Everything as a service; van AaaS tot ZaaS

Dat cloud computing momenteel hot is, hoef ik waarschijnlijk niet te vertellen. Een ieder die zich in de ict een beetje belangrijk vindt, heeft het erover of heeft hierover geschreven. Een zoekronde in Computable leverde 726 artikelen en via het momenteel alwetend medium Google kreeg ik zelf een hit van 33.900.000. Natuurlijk is het vergelijken van Google met Computable hetzelfde als appels met peren vergelijken, maar het gaat hier meer om de indicatie dan de aantallen zelf.

Zoals bij iedere hype zijn er altijd personen die hier alles en personen die hier niets of een klein beetje van begrijpen. Dit artikel is niet voor de experts die er alles van pretenderen te begrijpen, maar meer voor de leken in de ict die niet meedoen met de hype en er eerlijk voor uitkomen dat ze er niets meer van begrijpen. Ik geef eerlijk toe dat ik tot de laatste categorie behoorde en nu de basis van cloud computing onder de knie probeer te krijgen.

Echter, hoe meer ik over cloud computing las, hoe meer ik het gevoel kreeg dat ik er minder van begreep. Met dit idee in mijn achterhoofd besloot ik dat ik niet meer en niet minder dan de basis van cloud computing in dit artikel zal bespreken. Iedere letter meer zal leiden tot meer verwarring. Tevens ben ik van mening dat men om mee te doen met de hype, niet meer dan de basis hoeft te weten. Dus daarom, back to the basics, met als kernvraag 'cloud computing, wat is dat?'

Volgens Wikipedia is cloud computing 'een parallel computersysteem, waarbij software verdeeld is tussen meerdere computers op het net (internet of intranet)'. De 'cloud' staat voor het net en de delen en acties van de applicatie die niet op de machine van de gebruiker plaatsvinden. Dit concept wordt gebruikt om de gebruiker niet meer te verplichten uitgebreide kennis of controle te hebben over de technologie die ze gebruiken. Diensten die cloud computing gebruiken dienen om schaalbare bronnen aan te bieden over het net. Deze zijn dan vaak beschikbaar via een webbrowser, terwijl de software en data op servers van de dienstverlener blijven. Dit alles gebeurt op aanvraag via zelfbediening en men betaalt naargelang het gebruik of per abonnement.

De term 'cloud' is ontstaan samen met het packet switching-concept. Doordat de verzonden data niet meer over een vastgelegde lijn ging, wist men niet meer welke weg ze volgden om aan hun eindpunt te komen. Sindsdien stelde men het netwerk voor als een wolk om aan te duiden dat men niet met zekerheid kon zeggen welke route binnen de wolk werd gevolgd. In cloud computing gaat het niet meer over verbindingswegen maar over infrastructuren.

Cloud computing wordt globaal verdeeld in infrastructure as a service (IaaS), platform as a service (PaaS) en software as a service (SaaS). IaaS geeft de klant de meeste vrijheid en SaaS de minste bij het toepassen van de dienstverlening. Daar staat tegenover dat de klant bij IaaS meer onderhoud en kennis nodig heeft van de systemen die deze dienstverlening mogelijk maken.

Bij SaaS staat de applicatie volledig onder controle van de dienstverlener. De gebruiker kan er gebruik van maken maar kan er niets aan veranderen. Rond het jaar 2000 kwam SaaS erg sterk op. Salesforce.com bouwde technologieën van onder andere Google en Yahoo om tot echte bedrijfstoepassingen en Microsoft breidde SaaS uit met webdiensten. Er is vaak sprake van het client server-concept. De cliënt is de computerhardware en/of -software van de gebruiker die verbinding maakt met de server en de gebruiker in staat stelt gebruik te maken van de software op de servers.

PaaS staat de gebruiker veel meer toe. Er wordt hier vaak gewerkt met een ontwikkeltool of framework zoals .NET of Java waarin de gebruiker zelf kan werken. In dit systeem wordt het framework en de infrastructuur beheerd door de dienstverlener en kan de gebruiker verder instaan voor de applicaties.

Bij IaaS wordt de infrastructuur aangeboden via een virtualisatie of hardware-integratie. Bij deze dienstverlening vinden we de servers, netwerken en andere hardwaretoepassingen. Dit geeft de gebruiker volledige vrijheid over de hardware. Hier is dus ook kennis nodig en het onderhoud ervan.

Naast de verdeling van cloud computing in de categorieën komt het ook voor dat men een onderscheid maakt in typen, zoals publiek (of externe) cloud, privaat (of interne) cloud en hybride cloud. Bij publiek of externe cloud staan software en data volledig op de server van de externe dienstverlener.

In de privaat of interne cloud werkt men met een wolk, dat nagebootst wordt op een privaat netwerk. Met deze wolk heeft de gebruiker volledige controle over data, beveiliging en kwaliteit van dienst. Het bedrijf is hier eigenaar van de infrastructuur en de applicaties. De wolk kan in het datacenter van het bedrijf worden onderhouden of men kan dit uitbesteden aan een professionele dienstverlener. Als meerdere interne of externe wolken samen worden gebruikt wordt er gesproken van een hybride wolk.

Ongeacht de verdeling bevat cloud computing de volgende eigenschappen: ·

– De betrouwbaarheid is betwistbaar omdat de software op de servers van de dienstverlener staat. Die staat ook in voor de werking en eventuele correcties van fouten. Als er toch iets misgaat, zijn de gebruikers echter volledig machteloos tot de dienstverlener het probleem oplost.
– De kostprijs wordt bepaald door het abonnement of de gebruikte diensten. Dit drukt de vaak hoge aankoopkosten voor software en de hardware die de software moet kunnen gebruiken.
– De diensten zijn schaalbaar omdat ze werken op basis van aanvragen.
– De beveiliging wordt vaak ook geregeld door de dienstverlener.
– Men is niet gebonden aan een apparaat of locatie, aangezien de gebruiker vaak enkel een webbrowser en netverbinding nodig heeft. Als er toch een speciale applicatie nodig is, is deze vaak van klein volume en gratis te downloaden via de dienstverlener.
– De reactiesnelheid van de software is afhankelijk van de netverbinding eerder dan de computer van de gebruiker.

Dat cloud computing momenteel meer is dan SaaS, PaaS en IaaS zal wel duidelijk zijn. Zoals bij iedere hype ontstaat er wildgroei doordat een ieder zichzelf respecterend onderneming met een nieuwe service op de proppen moet komen. Dit heeft geleid tot 'everything as a service; van AaaS tot ZaaS'. Bij een simpele search via Google ben ik de volgende services tegengekomen: DMaaS, WaaS, STaaS, OSaaS, HaaS, AaaS, GaaS, DaaS, NaaS, CaaS, etc. Wat de betekenis van deze afkortingen zijn, zal niet zo moeilijk te achterhalen zijn of je kunt het invullen met wat voor jou het beste uitkomt.