De gemeente Amsterdam stelt het Uitvoeringsplan ICT uit tot 2013. Eerst moet organisatie, techniek en financiën worden gestabiliseerd. Tot 2013 komt er daarom een 'crisisaanpak'. Dat schrijft ict-wethouder Eric Wiebes in een brief aan de Amsterdamse Commissie Economische Zaken, Bedrijven, Personeel en Organisatie (EZP). Ook op financieel gebied heeft de wethouder slecht nieuws: in het eerste kwartaal van 2011 is een tekort aan het licht gekomen van 4,8 miljoen euro. Zonder ingrepen kan dat tekort dit jaar oplopen tot 14,3 miljoen.
'Uitvoering van het plan Eén ICT voor één Amsterdam is pas mogelijk na het stabiliseren van organisatie, techniek en financiën bij de Dienst ICT en BRI-diensten', schrijft wethouder Eric Wiebes in een brief aan de Amsterdamse Commissie Economische Zaken, Bedrijven, Personeel en Organisatie (EZP). 'Daarmee schuift de uitvoering daarvan op tot 2013'.
Het Uitvoeringsplan ICT werd begin februari 2011 stilgelegd, amper twee maanden nadat het gepresenteerd was. De reden was dat de implementatie ervan alleen maar tot meer storingen leidde. 'Eind 2012 zal het College een herijkte versie van het plan Eén ICT voor één Amstrdam ter besluitvorming voorleggen', schrijft de wethouder nu.
Miljoenentekort
Op financieel gebied heeft de wethouder opnieuw slecht nieuws: 'Na het stopzetten van het uitvoeringsplan heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de ict-financiën', schrijft de wethouder. Daarbij is tot en met april 'een tekort zichtbaar geworden van 4,8 miljoen euro ten opzichte van de begroting van 2011. Zonder ingrepen zou dit oplopen tot maximaal 14,3 miljoen.'
De reden voor deze tekorten is volgens Wiebes onder meer dat 'het management van de Dienst ICT een te rooskleurig beeld heeft gegeven van de omzetverhoging van de Dienst ICT bij de begroting 2011'. Daarnaast hebben de vele ict-verstoringen 'kostenverhogend' gewerkt. 'Om die storingen te verhelpen is extra externe kennis en expertise ingehuurd. Die is ook veel ingezet in het weekend en 's nachts.'
Crisisaanpak
De crisisaanpak die Wiebes nu presenteert loopt tot januari 2013.
Op korte termijn, in het derde kwartaal van 2011, wordt afscheid genomen van 10 procent van het ingehuurde personeel. Daarnaast moet het financieel management van de dienst 'krachtiger worden gemaakt' en is er een financieel 'verbeterplan', waarbinnen de begroting over 2012 van de grond af opnieuw wordt opgebouwd.
Om de kwaliteit van de beheerprocessen te verbeteren 'worden deze ingericht conform bestaande industriële kwaliteitsstandaarden, zodat de prestaties meetbaar worden'. Zo zal er onder meer volgens de ITIL-principes (Information Technology Infrastructure Library) gewerkt gaan worden. Daarnaast zal een hele reeks maatregelen worden genomen om de 'technische infrastructuur stabiel en betrouwbaar te maken': 'De capaciteit van de infrastructuur wordt vergroot en onderdelen worden waar nodig dubbel uitgevoerd.'
Kettingreactie
Aan de basis van het crisisplan ligt een hele reeks alarmerende bevindingen. Zo 'scoort een groot deel van het personeel onvoldoende op gevraagde competenties'.
Het gemeentenetwerk is 'verouderd en kostbaar'. Datacenters zijn van 'wisselende kwaliteit en worden niet adequaat beheerd'. Cruciale onderdelen zijn enkelvoudig uitgevoerd. 'Back-up en herstelvoorzieningen zijn niet op orde.' Technische storingen bij de Dienst ICT en de BRI-diensten veroorzaken daardoor vaak een kettingreactie.
Projectenschouw
De Amsterdamse gemeenteraad stemde 6 april 2011 in met een ict-noodplan. Binnen dat plan werd 4,1 miljoen euro beschikbaar gesteld tot 1 juli 2011. Dat geld was bedoeld om de grootste technische ict-storingen bij verschillende diensten aan te kunnen pakken, en om een veranderplan op te stellen.
Ook zou er een 'projectenschouw' komen. Presentatie van de conclusies van die projectenschouw wordt nu doorgeschoven naar juli, omdat 'bij de meeste projecten de beschikbare informatie onvoldoende was'.
Wel is al besloten dat er een betere sturing moet komen op projecten. Er komt een projectcontrolebestuur en een wijzigingscontrolebestuur. 'Voor grote en risicovolle wijzigingen wordt nu verplicht een draaiboek opgesteld, zodat men niet zonder toestemming wijzigingen kan doorvoeren.' En om te voorkomen dat de 'huidige technische infrastructuur te veel wordt belast', komt er een 'nee, tenzij'-regime bij het toelaten van nieuwe projecten.
Op deze manier blijven ze achter de feiten aanlopen. Er wordt niets gezegd over hoe ze structureel de boel gaan oplossen. Er wordt alleen gezegd dat ze redundantie gaan aanbrengen (het probleem van slechte infra blijft), er worden processen ingericht op beheer gebied (ipv de boel zo te organiseren dat het beheer en de afhankelijkheid daarvan wordt geminimaliseerd).
Er worden processen ingericht om de projecten beter te beheersen ipv de projecten en oplossingen te versimpelen. Uit het feit dat ze in termen van omzetverhoging (bij een ondersteunende dienst van een overheidsinstelling) denken toont wel aan dat ze het niet hebben begrepen. Op deze manier denk je nooit na over de optimale oplossing maar wordt er altijd gedacht in omzet optimalisatie.
Als ervaren ICT-manager zou ik graag deze organisatie onder handen nemen. Ik vermoed dat een kostenreductie en een toename van de kwaliteit aan elkaar gerelateerd zijn.
Ik heb het plan niet gelezen, maar de opmerking over inzet ITIL geeft mij net als bovenstaande lezer een slecht gevoel. Geheel eens namelijk dat de aandacht niet moet liggen op betere processen op de support afdeling, maar dat problemen vooraf moeten worden gereduceerd door aandacht op kwaliteit en eenvoud. Dit wordt bereikt door een effectieve en efficiente organisatie in te richten, met daarin een uitstekende ontwikkelstraat die industriestandaarden neerzet voor people, process en tools op alle IT disciplines zoals business modelling, enterprise architectuur, projectmanagement, requirements management, architectuur, bouw, test, infrastructuur, (geautomatiseerde) deployment en uiteindelijk ook beheer. Focus op kwaliteit van het personeel (aannamebeleid, assessments en training) en vooral het kwaliteitsdenken van de mensen.
Ook mijn handen jeuken om zo’n organisatie te structureren.
Hoe kan het dat de verantwoordelijke mensen bij het ICT-huis de boel niet onder controle krijgen, terwijl in 2008 al uitgebreid in de media stond vermeld wat er moest worden veranderd. Standaard ICT zaken schijnen nog steeds niet te functioneren: e-mail, personeelnet, basis ICT middelen tijdens de zedenzaak en ga zo maar door. Lopen die applicatiebeheerders en data/systeembeheerders die via via zijn ingehuurd te slapen? Een jaar geleden zouden de verantwoordelijke coördinatoren vervangen worden en vanaf 2010 stonden er dan ook vacatures open voor die nieuwe coördinatoren om een einde te maken aan die chaos, miscommunicatie en belangenverstrengelingen op die afdelingen. Deze vacatures bleven maar open staan. Zijn die nieuwe coördinatoren er dan nooit gekomen dat het daar nog steeds rommelt of beslisten die coördinatoren daar zelf over? Normaal mag je bij elk bedrijf verwachten dat de gewone basis ICT door basis ICT-ers in no-time wordt geregeld. Het gaat immers niet om een soort hogere wiskunde. De gemeente moet bij zo’n ondoorzichtige organisatie wat voorzichtiger omgaan met de gemeentekas en sneller ingrijpen wanneer zij zelf aan het lijntje wordt gehouden.
Wat mij een hoog ‘waar heb ik dat eerder gezien?’ gevoel geeft, zijn de woorden in het artikel “Uitvoering van het plan Eén ICT voor één Amsterdam is pas mogelijk na het stabiliseren van organisatie, techniek en financiën bij de Dienst ICT en BRI-diensten”.
Uit de tewoordstelling leid ik af dat het om een letterlijk citaat gaat. Hier op te reageren zal misschien een ‘beste stuurlui’ gevoel op roepen als lezer. Tegelijkertijd denk ik dat een aantal dingen aangedragen kunnen worden. Dat het ook belangrijk is om dat te doen. Vanuit de achterliggende gedachte dat de situatie in Amsterdam geen Amsterdamse situatie is, maar iets dat ons, als Nederlandse gemeenschap, allemaal aangaat.
Ik heb sterk de indruk dat het plan van aanpak in het zelfde vlak ligt als waarin de situaties zich afspelen. Zoals Einstein met ons deelde zal het niks worden om te trachten deze situaties in hetzelfde vlak op te lossen. Alleen vanaf een ander niveau kan tot een oplossing gekomen worden. Daarmee komt de vraag open te liggen naar welk niveau dat dan moet zijn.
Volgens mij dienen de mensen in Amsterdam, onder leiding van dhr. Wiebes, zich met hun zingeving te gaan bezighouden. Het niveau van zingeving, de ‘Waarom?’-vraag, overstijgt namelijk het niveau van de ethiek, de ‘Hoe?’-vraag. Als je weet waarom je iets wilt, is het betrekkelijk eenvoudig in te vullen hoe je dat gaat bereiken. Als je geen idee hebt van waarom dan kun je duizend en één wegen naar het Hoe vinden. Dat laatste heeft de ICT in Amsterdam met verve bewezen.
In mijn ogen zal dhr. Wiebes met zijn team de ‘Waarom’-vraag moeten laten beantwoorden binnen de gehele organisatie in alle versies die daar van bestaan. Als dat inzichtelijk is, dan is eenduidig en efficiënt uit te werken hoe het gerealiseerd kan worden. In die ‘Waarom’ vragen zitten op z’n minst de vragen “Waarom CSS?” en “Waarom OSS?” De vraag “Kan het in OSS?” is pas van later orde. Overigens is het antwoord op die laatste vraag altijd “Ja” omdat OSS naar believe aangepast kan en mag worden. Maar een nog veel belangrijkere Waarom-vraag is: “Waarom is onze (ICT) organisatie zo?” Al deze Waarom-vragen worden echter vooraf gegaan door de vraag “Waarom het op orde maken van de ICT laten wachten?” Mensen zitten nu te wachten op hun ICT. Om dienstbaar te zijn aan hun opdrachtgevers: de burgers van Amsterdam. Want dat is volgens mij het antwoord op de vraag “Waarom bestaat de gehele gemeentelijke organisatie?” Om dienstbaar te zijn aan het creëren en instandhouden van een gemeente in balans, een geïntegreerd duurzame gemeenschap.
Het is toch in 2005 al misgegaan met de IT van Amsterdam, toen ze het Servicehuis IT er even snel doorheen jasten.
Laat je gouden bergen beloven door weet ik hoeveel externe experts, laat een financiële man het project trekken, stel een besturuder aan als directeur van een nieuwe ITafdeling en laat het toezicht over een een paar ondeskundige directeurs. Sla waarschuwingen van eigen ITmensen in de wind (dat is weerstand), vervang alle interne specialisten (want die kunnen toch niks) door consultants (het mag wel wat kosten) en junior-technici (het mag niks kosten) en je hebt een recept voor succes .. niet dan? De zwarte piet hoort echt niet bij deAndrade te liggen en ook niet bij Wiebes, of bij de eigen IT’ers. Zoek en gij zult vinden.