Net nu soa door Gartner niet meer als hype wordt bestempeld, komt er een nieuwe hype op ons af: enterprise mashups. Deze nieuwe applicaties die ontstaan door stukken bestaande functionaliteit te hergebruiken, gaan volgens de analysten onze wereld de komende jaren in een rap tempo veranderen.
‘Gewone' mashups waren de laatste tijd natuurlijk al wat vaker te bewonderen, maar over het algemeen betrof het vooral hobby-achtige mashups: oplossingen versmolten met Google Maps die niet bijster interessant qua functionaliteit zijn, maar wel mooi ogen. Wie kent niet de Nike Air+ mashup waarmee je de gelopen route op Google Maps kunt koppelen aan de analysegegevens van je laatste hardloopwedstrijd? Of de Misdaadkaart mashup waarmee de door de politie gemelde misdrijven worden geplot op Google Maps zodat je kunt zien dat het aantal inbraken in jouw omgeving nu wel erg groot begint te worden?
Wat is dan een echte enterprise mashup? Omdat mashups veel raakvlakken met soa en composite applications hebben, doen er legio definities de ronde en is er nogal wat mist omtrent de term 'enterprise mashup'. Waarschijnlijk wordt de meeste helderheid geschapen door soa, mashup en composite applications aan elkaar te relateren in de volgende omschrijving: enterprise mashups zijn een soort web 2.0 gebaseerde composite applications, die services van een soa op een elegante manier verenigen tot een geheel nieuwe applicatie.
Voor het samen ‘prakken' van de soa-services en het maken van handige schermen die er iets mee moeten doen zijn er al een hele reeks producten op de markt. We spreken dan niet alleen van de reeds in soa-land bekende bedrijven zoals IBM (Mashup Center), Software AG (Webmethods Composite Applications), Oracle (Webcenter), Microsoft (Sharepoint), Tibco (SpotFire) die over het algemeen mashup development hebben toegevoegd aan hun reeds bekende suites, maar ook over kleine spelers met vernieuwende tools, zoals Above All (Studio), Dapper, JackBe (JackBuilder), DataMashups en Popfly.
Gartner schat dat de enterprise mashup productmarkt nog gedurende 2010 een roerige markt zal zijn, waarin nieuwe producten komen en gaan en een aanzienlijke consolidatie zal plaatsvinden. Daarbij wordt architecten en ict-leiders aangeraden deze groeiende markt te onderzoeken op ‘de significante mogelijkheden die deze markt biedt voor het transformeren' van de ict.
Met deze roerige tijden voor de boeg is het handig te weten hoe je kunt voorkomen dat enterprise mashups enterprise mess-ups worden.
1. Doorzie de hype
Het is natuurlijk geweldig als je geassocieerd wordt met iets dat trendy en veelbelovend is, maar… Nu de term enterprise mashup zoveel wordt gebruikt bij business process management (bpm), business intelligence (BI), portals en enterprise service bussen (esb), kun je bijna altijd wel een project bedenken dat iets met enterprise mashups te maken heeft. Laat je niet leiden door de techniek! Zoek een bedrijfsprobleem waarvoor just-in-time informatie nodig is, die kan worden gemaakt door kleine hoeveelheden gegevens binnen een paar seconden te combineren. Als het combineren van de gegevens zonder al teveel programmeerwerk kan worden uitgevoerd, kun je eenvoudig een mashup maken die de informatie aanbiedt.
2. Durf soa los te laten
Hoewel enterprise mashups het aangezicht vormen van een soa, is een soa niet echt noodzakelijk om ervaring op te doen met mashups. Natuurlijk is het makkelijker om mashups te maken als er al een aantal kant-en-klare soa-gebaseerde gegevensbronnen beschikbaar is, maar goede mashup software kan databases en applicaties met enkele klikken van de muis omtoveren tot services. Ga dus niet zitten wachten totdat de soa-initiatieven succesvol zijn afgerond (over een jaar of drie), maar begin alvast met het vormen van het aangezicht. Op deze manier is de organisatie gewend aan de nieuwe manier van werken als de soa-initiatieven zijn afgerond.
3. Geloof de accountmanager niet
Wat er ook gezegd wordt: een businessgebruiker is nu eenmaal geen ontwikkelaar. Natuurlijk begint iedereen steeds meer aan het werken met internet te wennen en passen enterprise mashups precies in dat plaatje. Natuurlijk zullen er slimme businessgebruikers zijn die eenvoudig een enterprise mashup in elkaar kunnen zetten, maar voor het grootste gedeelte moet iedereen nog ervaring opdoen. Geef daarom ict de rol van facilitator en realiseer een beveiligde en betrouwbare mashup infrastructuur. In dit laboratorium kunnen de businessgebruikers naar hartelust experimenteren zonder dat de brandweer hoeft te komen als een experiment uit de hand is gelopen.
4. Experimenteer veilig
De gedachten achter enterprise mashups zijn snelheid, hergebruik en gebruiksgemak. Mashups kunnen gebaseerd zijn op bedrijfskritische gegevens uit bijvoorbeeld inkoop-, personeels- en klantsystemen. Als een enterprise mashup eenmaal is gemaakt, kan hij op veel verschillende plekken worden hergebruikt (bijvoorbeeld op mobiele devices, internet portalen, spreadsheets). Het zou vervelend zijn als je er later achterkomt dat informatie is gelekt of verdwenen omdat je dacht dat de gebruiker van jouw mashup wel een soort van beveiliging zou inbouwen. In het enterprise mashup laboratorium moet worden bijgehouden wie welke mashups mag hergebruiken en natuurlijk welke brongegevens via welke weg worden geopenbaard. Aangevuld met LDAP-integratie en single-sign-on ondersteuning kan het haast niet meer fout gaan.
5. De E staat voor enterprise
Mashups die niet herbruikbaar zijn vallen in dezelfde silo-valkuil als legacy-applicaties. Hergebruik van mashups, zodat sprake is van echte enterprise mashups, wordt gestimuleerd door communities te creëren van gebruikers die op elkaars werk voortborduren. Dit gaat natuurlijk niet vanzelf. Voor het bevorderen van hergebruik van mashups is over het algemeen een stukje infrastructuur (tooling) nodig. Deze zogenoemde ‘mashup-hub' is soms al in de vorm van een ‘registry' of ‘repository' aanwezig, afkomstig uit een soa-initiatief. Let er bij het kiezen van de soa- en mashup leverancier op dat deze werelden op elkaar aansluiten.
6. Houd de analisten in de gaten
Het zou zonde zijn als de mashup leverancier die je had gekozen in 2011 niet meer bestaat. Net zozeer zonde zou het zijn als je in 2011 aan een onwerkbare oa-suite vastzit omdat je de mashup tooling zo handig vond. Zelfs als je de eerste avonturen met enterprise mashups uit de weg gaat is er een aanzienlijke kans dat je er de komende jaren mee in aanraking komt. Het kan dus geen kwaad om nu alvast een blik op het enterprise mashup veld te werpen en de ontwikkelingen te volgen.
Met deze tips in het achterhoofd kan je met een gerust hart nieuwe oplossingen in elkaar gaan ‘prakken'.
De “aankondiging” door Gartner dat SOA geen hype meer is, is goed! SOA als architectuuraanpak is onontbeerlijk in de ontwikkeling van moderne IT oplossingen en is dus geen hype meer maar alledaagse werkelijkheid. Enterprise Mashup is een mooie aanvulling op SOA. Het is de topdown aanpak voor SOA, waarbij eindgebruikers bepalen hoe zij het liefst participeren in bedrijfsprocessen en het meest efficient kunnen werken. Wat echter een groot aandachtspunt is, is governance in zo’n omgeving. Het wordt een nog grotere uitdaging om bijvoorbeeld SLA’s te kunnen garanderen als de “eindgebruiker” zelf services aan elkaar kan “klikken”. Het kunnen vastleggen van SLA’s zou automatisch moeten resulteren in de juiste configuratie en tuning van de services die onderwater gebruikt worden. Hier ligt een mooie uitdaging voor de leveranciers van SOA en SOA governance oplossingen!
Enterprise mashups hoeven echt geen mess-ups te worden. Integratie is een serieuze zaak en daarom mogen gebruikers nooit hun eigen mashups samenstellen, dit wordt overgelaten aan business experts die met IT een veilige en betrouwbare mashup verzorgen. Mashups kunnen meer dan alleen data combineren uit diverse bronnen, ook het mutaties verwerken in meerdere systemen is mogelijk en daardoor helpen bij het verkorten van de marktintroductie van nieuwe producten, door de processen uit bestaande applicaties te combineren tot een nieuw proces. Naast SOA services en databases zijn Enterprise Mashups bedoeld om gebruik te maken van de bestaande userinterfaces door daar herbruikbare componenten van te maken in de vorm van zogenaamde UI-services (zie 2008: Rapid SOA? voor meer info: https://www.computable.nl/artikel/ict_topics/soa/2495185/2204519/2008-rapid-soa.html).
Ik geloof dat we aan het begin staan van grote veranderingen, waarbij web oriented architectures en enterprise mashups een onderneming in staat zullen stellen om diensten per klantvraag in te vullen. Een interpretatie van een klantvraag moet leiden tot een specifieke combinatie van diensten, waarna vervolgens het proces (de orchestratie) runtime wordt geconfigureerd. Deze runtime orchestratie gebruikt niet alleen interne toepassingen via SOA, maar integreert ook diensten van leveranciers. Deze vorm van mashups is niet zozeer het snel samenstellen van een nieuwe toepassing met bestaande toepassingen via SOA, maar ondersteunt een organisatienetwerk en zijn dienstverlening. Om dit te bereiken, zullen we nog veel moeten uitwerken, denk aan interoperabiliteit, verrekenen van diensten, trust, etc.
Onze sector kenmerkt zich door een zucht naar hypes. Enerzijds is dit een gezonde vorm van innovatie kracht. Aan de andere kant kan het uitgelegd worden als een vakgebied dat nog volop in ontwikkeling is. Bij het lezen van dit artikel bekruipt me sterk het gevoel dat er weer een technologie gepromoot moet worden. Enterprise mashups vormen in mijn opinie een unieke mogelijkheid (gelegenheid) om de gebruikerservaringen
te verbeteren. Wat zou het prettig zijn om in een oogopslag alle benodigde en noodzakelijke informatie te zien om taken uit te voeren zonder 6 verschillende schermen open te hebben. Is dit nog ver weg ? Persoonlijk denk ik van niet. Afgelopen tijd ben ik betrokken geweest bij een proof of concept waarbij experts op gebied van gebruikerservaringen (zie http://www.frontendcenter.nl) en web2.0 technologie (oa. UI services) samen een integrale gebruikerscockpit hebben gemaakt. Een dergelijke cockpit gecombineerd met context awareness, waar op dit moment onderzoek in de academische wereld naar plaatsvindt, brengen werkelijk gebruikersvriendelijke en -effectieve omgevingen binnen handbereik. Nu maar hopen dat de wensen van de eindgebruiker centraal blijven en dat niet de hype de overhand krijgt…
Enterprise meshup is de evolutie van portal technologieen die tot nu toe verkocht zijn als los staand producten. Applicatie software vendors zijn begonnen hun traditionele gebruikers-interface te laten evolueren in meer self-service achtige omgeving waarbij enterprise meshup technologie goed past. Portaal technologie heeft gefaald omdat geen content strategie was en daardoor een complex integratie project was geworden. Bij enterprise meshups dreigt men ook dezelfde fout te doen, maar de positieve factor is dat men web standarden gebruikt. Tenslotte dient het process van componeren door eindgebruikers sterk gemanaged te worden: upgrades of veranderingen wordt het dan moeilijk en blijft men bij oude versies ‘hangen’.