 procent van de bedrijven verwacht dat de it-functie op termijn slechts verantwoordelijk zal zijn voor de randvoorwaarden om alle data te kunnen interpreteren. ‘Het kunnen profiteren van alle nieuwe inzichten die uit deze data voortvloeien staat of valt overigens niet alleen met de beschikbaarheid van de juiste technologie’, vervolgt Klous. ‘Ook juridische, organisatorische, strategische en technologische aspecten moeten worden geadresseerd om big data waarde te laten toevoegen aan de onderneming. Organisaties die erin slagen om dit complexe speelveld goed te managen, gaan aantoonbaar beter presteren. Vooral als ze op zoek gaan naar nieuwe samenwerkingsverbanden in het big data-ecosysteem.’
Noodzakelijke capaciteit
Bedrijven worstelen volgens Klous duidelijk met de explosie van data, die in allerlei vormen op ze af komt. ‘Binnen de bestuurskamers van grote Nederlandse ondernemingen groeit weliswaar het besef dat ze veel meer kunnen halen uit de gegevens die zij links en rechts, gevraagd en ongevraagd, binnenkrijgen uit hun omgeving. De huidige gebrekkige, strategische aandacht voor big data en het feit dat de bedrijven aangeven de noodzakelijke capaciteit te ontberen, baren echter zorgen.’
Klous ziet op dit moment al in de Verenigde Staten dat er een enorm tekort is ontstaan aan zogenaamde data scientists; personen die in staat zijn data om te zetten in strategische informatie. ‘Ook in Nederland zullen wij zeer binnenkort tegen deze barrière oplopen. Bedrijven die erin slagen orde te scheppen in de chaos, zetten een belangrijke stap. In het optimaliseren van de kosten, in verbeterde klantenservice, in productinnovatie, in risicoanalyse en vooral ook in verbeterde marketing. De echte winnaars van morgen zijn de zogenaamde game changers, bedrijven die hun businessmodel opnieuw weten uit te vinden om zo optimaal te profiteren van hun data driven organisatie.’
Heldere analyse en het wringt op dit moment vooral in het kunnen maken van de business cases. Dat gaat met vallen en opstaan en uitproberen, zo zijn de bedrijven die er nu ervaring mee hebben opgedaan ook begonnen. Dat kun je helemaal zelf gaan uitvogelen maar het kan ook eenvoudiger.
Vanuit het regieprogramma Almere DataCapital, opgezet door de Economic Development Board Almere en tevens een icoonproject voor de Amsterdam Economic Board – is sinds kort het Big Data Value Center Almere beschikbaar voor juist het gezamenlijk – vraag en aanbod, overheid bedrijfsleven en kennisinstellingen – werken aan dit soort vraagstukken. Big Data biedt ook voor Nederlandse ondernemers die producten en nieuwe diensten willen aanbieden grote kansen, kijk naar de vele start-ups in de USA en de grote hoeveelheid venture capital die daar nu in gaat. En daarmee bedienen we dan gelijk al die bestuurders die zich over hun strategie aan het buigen zijn.
De beste manier om er achter te komen wat je wel en niet weet en wat het je oplevert is nog altijd gewoon doen. En loop je tegen een fundamenteel probleem aan dan kun je daarvoor terecht bij bijvoorbeeld het Netherlands eScience Center.
Een gemiddelde (“Ruim de helft van de bestuurders …”) zegt niet zo veel. Het ligt aan het marktsegment. Voor een aantal Nederlandse bedrijven zoals bol.com en Sanoma Media is Big Data van wezenlijk belang voor de bedrijfsvoering, dus het lijkt me sterk dat dit geen onderdeel is van de strategie.
Het klopt dat andere bedrijven nog aftasten en slechts voorzichtig een paar dingen uitproberen in pilots. In andere sectoren is het wachten op Nederlandse bedrijven die met behulp van Big Data een substantiële waarde toevoegen aan de onderneming. Stel dat een groot verzekeringsbedrijf met behulp van Big Data technologie en open data bronnen een enorme kostenbesparing doorvoert, bijvoorbeeld bij premieberekeningen, dan zullen de andere verzekeraars snel volgen.
Overigens is Big Data volgens Gartner over de hype-piek heen en beland in het dal van desillusies. Ik ben benieuwd hoe de ontwikkelingen zullen gaan.
Beste Bas,
Ik ben blij dat we nu door de piek van de hype cycle heen aan het gaan zijn, overigens is dat met name in de USA en nog niet zo veel bij ons. Die hype cycle is als een achtbaan. Als je omhoog gaat stijgt de spanning en is iedereen exited, vervolgens duik je naar beneden en schrikt een groot deel zich rot. De lol begint op het moment dat je bij het naar beneden duiken voldoende vaart hebt gemaakt (en nog in het karretje zit…) en kunt gaan genieten van de echte rit. Kortom, het is nu tijd om die voorbereiding te doen voor het leukste deel. Wie daar op acteert heeft een significante voorsprong op zijn omgeving.