Het Rotterdamse openbaarvervoerbedrijf RET is een proef gestart met gezichtsherkenningscamera's. Doel van de proef is om te onderzoeken of deze slimme camerasoftware een goed hulpmiddel is voor de conducteurs bij het handhaven van het OV-verbod.
'De proef moet uitwijzen of de gezichtsherkenningscamera's werken en of ze een daadwerkelijk hulpmiddel zijn voor onze controleurs', zegt RET-directeur Pedro Peters.
De gezichtsherkenningscamera's scannen iedereen die de tram binnenkomt op zo'n negentien gezichtskenmerken. Op het moment dat de camera's een match vinden tussen de gezichtskenmerken van een passagier en die van een OV-verboddrager, krijgt de trambestuurder een signaal te horen. Hij informeert vervolgens de conducteur, die aan de hand van de foto's en gegevens van de OV-verboddragers kan vaststellen of er daadwerkelijk een OV-verboddrager in de tram zit.
De proef, die ongeveer een half jaar duurt, wordt uitgevoerd op een van de drie tramlijnen waarop het OV-verbod geldt en kost twee ton, waarvan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de helft betaalt.
Privacy
Volgens RET schendt het systeem de privacy van reizigers niet, omdat alleen de gezichtskenmerken van de OV-verboddragers worden opgeslagen. De beelden van de reizigers die de tram binnenkomen worden dus niet opgeslagen.
Beveiligingsexpert Bruce Schneier waarschuwde onlangs voor de gevaren van het toenemend gebruik van gezichtsherkenning door overheden. Hij verwijst naar de Braziliaanse politie, die aangekondigd heeft dat agenten tijdens de World Cup in 2014 speciale brillen zullen dragen waarmee automatisch gezichten van toeschouwers worden gescand. 'Een kleine camera in de brillenglazen kan vierhonderd gezichtsbeelden per seconde verwerken en ze doorsturen naar een centrale databank met gezichten.'
Omgekeerde bewijslast
'Het probleem heeft minder met het systeem te maken, maar meer met de manier waarop het systeem wordt gebruikt', waarschuwt Schneier. 'Dat gaat ervan uit dat iemand schuldig is, totdat het tegendeel is bewezen.'
Hij noemt het geval van een Amerikaanse automobilist, wiens rijbewijs werd afgenomen en wie tien dagen werd vastgehouden, omdat een automatisch gezichtsherkenningssysteem hem aanzag voor een ander. Deze persoon kreeg uiteindelijk zijn rijbewijs terug, 'maar alleen na tien dagen bureaucratisch geworstel om te bewijzen dat hij was wie hij zei te zijn'.
OV-verbod
Het OV-verbod is een middel dat wordt ingezet om 'echte raddraaiers' uit het openbaar vervoer te weren, aldus RET. Het is geldig op de tramlijnen 2, 21 en 23. Tot nu toe zijn er volgens RET 57 OV-verboden uitgedeeld, waarvan 22 dit jaar. Het OV-verbod is geldig voor een periode van maximaal acht weken.
