Met een smartphone kun je niet alleen bellen en sms’en, maar ook surfen, e-mailen en allerlei kantoortaken uitvoeren, zoals beperkt Office-documenten bewerken. Multimediafuncties horen er ook bij, maar die zijn in een zakelijke omgeving wellicht minder belangrijk: reden waarom we er ons in deze test minder op concentreren.
De vier populairste besturingssystemen voor smartphones zijn in alfabetische volgorde Apple iPhone OS, Microsoft Windows Mobile, RIM BlackBerry en Symbian. Er bestaan er andere, maar alle voor deze test ingestuurde smartphones draaien een van deze vier besturingssystemen.
Om het ingewikkelder te maken, bestaan er verschillende varianten van deze besturingssystemen. En om het nog ingewikkelder te maken, brengen sommige fabrikanten ‘verbeteringen' aan, waardoor bijvoorbeeld de ene smartphone met Windows Mobile helemaal anders werkt dan de andere.
We gaan je echter niet vervelen met technische details. Die vind je trouwens gedetailleerd op het internet en in de tabel die bij dit artikel hoort. Voor eindgebruikers tellen eigenlijk maar drie dingen: gebruiksvriendelijkheid, stabiliteit en snelheid. Nu zijn deze elementen moeilijk objectief te meten of te testen, want een smartphone is bij uitstek een zeer persoonlijk iets.
Apple heeft het wereldje van de smartphones flink door elkaar geschud met zijn iPhone, die terecht geroemd wordt om zijn gebruiksvriendelijkheid. De iPhone heeft echter ook beperkingen, zoals nog duidelijk zal worden. Bovendien kopiëren de meeste fabrikanten de succesvolste eigenschappen van de iPhone, zoals de ‘multitouch'-interface.
Straling en veilige telefoons
Er is de laatste tijd heel wat te doen in de pers omtrent gsm-straling. Hoewel de wetenschappelijke discussie zeker niet is afgesloten, is er toch groeiend bewijs dat veelvuldig gsm-gebruik schadelijk kan zijn voor de hersenen. In Europa moeten fabrikanten voor elke gsm al een tijdje de SAR (Specific Absorption Rate) vermelden.
Dit is een theoretisch getal, uitgedrukt in Watt/kg, dat het tempo aangeeft waarmee RF (Radio Frequentie)-energie door het menselijk lichaam wordt geabsorbeerd. De SAR van een gsm mag in Europa niet hoger liggen dan 2 Watt/kg (gemiddeld gemeten op een volume van tien gram menselijk weefsel). Het Duitse Bundesamt für Strahlenschutz adviseert geen mobieltjes met een SAR-waarde van boven de 0,6 W/kg te gebruiken.
Smartphones zitten meestal echter (ver) boven deze SAR-waarde. Wij hebben geprobeerd de SAR-waarde terug te vinden van al de geteste mobieltjes, maar dit bleek geen sinecure. Persoonlijk vinden we dat fabrikanten de SAR-waarde verplicht moeten vermelden op de verpakking. Je vindt die informatie terug in de tabel die bij dit artikel hoort.
Alleen de volgende smartphones hebben een SAR-waarde lager dan 0,6 W/kg en behoren dus tot de ‘veiligste' gsm's die we hebben getest: Asus P750, LG KT610 en Nokia N95 8 GB. De Apple iPhone 3G en Samsung Omnia zitten maar een klein beetje boven 0,6 W/kg. Alle andere smartphones in deze test scoren hoger, soms veel hoger (met als toppers 1,33 W/kg voor de Nokia E71, 1,47 W/kg voor de Sony Ericsson Xperia X1 en 1,5 W/kg voor de palm Treo Pro).
Testmethode
De criteria waarop we de smartphones beoordeeld hebben, vind je samen met alle technische specificaties terug in de tabel, die integraal deel uitmaakt van deze test. We hebben punten gegeven voor objectieve criteria (uitrusting, draagbaarheid), wat een functionaliteitsscore op 100 oplevert.
Daarnaast hebben we ook punten gegeven op subjectieve criteria zoals de bouwkwaliteit, de schermkwaliteit, het bedieningsgemak, de extra mogelijkheden en onze algemene indruk van elke smartphone. Dit levert een subjectieve score op 100 punten op.
De functionaliteitsscore telt voor 55% mee in de prestatiescore. De subjectieve score telt daarin voor 45% mee. De smartphone met de hoogste prestatiescore (eveneens op 100) krijgt van ons het label ‘Top'.
We berekenden voor elke smartphone ook een prijsprestatiescore, waarin de prestatiescore en de prijs elk voor 50% meetellen. We hebben ons gebaseerd op reële straat- en webprijzen (zoals genoteerd begin oktober). De smartphone met de hoogste prijsprestatiescore (op 100) krijgt het label ‘Best'. We houden rekening met een foutenmarge van 2 procent.
In de individuele besprekingen hierna behandelen we alleen de opvallende punten van elke smartphone.
Apple iPhone 3G
Vooral de supereenvoudige ‘multi-touch' interface en het grote kleurenscherm maakte de iPhone tot een groot succes. Maar is het ook een goede zakelijke smartphone? Daar zijn we minder zeker van. De iPhone 3G heeft wel enkele zakelijke applicaties aan boord, zoals e-mail met ondersteuning voor Exchange push mail. Maar de nadruk ligt bij deze smartphone toch meer op de multimediafuncties.
Een van de zwakke punten van de iPhone 3G is de manier van tekst invoeren. Het virtuele toetsenbord van de iPhone werkt stroef, zeker voor mensen met wat dikkere vingers. Er is ook geen voorspellende tekstinvoer. Daardoor is het lastig om met de iPhone sms'jes of e-mails te typen. De iPhone 3G kent ook geen voice dialing. De 3G-verbinding slurpt de accu sneller leeg dan Apple beweert. De standby-tijd is beperkt tot maximaal een viertal dagen.
Oordeel: Qua interface is de iPhone 3G onklopbaar, maar invoeren van teksten is lastig en zijn autonomie is beperkt. Om echt mee te kunnen tellen op de zakelijke markt, zal Apple toch nog wat verbeteringen moeten aanbrengen in de iPhone.
Asus P750
De Asus P750 heeft een redelijk groot aanraakgevoelig scherm en een klassiek gsm-toetsenbordje. De P750 draait, net zoals heel wat andere smartphones in deze test, Microsoft Windows Mobile Professional 6.1. Dat betekent de mobiele versie van Internet Explorer als browser en een mobiele versie van Office voor het bekijken, maar ook bewerken van Excel-, PowerPoint- en Word-bestanden. Notities kun je opslaan met OneNote Mobile, e-mail behandelen met Outlook Mobile.
Ook de mobiele versie van Windows Live is van de partij. En natuurlijk Activesync, voor het synchroniseren van gegevens met de normale versies van de populairste Microsoft-applicaties. Asus voegt heel wat extra toepassingen toe, van een rss-lezer tot een wereldklok (zie tabel met productinformatie). Die kun je eenvoudig selecteren en starten met de Asus Launcher, waarmee je de applicaties kunt groeperen onder twaalf duidelijke, met de vinger selecteerbare pictogrammen. Selecteren kan ook met het cursorpookje dat zich onder het scherm bevindt, of met de rolknop aan de linkerzijkant. Helaas is het pookje te gevoelig en is het soms moeilijk om een juiste selectie te maken.
Oordeel: De Asus P750 ligt goed in de hand en biedt heel wat mogelijkheden, maar wordt wat te kort gedaan door de onprecieze werking van het selectiepookje en zijn eerder beperkte autonomie.
RIM BlackBerry Bold 9000
BlackBerry's zijn populair bij zakenmensen en politici omdat je er heel vlot overal mee kunt e-mailen. De concurrentie heeft vele sterke punten van het BlackBerry-ontwerp ondertussen gekopieerd. We hebben het dan onder andere over push e-mail, een vlot werkend duimtoetsenbord onder het scherm, en eenvoudige synchronisatie van andere zakelijke gegevens zoals contacten en agenda's etc.
Fabrikant RIM heeft op zijn beurt de BlackBerry's moeten opfrissen met populaire items zoals multimediafuncties, een volwaardige webbrowser en een mobiele client om onderweg Office-documenten te lezen en te bewerken. Al die elementen vinden we terug bij de BlackBerry Bold 9000, die gelukkig de gebruiksvriendelijkheid, snelheid en eenvoudige bediening via logische toetsen en een handig duimtoetsenbord behoudt.
Oordeel: Vergelijkbare smartphone-ontwerpen van andere fabrikanten, zoals in deze test de Nokia E71, de HP iPAQ 914c en de palm Treo Pro, hebben hun sterktes en zwaktes, maar kunnen niet echt tippen aan de BlackBerry. Als je diens manier van werken eenmaal gewend bent, is er niets zo snel en vlot om onderweg te e-mailen en op andere manieren met je (virtuele) kantoor in contact te blijven. Je moet dan wel helemaal in de BlackBerry-filosofie stappen en dat brengt natuurlijk ook extra kosten met zich mee.
HP iPAQ 914c Business Messenger
De HP iPAQ 914c Business Messenger heeft een hoog BlackBerry-gehalte. Als je hem naast een BlackBerry legt, zie je tal van overeenkomsten. Het hele ontwerp is er net zoals bij de BlackBerry op gericht om met één hand de belangrijkste functies te kunnen bedienen. Er is natuurlijk wel een belangrijk verschil met de BlackBerry, namelijk Windows Mobile Professional 6.1.
HP voegt aan de standaardapplicaties van Windows Mobile een beperkt aantal zaken aan toe, zoals een viewer voor PDF-bestanden, een directe link met Google, Google Maps en HP printing- en fotohulpprogramma's. HP laat de interface van Windows Mobile met rust, dit in tegenstelling tot heel wat andere fabrikanten in deze test. Ondanks de uit de kluiten gewassen batterij, houdt deze smartphone het bij intensief gebruik niet langer dan een dag uit op een volle lading.
Oordeel: De HP iPAQ 914c Business Messenger heeft zijn naam niet gestolen. Geef je de voorkeur aan Windows Mobile, maar wil je grotendeels dezelfde functionaliteit en handige manier van bedienen als een BlackBerry dan biedt deze HP dat in een stijlvolle, stevige en goed in de hand liggende verpakking. Het scherm is helaas wel aan de kleine kant en de autonomie zou beter kunnen, maar het democratische prijskaartje maakt veel goed.
HTC Touch Pro T7272
Deze smartphone gebruikt net zoals verschillende andere in deze test Windows Mobile 6.1 Professional. HTC vult dit aan met zijn eigen TouchFLO 3D interface die toelaat om de smartphone met je vingers te bedienen. TouchFLO vergt enige gewenning, maar versnelt het gebruik van populaire functies.
Wel word je vroeg of laat toch geconfronteerd met de onderliggende Windows Mobile-interface. Die is nauwelijks geschikt voor vingerbediening. Er rest dan niets anders dan toch maar de stylus of het uitschuifbare toetsenbordje te gebruiken. Dit maakte de bediening zeker in het begin wat verwarrend. Het verlichte duimtoetsenbordje dat zich onder het verschuifbare scherm bevindt, is wel heel handig om langere e-mails of teksten in te tikken.
De Touch Pro heeft een naar smartphone-normen snelle processor, maar toch is Windows Mobile vaak niet vooruit te branden. Dit is een bekend probleem van Windows Mobile, al is versie 6.1 op dat vlak gelukkig een verbetering tegenover oudere versies. Een interessante mogelijkheid voor zakelijke gebruikers is de ingebouwde tv-uitgang, die toelaat om PowerPoint-presentaties te projecteren. De benodigde kabel moet je echter nog apart aanschaffen.
Oordeel: HTC bundelde met de Touch Pro heel veel kracht in een compacte en relatief lichte (maar wel vrij dikke) Windows Mobile-smartphone. Het uitschuifbare toetsenbordje is heel handig, maar deze smartphone is toch vooral geschikt voor meer ervaren gebruikers, die soms zullen vloeken op de traagheid van het onderliggende besturingssysteem.
LG KT610
LG's KT610 kun je nog het best omschrijven als een Nokia N95 ‘light'. Deze smartphone gebruikt immers hetzelfde, van Nokia in licentie genomen Symbian-besturingssysteem als de N95. Ook functioneel zijn er veel overeenkomsten, al is de KT610 wel minder geavanceerd. Daar staat tegenover dat deze smartphone heel wat compacter en lichter is en ook een stuk minder kost.
Het schermgedeelte kun je volledig plat leggen, of vastzetten in een hoek van ongeveer 45 graden. De andere helft bestaat uit een duimtoetsenbordje. Het scherm is klein, maar van goede kwaliteit en ook buiten in zonlicht goed leesbaar. Functioneel kun je er zowat alles mee wat je ook met de Nokia N95 kunt, van surfen en e-mailen tot navigeren en foto's maken. De ingebouwde camera biedt echter maar een resolutie van 2 megapixel. Bovendien ontbreekt een WiFi-module. Dat is eigenlijk het belangrijkste minpunt van de KT610, samen met het beperkte interne geheugen.
Oordeel: De KT610 is een betaalbare en toch heel capabele smartphone. Je dient enkele compromissen te sluiten (klein scherm, geen WiFi, eerder beperkte autonomie), maar hij biedt tachtig procent van de functies van de veel duurdere Nokia N95.
Nokia N95 8GB & N96
Deze beide smartphones van Nokia draaien het Symbian OS en worden volledig bediend met toetsen en menu's. Het scherm is niet aanraakgevoelig. Het gsm-cijfertoetsenbordje schuift uit onder het scherm. Aan de andere kant schuift een paneel open met multimediaknoppen. In gesloten toestand kun je de meeste functies bedienen met de menutoetsen die zich onder scherm bevinden. Voorspellende tekstinvoer helpt bij het tikken van langere teksten. Gebruikers die dit gewend zijn, kunnen hier heel snel mee werken.
Functioneel zijn de N95 en N96 aan elkaar gewaagd, maar de eerste heeft minder geheugen (8 GB tegenover 16 GB) en is iets groter en zwaarder. Daar staat tegenover dat de (oudere) N95 goedkoper is en dat zijn accu het iets langer uithoudt. Maar de autonomie van deze smartphones blijft toch aan de lage kant. De N95 en N96 verenigen in een compact apparaatje zowat alles waar de moderne 'prosumer' behoefte aan heeft: digitaal fototoestel, digitaal videotoestel, navigatiecomputer, digitale muziekspeler, internetconsole en, we zouden het bijna vergeten, ook nog de gebruikelijke functies van een smartphone. De N96 voegt daar live tv-kijken via DVB-H aan toe.
Oordeel: De Nokia N95 8GB en N96 bieden een waaier aan functies en werken zeer snel, zodra je de ietwat eigenzinnige bediening onder de knie heeft. De nadruk ligt bij deze smartphones toch meer op de multimedia-, internet- en gamefuncties dan op pure zakelijke toepassingen. Vooral de eerder beperkte autonomie vormt een struikelblok voor intensief zakelijk gebruik. De Nokia N96 is samen met de Nokia E71 en de Sony Ericsson Xperia X1 de toppresteerder in deze test.
Nokia E71
Nokia's E71 is duidelijk geïnspireerd op het BlackBerry-ontwerp van RIM en mikt op hetzelfde doelpubliek, namelijk zakelijke gebruikers die onderweg vooral intensief mailen en contacten onderhouden. Het is een platte en lichte, maar vrij lange en brede smartphone waarvan de voorkant netjes is ingedeeld in twee helften. De bovenste helft bevat het heldere kleurenscherm en de onderste helft bevat een volwaardig duimtoetsenbordje. Tussenin zitten de navigatietoetsen. Daarbij zijn vier configureerbare toetsen, die standaard rechtstreeks toegang verlenen tot lopende toepassingen, agenda, contacten en berichten.
De E71 kun je desgewenst net zoals een BlackBerry in een hand houden en met een duim bedienen. De onderliggende besturingssoftware en de mogelijkheden zijn grotendeels die van de N95 en N96, maar de bediening is duidelijk meer afgestemd op zakelijke gebruikers die veel onderweg zijn. Je kunt met deze smartphone bijvoorbeeld tijdens een verkoopsgesprek snel iets opzoeken zonder dat je het gesprek hoeft te onderbreken.
Oordeel: De Nokia E71 is een ideale smartphone voor zakenmensen die veel onderweg zijn en constant in verbinding moet blijven met hun medewerkers en klanten. Van alle geteste smartphones biedt de E71 het meeste waar voor zijn geld. Hij biedt de beste prestaties voor de beste prijs.
Palm Treo Pro
Palm gebruikte lange tijd zijn eigen besturingssysteem, maar is nu ook overgeschakeld op Windows Mobile. De Treo Pro draait Windows Mobile Professional 6.1, dus er zijn vele punten van overeenkomsten met de andere Windows Mobile-smartphones in deze test. De Treo Pro valt echter op door zijn platte en stijlvolle zwarte ontwerp. Dit doet in de verte denken aan dat van de Apple iPhone, al neemt het scherm hier maar de helft van de voorkant in beslag en heeft de Treo Pro een volwaardig minitoetsenbordje onder het scherm.
Het toetsenbordje is wel heel wat kleiner dan dat van bijvoorbeeld de vergelijkbare HP iPAQ 914c. De Treo Pro heeft ook een stylus, maar die is eveneens klein en ligt niet zo heel goed in de hand. Handig is de WiFi-knop op de zijkant waarmee je snel verbinding kunt maken met draadloze netwerken in de omgeving.
Oordeel: De palm Treo Pro is een heel stijlvolle en compacte Windows Mobile-smartphone met volwaardig minitoetsenbordje. Het scherm is aan de kleine kant en de autonomie is net zoals bij alle Windows Mobile-smartphones eerder beperkt. Door zijn mooie vormgeving en hoge draagbaarheidsfactor zal hij zeker een bepaald publiek aanspreken.
Samsung SGH-i900 Omnia
De Omnia van Samsung is een erg platte Windows Mobile 6.1 Professional-smartphone met een groot, aanraakgevoelig scherm. Samsung verbetert de interface van Windows Mobile met een eigen TouchWiZ-interface. Die laat toe verschillende onderdelen met de vingers te bedienen, maar dit gaat toch heel wat stroever en veel minder intuïtief dan bij de Apple iPhone.
Bovendien word je toch nog regelmatig geconfronteerd met de onderliggende interface van Windows Mobile, waarvoor je de stylus nodig hebt. Die stylus zit niet in het kastje van de Omnia, maar moet je los bij je dragen. Er wordt wel een koordje meegeleverd, waarmee je de stylus aan de telefoon kunt bevestigen. Dat ziet er niet uit en bovendien werkt het onhandig: het duurt te lang om de stylus uit zijn houder te trekken.
Samsung kiest er dan ook nog voor om zo goed als geen bedieningsknoppen te voorzien. Telkens als Windows Mobile dus een menu toont, moet je dat bedienen met de stylus of met je vingers. We zijn dan ook niet te spreken over de manier van bedienen van deze Omnia. De Omnia is verder wel een capabele Windows Mobile-smartphone, met een snelle processor en veel geheugen. Samsung levert ook heel wat extra applicaties mee.
Oordeel: Deze relatief snelle en goed uitgeruste Windows Mobile-smartphone heeft als grootste minpunt het feit dat de stylus niet in de telefoon steekt, maar los moet worden meegedragen (of bengelend aan een koordje). Die stylus heb je regelmatig nodig, ondanks de TouchWIZ-interface die Samsung bovenop de interface van Windows plantte.
Sony Ericsson Xperia X1
Sony Ericsson gaf voor zijn professionele smartphones tot nu toe de voorkeur aan varianten van het Symbian-besturingssysteem. De Xperia X1 is de eerste smartphone van dit merk met MS Windows Mobile 6.1 Professional als besturingssysteem. Maar ook Sony Ericsson vind het nodig verbeteringen aan te brengen aan de interface.
Via ‘Panels' kun je vaak gebruikte functies volledig met je vingers oproepen en bedienen. Ontwikkelaars kunnen hun eigen Panels ontwikkelen om op die manier hun mobiele applicaties beter geschikt te maken voor de Xperia X1. Verschillende Panels zijn vooraf geïnstalleerd (Google, Multimedia, Profielen, Schermbeschermer). Je roept ze op door op de X-Panel-knop te drukken.
Net zoals bij de andere Windows Mobile-smartphones in deze test, moet je voor heel wat functies toch nog naar de stylus grijpen. Er zitten maar een handvol knoppen onder het grote kleurenscherm van de Xperia. De Xperia X1 schuift echter net zoals HTC Touch Pro open. Onder het scherm bevindt zich een compact, verlicht toetsenbordje dat vlot met twee duimen kan worden bediend. Het scherm richt zich automatisch naar de leesrichting. De Xperia X1 is iets langer, maar ook iets dunner dan de HTC Touch Pro. Het scherm schuift uit in een lichte hoek, waardoor het tijdens het typen beter leesbaar is dan dat van de volledig platte Touch Pro.
Oordeel: We hebben de indruk dat de Sony Ericsson Xperia X1 iets sneller werkt dan de vergelijkbare HTC Touch Pro, hoewel beide identieke processoren gebruiken. Wellicht is de Panel-interface efficiënter dan HTC's TouchFLO-interface. De accu van de Xperia gaat ook langer mee en hij is iets lichter. Als je een Windows-smartphone met een schuiftoetsenbordje zoekt, is de Xperia X1 wellicht de betere keuze. Hij biedt samen met de N96 en E71 van Nokia de beste prestaties in deze test.
Conclusie
De aanraakinterface van de Apple iPhone blijft verre superieur aan die van de naäpers. Maar de iPhone heeft op zakelijk gebied nog heel wat tekortkomingen. Bovendien werkt zijn schermtoetsenbordje niet echt vlot, wat het intikken van e-mails en sms'en bemoeilijkt. Smartphones met een schuiftoetsenbordje of een minitoetsenbordje onder het scherm werken op dat vlak heel wat beter.
Maar Windows Mobile 6.1 Professional blijft een draak van een besturingssysteem voor smartphones, ondanks de verbeteringen inzake snelheid en stabiliteit. Bijna elke fabrikant ‘verbetert' Windows Mobile met zijn eigen schil, met als resultaat dat ze geen van alle op dezelfde manier werken. Erger is dat je toch nog vaak geconfronteerd wordt met de onderliggende interface van Windows Mobile, die niet geschikt is voor bediening met je vingers.
Als je dus niet graag een stylus gebruikt en de iPhone tekort vindt schieten, dan resten nog de BlackBerry van RIM of de Symbian-gebaseerde smartphones van Nokia, die zeker evenveel mogelijkheden bieden, maar die je volledig met knoppen en traditionele menu's kunt bedienen. Het is misschien minder sexy, maar het werkt wel veel vlotter en sneller, al moet je er wel een leerproces voor willen doorlopen.
