Het schrappen van artikel 59 uit de Rijksvoorwaarden voor ict-leveringen is niet voldoende om open source een zelfde kans te geven als gesloten software. Dat meent juridisch adviseur, universitair docent ict- en aanbestedingsrecht en Computable-expert Mathieu Paapst. Volgens hem bestaat namelijk in bijna de helft van alle ict-aanbestedingen een duidelijke voorkeur voor gesloten software-oplossingen. 'Daardoor maakt open source al helemaal geen eerlijke kans.'
Paapst reageert op het besluit van het ministerie van Binnenlandse Zaken om het door velen gewraakte artikel 59 uit de Algemene Rijksvoorwaarden bij IT-overeenkomsten (Arbit) te halen. Dat verplichtte opensourceleveranciers tot aanvullend herkomstonderzoek om het Rijk te vrijwaren van claims van derden. Door deze verplichting te schrappen zouden ze volgens de ambtenaren 'absoluut zijn verzekerd van een gelijk speelveld' met aanbieders van gesloten software.
'Om bij aanbestedingen een gelijk speelveld te maken, is veel meer nodig dan non-discriminatoire inkoopvoorwaarden', vertelt Paapst. 'De vraag is in hoeverre het aanbestedingsrecht in het geval van ict überhaupt geschikt is om dat gelijke speelveld te bewerkstelligen.' Volgens de ict-jurist hebben veel Rijksoverheden een voorkeursleverancier voor gesloten software. Dat zijn bijvoorbeeld Microsoft, Oracle en SAP.
Ophef
Het is de bedoeling dat alle Rijksoverheden bij de inkoop van ict-producten of -diensten de Arbit-bepalingen gebruiken. Deze werden in juni 2010 gepubliceerd. Artikel 59 leidde echter tot veel ophef in de Nederlandse opensourcegemeenschap. Door dit aanvullende herkomstonderzoek zou de overheid een ongelijk speelveld voor opensourceleveranciers creëren, vonden meerdere deskundigen. Paapst sprak in de zomer van 2010 van een 'faux pas'.
Met het schrappen van het artikel voorkomt het Rijk in elk geval dat erover met leveranciers een aanbestedingsrechtelijk geschil ontstaat, meldt de ict-jurist nu. 'Bovendien was het ministerie gebonden aan de in 2008 vastgestelde uitvoeringsagenda Nederland Open in Verbinding. Daarin is met provincies, waterschappen en gemeenten afgesproken dat alle partijen hun inkoopvoorwaarden zouden doorlichten en in lijn brengen met het actieplan NOiV. De eerste versie van Arbit voldeed daar duidelijk niet aan.'
Ik kan me wel vinden in de prikkelende stelling:
‘Voor eerlijke kans open source is meer nodig’, maar wat mij betreft was de volgende stelling beter geweest:
‘Van open source naar vraagbundeling: overheid richt zich op doel in plaats van middel’.