De meeste e-readers die je vandaag kunt kopen gebruiken een of andere vorm van 'elektronisch papier' of e-papier. Kenmerkend is de lage verversingsfrequentie en dus het stabiele beeld. Dergelijke schermen zijn niet bedoeld voor informatie die vaak wijzigt. Maar voor het lezen van boeken- en tijdschriftenpagina’s zijn ze wel geschikt.
BeBook Neo
De BeBook e-booklezers zijn van Nederlandse makelij. De BeBook Neo was bij de lancering 's werelds eerste e-reader met WiFi zodat je via een draadloze verbinding het internet op kunt en boeken kan kopen. Deze e-lezer met een 6-inch E Ink Vizplex scherm is ook uitgerust met touch-panel technologie van Wacom die bediening met een stylus mogelijk maakt. De BeBook Neo heeft een voorzijde in witte kunststof, terwijl de achterzijde grotendeels in grijs aluminium is uitgevoerd. De BeBook Neo voelt stevig aan en het ontwerp met de ronde bedieningsschijf onderaan het 6-inch scherm oogt strak. Het apparaat weegt 298 gram en is grote en zwaarder dan bijvoorbeeld de Icarus Readers of de Sony Reader. De BeBook biedt je de keuze uit bediening met de pen om de menu's aan te tikken op het scherm of bediening met de vier-wegnavigatie en OK-toets onder het scherm. Ook in een e-boek kan je de pen gebruiken om te bladeren. Je beweegt de pen van rechts naar links om vooruit te bladeren of van links naar rechts om terug te bladeren. Maar je kan uiteraard ook de vooruit- en achteruitbladertoets gebruiken onder het scherm. Als je in het hoofdmenu "Websites" kiest, opent de BeBook Neo een pagina om de draadloze verbinding te activeren indien WiFi is uitgeschakeld. Dat doe je met de schuifschakelaar aan de linkerkant van het toestel. Nadat je het draadloze netwerk hebt gekozen en het wachtwoord hebt ingetikt, kun je het internet op. Standaard stelt BeBook vier locaties voor: Google, Wiki, Adobe en het BeBook portaal. Dat laatste opent een wereldkaart waar je je locatie kan ingeven. Per land worden dan de belangrijkste online boekhandels voorgesteld waar je naartoe kan surfen om e-boeken te kopen. In tegenstelling tot Sony, dat door een nauwe samenwerking met Bol.com je meteen naar die e-boekhandel stuurt, laat BeBook je volstrekt vrij in de keuze waar je je e-boeken wenst te kopen. De internetpagina's laden wel traag; onderaan het scherm toont een progressiebalk de voortgang. De BeBook Neo ondersteunt de meest populaire e-boekbestandsindelingen: ePub (ook DRM), pdf, txt, html, rtf, Mobi (alleen niet-DRM), chm, pdb. Volledig opgeladen is de batterij goed voor het lezen van 7.000 pagina's. Daar doe je toch al snel een paar weken over als je niet al te intensief leest of de andere mogelijkheden van de BeBook Neo, zoals WiFi en muziekspeler, niet te veel gebruikt.
Oordeel BeBook Neo
De BeBook Neo start redelijk snel op. De ePub-prestaties zijn behoorlijk en de PDF-prestaties zijn zelfs goed, behalve dan voor pagina's met afbeeldingen, die moeilijk zichtbaar zijn, een euvel waaraan overigens alle hier geteste monochrome e-readers lijden. Dit is een goede, maar iets te dure e-reader.
Icarus Reader Sense en Reader Go
Ook de e-readers van het merk Icarus zijn van een Nederlands bedrijf. Zowel de Icarus Reader Sense (model E650SR) als de Reader Go (model E600BK) hebben 6-inch schermen. Dat van de Sense is aanraakgevoelig en afkomstig van SiPix, terwijl de Go een niet-aanraakgevoelig e-Ink Vizplex-scherm gebruikt. De afmetingen van beide e-readers zijn vrijwel identiek. Ze zijn voldoende compact om te passen in een forse binnenzak. De Reader Go is een fractie groter dan de Sense, maar wel lichter: de Go weegt 170 gram en de Sense 240 gram. Beide e-readers hebben een zwarte behuizing. Maar aan de gebruikte materialen kan je zien dat de Reader Go eerder een instapmodel is en de Sense een e-reader met meer mogelijkheden. Die laatste gebruikt duurzamer kunststof en voelt steviger aan, terwijl de Go erg plasticachtig aanvoelt. Beide apparaten bieden 2 GB geheugen, uitbreidbaar met een MicroSD-kaartje. Omdat het scherm niet aanraakgevoelig is, heeft de Go aan de linkerkant een rij van maar liefst elf toetsen. Met die toetsen kun je heel snel een e-boek uit de lijst kiezen of een instelling uit het menu snel openen. Het aanraakscherm van de Sense vereenvoudigt het bedienen en selecteren van menu's. Voordeel is ook dat je notities kunt nemen en op woorden kan zoeken in e-boeken. Dankzij een G-sensor draaien beide schermen automatisch mee in de leesrichting. Die sensor kun je wel uitschakelen om de batterij te sparen. Met de Sense kan je ook het internet op via WiFi. Je kunt op die manier ook e-boeken aanschaffen. Al zien we je dat in de praktijk niet erg vaak doen omdat internetpagina's op het kleine scherm niet erg gebruiksvriendelijk worden weergegeven. Als je de draadloze verbinding gebruikt, loopt de batterij van de Sense sneller leeg. Beide Icarus Readers ondersteunen de bestandsindelingen txt, pdb, pdf, epub, fb2 en html. Volledig opgeladen is de batterij van de Go goed voor 6.000 paginawisselingen, die van de Sense houdt het 8.000 pagina's uit.
Oordeel Icarus Reader Sense en Reader Go
De Icarus Go is iets sneller dan de Icarus Sense e-reader, maar de Go kan niet zoeken in epub- en pdf-documenten, wat toch een fors nadeel is. Het scherm van de Go heeft ook maar 8 grijswaarden; dat van de Sense 16 grijswaarden. Toch vinden we dat het eInk-scherm van de Reader Go ondanks het minder aantal grijstinten prettiger leest. Het scherm van de Go is witter dan dat van de Sense en de letters lijken daardoor scherper. PDF's lezen op de Go is geen pretje, omdat het inzoomen van tekst niet correct werkt. De Sense heeft bij PDF's hetzelfde probleem als alle e-readers met e-papier, namelijk het gebrek aan een vlot werkende zoomstand voor illustraties. Als we tussen deze twee moeten kiezen dan is de Sense de betere e-reader, ondanks zijn iets minder contrastrijke scherm.
PocketBook Pro 603 en Pro 903
Zoals hun naamgeving al min of meer verraadt, is de Pro 603 een e-reader met 6-inch scherm en de 903 een model met een groot 9,7-inch scherm. Beide PocketBook e-reades hebben een E-Ink Vizplex scherm met 16 grijstinten. Het scherm is Wacom Penabled en wordt dus bediend met een speciale pen, die je niet mag verliezen, want op vingers of een normale stylus reageert het scherm niet. De Pro 603 heeft een resolutie van 600 x 800 pixels en de Pro 903 van 1200 x 825 pixels. Het scherm van de 903 heeft ongeveer de afmetingen van een paperback en het apparaat weegt 581 gram. De kleinere 603 weegt 280 gram. Het is erg comfortabel lezen op het grote scherm van de Pro 903, al weegt die natuurlijk wel fors meer dan zijn kleinere broer, zodat je deze e-lezer niet al te lang in je hand kan houden zonder hem te ondersteunen. Net als bij de PocketBook IQ 701 (zie deel 2) verdeelt de PocketBook e-readersoftware het scherm in een aantal vakken. Bij de Pro 903 heb je de keuze uit drie varianten van het beginmenu, bij de Pro 603 uit twee. Die varianten bepalen hoeveel vakken je te zien krijgt en hoe ze zijn verdeeld over het scherm. Zo kan je bijvoorbeeld bovenaan een scherm met de drie laatst geopende boeken laten verschijnen, daaronder een scherm met pictogrammen voor de belangrijkste functies. Rechts daarvan beschik je dan nog over enkele vensters – de handleiding spreekt van Widgets – die je naar eigen keuze kan vullen met bijvoorbeeld de Kalender, het Rekenmachine en een link naar de e-boekwinkel om boeken te kopen. Je kunt dit online doen via WiFi of 3G. Deze PocketBook e-lezers kunnen ook een verbinding maken met andere apparaten via Bluetooth 2.1. PocketBook integreerde Duitse en Engelse online boekwinkels, met weinig Nederlandstalig aanbod. De PocketBooks ondersteunen zowat alle denkbare bestandsindelingen, van epub over mobi tot pdf, doc(x) en zelfs djvu. Ook tref je een hele reeks woordenboeken aan op deze e-readers, waaronder ook Nederlandse.
De verwisselbare Li-Polymeer batterij waarmee beide toestellen zijn uitgerust, is goed voor 14.000 paginawisselingen op de PocketBook Pro 603 en tot 7.000 pagina's op de PocketBook Pro 903.
Oordeel PocketBook Pro 603 en Pro 903
Beide PocketBooks hebben dezelfde processor en presteren hetzelfde. De prestaties zijn gemiddeld tot traag voor wat betreft het wisselen van pagina's of het opzoeken van woorden. De schermkwaliteit is goed. Op de grote Pro 903 is het uiteraard erg vlot pdf's lezen. Wel werkt het schaalmechanisme voor pdf's minder vlot dan bij andere e-readers zoals bijvoorbeeld de Sony PRS-650. Dat is vooral een probleem op de kleine Pro 603. Als we met alles rekening houden, verdienen deze e-readers het etiket 'Goed'. Ze kosten wel relatief veel.
Sony PRS-650
Sony is al langer actief in de e-readermarkt. De PRS-650 is momenteel het topmodel in het gamma en gebruikt een aanraakgevoelig 6-inch e-Ink Vizplex Pearl-scherm met 16 grijswaarden. Het is een van de best ogende schermen in dit testveld en voor ons subjectief gezien zelfs het beste scherm. Het interne geheugen van 2 GB kun je uitbreiden met zowel een SDCard als een Memory Stick PRO Duo. De PRS-650 is erg draagbaar, maar het is met 215 gram net niet de lichtste e-reader in deze test: de Icarus Go is met 179 gram nog wat lichter. Naast de schuifbeweging met je vinger om een pagina ‘om te slaan', kun je in de rechterbovenhoek van een pagina ook dubbelklikken om een bladwijzer te maken (vergelijkbaar met een ezelsoor in een fysiek boek). Met de bladwijzers kun je snel een pagina terugvinden. Bovendien kan je als je op een bladwijzer klikt ook een aantekening maken in de vorm van een tekening, waarbij de stylus behulpzaam kan zijn, of een tekstnotitie die je ingeeft via het virtuele querty toetsenbord. Klik je dubbel op een woord (of woordengroep), dan heb je een aantal opties. Je kunt het woord markeren met een stift, het woord opzoeken in de rest van de tekst of het woord laten vertalen door één van de twaalf geïnstalleerde woordenboeken waarmee beide Readers al zijn uitgerust: twee Engelse en tien vertaalwoordenboeken. Ook in de tekst zelf kan je met de stylus aantekeningen maken door via de Optie-toets het Notities-menu te openen. Je kan woorden bijvoorbeeld omcirkelen, of aanduiden met een stift. Een volledig opgeladen batterij is goed voor 7.000 paginawisselingen.
Oordeel Sony PRS-650
De Sony PRS-650 start het snelst op van alle e-readers en tablets in deze test. De pagina-omslagtijd is ook bij de beste, alleen de BeBook Neo, de Archos 70 en de PocketBook IQ 701 doen beter, maar deze twee laatste zijn natuurlijk Android-tablets. Zoeken en springen gebeuren ook snel, maar het formaat van het lettertype wijzigen verloopt dan weer trager dan bij de meeste andere e-readers. Bedenk wel dat we een erg omvangrijke epub gebruikten in onze test; in de minder omvangrijke pdf verliep de lettertypewijziging wel vlot. Dit is niettemin een van de snelste e-readers in deze test. De interface van de Sony voelt bovendien het meest volwassen aan van alle geteste e-readers. Om al deze redenen is de PRS-650 het enige apparaat dat van ons het etiket 'Uitstekend' meekreeg.
De serie
Deel 1: Lezen op elektronische papier heeft voor- en nadelen
Deel 2: Android-gebaseerde e-readertablets
Deel 3: Monochrome e-readers met elektronisch papier
Tabel met productinformatie en benchmarkcijfers
De tabel met uitgebreide testresultaten kunt u hier downloaden.
Zag toevallig Uw artikel. Ik ben 85, geen leesbril (!)
maar het wordt minder, leesbril voor mij ongeschikt. Ik zoek e reader maar lees alleen Engelse boeken.Wilt U mij adviseren? Ik wil n ieder geval niet met zo’n pen, die raak ik vast kwijt! Verder redelijk ontspiegeld en
makkelijk te installeren!! Heb nl geen idee hoe dat moet en heb niemand in Nederland om mij te helpen.
Ik woon in Amersfoort. Dank en groeten. E.de Nes Snijders
Ik zou u de Sony PRS-950 willen adviseren: de grote uitvoering van de PRS650 (7,1 inch scherm). U kunt dan tevens gebruik maken van de Sony E-bookstore in de US (creditcard vereist).
Een alternatief zou de Kindle DX (9,7 inch) kunnen zijn indien u alleen Engelstalige ebooks leest. Deze heeft geen touchscreen.