Hans Nijman moet de controle en aansturing op de ict bij de gemeente Rotterdam goed gaan regelen. Daar krijgt hij als chief information officer (cio) twee jaar de tijd voor. Nijman was eerder ict-manager bij Gemeentewerken in Rotterdam. Hij vindt niet dat hij te weinig bevoegdheden heeft om beleid af te dwingen.
De Rekenkamer Rotterdam stelt in het onderzoek 'Foutmelding in beeld' dat de benoeming van een cio een goede stap vooruit is om weer grip te krijgen op ict. Tegelijkertijd constateert de rekenkamer dat de cio te weinig mandaat heeft om zaken af te dwingen?
Hans Nijman: Dat bedoelt de rekenkamer volgens mij niet. Ik heb mijn mandaat met een duidelijke opdracht rechtstreeks gekregen van het college van wethouders en leg ook verantwoording af aan het college. Waar het volgens mij hier om draait is de plek die de cio in de organisatie heeft gekregen, namelijk bij de dienst Directie Middelen en Control. De rekenkamer vraagt zich af of deze plek organisatorisch niet te ver afstaat van de politiek om ict structureel op de bestuurlijke agenda te krijgen. Ik begrijp die waarschuwing, maar hij is niet nodig.
Waarom niet?
Het college heeft bewust gekozen om de cio onder te brengen bij deze dienst, omdat er dan een veel snellere start kan worden gemaakt met het ict-verbetertraject. De inrichting van een aparte cio-afdeling zou meer tijd hebben gekost. Bij Directie Middelen en Control bestond al de rol van informatiemanager, alleen vulden de directeur en de adjunct-directeur deze rol in naast hun andere taken. Bovendien, niemand bij de gemeente heeft er belang bij om de rol van cio af te zwakken. Iedereen beseft de noodzaak van een strakkere aansturing van ict. Er is niets voor niets een verbetertraject gestart. Het behoort ook tot mijn taak om aan de bel te trekken mocht ict weer in de verdrukking komen.
Niet verslappen
Wat is je belangrijkste doel?
In twee jaar tijd de aansturing van en controle op de ict binnen de gemeente verscherpt en goed geregeld te hebben. Daarbij krijg ik de hulp van een programmabureau met zeven mensen dat ik nu aan het inrichten ben. Vijf van de zeven plekken heb ik al ingevuld. Het bureau is bijvoorbeeld bedoeld voor het functionele opdrachtgeverschap. Wij hebben lijnen uitstaan naar de informatiemanagers binnen de gemeentelijke diensten en zijn opdrachtgever van het shared service center. Op ict-gebied werken daar werkplek- en infrastructuurbeheerders, maar er zitten ook ontwerpers en implementatie-adviseurs.
Uit het rapport van de Rekenkamer Rotterdam blijkt dat de gemeente Prince2 heeft ingevoerd als standaardmethodiek voor het beheren van ict-projecten. Alleen, bijna niemand van het ambtelijke apparaat houdt zich aan deze standaard. Wat vind je daarvan?
De aanbevelingen van de rekenkamer hierover neem ik over. We moeten ons strak vasthouden aan de methodiek om inzicht te houden in de projecten. Wanneer de discipline bij Prince2 verslapt, heb je er weinig meer aan. De afgelopen jaren is een groot aantal projecten opgestart maar de onderlinge samenhang ontbrak daardoor. Overigens wil ik wel opmerken dat er ook een hoop ict-zaken goed lopen. Rotterdam heeft bijvoorbeeld een van de beste gemeentelijke websites van het land en onze concernarchitectuur-opzet is lovend ontvangen. Dit onderzoek van de rekenkamer richt zicht vooral op het investeringskrediet van 53,3 miljoen euro voor concernbrede informatiesystemen.
'Gemeentes lopen op cio-gebied achter bij de rijksoverheid'
Grote steden-overleg
Hoe staat het met het open standaarden en open source-beleid van de gemeente?
We volgen de NOIV-richtlijn voor open standaarden: 'pas toe of leg uit'. Waar mogelijk kiezen we ook voor open source software, maar er zijn trajecten waar dat niet kan. Erp-achtige zaken bijvoorbeeld. In 2004 is een groot bedrijfssoftware-project van start gegaan voor de invoering van een nieuw systeem voor financiën en personeelszaken. Dat is een Oracle-applicatie die nu wordt uitgerold.
Ben je de eerste cio in gemeenteland?
Nee. Dat is volgens mij Claudia de Andrade van de gemeente Amsterdam. Gemeentes lopen in dit opzicht achter bij de rijksoverheid. Daar heeft elk ministerie inmiddels een cio en is er één Rijks-cio in de persoon van Maarten Hillenaar. Ik vind dat ook alle grote gemeentes een aparte it-directeur moeten hebben. Ict is een complex aspect van de bedrijfsvoering geworden. Rotterdam was ook echt toe aan een cio. Een van mijn plannen is de oprichting van een 'Grote steden-overleg voor cio's'.
Hans, veel succes!
Rotterdam loopt inderdaad achter. Veel non-profit organisaties hebben al lang een CIO, ook als ze kleiner zijn dan het Rotterdamse apparaat. Denk maar aan de vele ziekenhuizen met een CIO of de gemeente Eindhoven.
De grote Rotterdamse diensten en bedrijven, zoals gemeentewerken, hebben jarenlang gemeend dat zij op het gebied van de informatisering vergaand autonoom mochten zijn. Dat gold ook voor de directie Middelen en Control en hun voorgangers.
De wethouders hebben dit in het verleden nooit willen aanpakken; integendeel ze speelden het spelletje vaak mee. Daarom zijn veel projecten op gemeenteniveau geheel of grotendeels mislukt (X500 services, DMS, X400 mail, de automatisering van de deelgemeenten).