Cloud computing is het overwegen waard

Om de haverklap is de ict-wereld in de greep van een nieuwe hype. Vandaag is dat de 'cloud'. Alles moet in de cloud, want dat is beter, veiliger en goedkoper. Maar is dat wel zo of zoeken we weer naar de kip met de gouden eieren?

Het internet stellen we ook wel eens voor als een virtuele wolk ofwel cloud. Cloud computing is dus het draaien van uitbestede serverdiensten. Dat wil zeggen: diensten draaiend op hardware van derden. De hype heeft het ook over intelligente netwerken, maar dat is marketingpraat. Een cloud lijkt maar intelligent, omdat er immers vaak volwaardige applicaties en diensten aangeboden worden.

Als je van clouddiensten gebruik maakt, ben je afhankelijk van de uitbater(s) van die diensten. Zeker als die clouddiensten van cruciaal belang zijn voor het bedrijf, staat of valt alles met de betrouwbaarheid en stabiliteit van die uitbestede diensten. Het is dus van essentieel belang de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen. Kostprijs, prestaties, stabiliteit, betrouwbaarheid: het speelt allemaal een rol.

Voordelen

Het grootste voordeel bij een uitbestede dienst is dat je die niet zelf meer moet draaien of onderhouden en die ook niet zelf moet beveiligen tegen onbevoegden of tegen misbruik. Dat bespaart geld. Keerzijde van de medaille is dat je een abonnement moet kopen om van de dienst gebruik te kunnen maken. Een ander voordeel kan te maken hebben met reikwijdte van de beschikbaarheid. De dienst kan in alle filialen van een onderneming tegelijk beschikbaar zijn. Of wereldwijd, waar de medewerkers ook naartoe gereisd zijn.

Nadelen

Het grootste nadeel is dat je controle uit handen geeft. Zo'n uitbesteding vergt dus een groot vertrouwen van jouw kant. Ook inzake verantwoordelijkheid. Wie is er verantwoordelijk als de cloud een probleem vertoont? Jij of de dienstverlener? Dat moet contractueel vastgelegd worden. Dan nog mag je niet onderschatten hoeveel verantwoordelijkheid je in feite uit handen geeft. Ook al is alles contractueel netjes voorzien en hebt je recht op schadevergoeding bij problemen, dan nog wil dat niet zeggen dat daarmee alles geregeld is. Als er problemen opduiken en zeker als dat frequent gebeurt, lijden jij en je bedrijf minstens gezichtsverlies bij de eigen gebruikers en klanten. Die zullen er uiteindelijk geen begrip voor hebben dat de uitval buiten jouw macht om gebeurt.

Als kritische bedrijfsprocessen via uitbestede diensten lopen, is ook de bedrijfsinternetverbinding van het grootste belang. Uitval betekent immers dat alle gebruikte uitbestede diensten allemaal tegelijk weg zijn. Het is dus absoluut essentieel dat je redundatie inbouwt. Daarbij moet je uitkijken voor meervoudige xDSL-oplossingen. Een probleem van KPN in de centrale zou die immers allemaal tegelijk kunnen platleggen! Gebruik dus zoveel mogelijk complementaire technologieën.

Wanneer wel?

Je kunt een dienst uitbesteden als dat een betere prijs-prestatieverhouding heeft dan dat je deze dienst zelf zou uitbaten. Soms zijn daar dramatische prijsverschillen in vast te stellen. Een goed voorbeeld is e-mailbeveiliging tegen spam en malware. Je kan dat doen door zelf een e-mail security appliance aan te schaffen en voor de mailserver te plaatsen. Of je abonneren op een beveiligingsdienst die de e-mails ontvangt, filtert en dan alleen de betrouwbare op jouw mailserver aflevert. De prijs is bij sommige van die diensten afhankelijk van het aantal domeinen waarvoor je e-mail wil filteren. Of van het aantal mailboxen. Of van beide.

Hoe groter het volume van data dat je wil verwerken via zo'n uitbestede dienst, hoe duurder het abonnement. Daarnaast is bij lokaal draaiende diensten de licentieprijs vaak ook afhankelijk van het aantal gebruikers of de hoeveelheid te verzetten data. Mkb's kunnen soms gouden zaken doen door een aantal taken in de cloud te laten. E-mailbeveiliging is er daar zeker een van. Als je maar een domein hebt, kun je al voor luttele euro's per maand de e-mail laten filteren. Desktopantimalwarebeveiliging zou ook uitbesteed kunnen worden: hier moet je wel het abonnementsgeld per gebruiker afwegen tegen de licentie- en updateabonnementsprijs per gebruiker. Online back-up is ook een clouddienst die het overwegen waard is.

Wanneer niet?

Als je niet tevreden bent over de reputatie van een dienstuitbater, kun je deze het beste links laten liggen. Als het abonnement op de dienst niet flink goedkoper is dan zelf software draaien, laat dan deze dienst ook aan je voorbij gaan. Een voorbeeld is het uitbesteden van kantoorsuites. Het voordeel is dat je geen MS Office-software hoeft te kopen. Het nadeel is dat je mogelijk functionaliteit verliest en dat de gebruikservaring flink wat trager is. Als MS Office te duur is, zou je in plaats van uitbesteding een overstap naar OpenOffice.org kunnen overwegen. Functioneel is dat superieur aan zowat alle kantoorsuitediensten in de cloud, waarvan de meeste eigenlijk nog duidelijk in de kinderschoenen staan. Leuk als experiment, maar als echt alternatief?

Specifieke diensten

Begin dit jaar voerde het Britse onderzoeksbureau Coleman Parkes een enquête uit in opdracht van Intel over het gebruik van clouddiensten. Daarbij werden in heel Europa 511 ict-beslissers geïnterviewd waarvan 51 in Nederland. Het ging om mensen met de functie van ict-manager of cio in bedrijven met tussen de duizend en de tweeduizend werknemers. Een kwart van de respondenten antwoordde dat ze clouddiensten gebruiken of van plan zijn dat binnen het jaar te doen. Vrijwel evenveel respondenten maakten zich zorgen over de beveiliging van de cloud en meer dan een derde vond heel dat cloudgedoe overhyped.

Wat vertelt ons dat? Niets! Voor vrijwel elk al dan niet nieuw ict-verschijnsel zijn er voor- en tegenstanders, vroege en late instappers. De cloud als geheel interesseert ons ook niet. Wat ons interesseert zijn specifieke diensten en producten. Voor elke specifieke dienst wegen we uitbesteding af tegen zelfuitbating. We gaan zeker niet uitbesteden omdat dat hip is, maar omdat het zakelijk verantwoord is.

Concrete vergelijking

Laten we een concrete vergelijking maken tussen een uitbestede en een zelf uitgebate dienst: e-mailbeveiliging. We hebben recent massatesten van beide uitgevoerd. We kunnen dus de winnaars van beide testen ('Hosted Mail Security' en 'Mail Security Appliances') tegenover elkaar zetten. Onze winnaars waren MXLab voor de Hosted Mail Security test en SecPoint Protector voor de Mail Security Appliances. Laten we even ervan uitgaan dat zowel de dienst als de appliance functioneel vergelijkbaar zijn: ze houden beide spam en malware tegen zodat jouw gebruikers gemiddeld minder dan een fout bericht per dag en vrijwel geen valse positieven mogen verwachten.

MXLab vraagt 18 euro per gebruiker voor het filteren van inbound mail zonder outboundverwerking en zonder archivering. Dat zijn bij te betalen opties. De SecPoint P-1000 kost 6000 euro voor 250 gebruikers, maar biedt dan wel volledige UTM (Universal Threat Management)-functionaliteit. Dit pakket kost dan dus omgerekend 24 euro per gebruiker. Dat verschil is niet groot genoeg voor bedrijven met minder dan pakweg 100 of 200 gebruikers, maar daarboven is het kostprijsverschil wel van groeiend belang.

Mkb's doen er dus in dit voorbeeld goed aan het uitbesteden van de e-mailbeveiliging ernstig te overwegen. Hun meestal beperkte internetbandbreedte wordt gespaard als de foute mails niet meer op hun eigen server terecht komen. Als je zelf geen mailserver wil draaien, kun je dat ook uitbesteden. MXLab biedt bijvoorbeeld een variant van de dienst aan waarbij ze ook de mailserver hosten.

Een andere overweging kan zijn het koppelen van een smartphone aan je ict-omgeving. Vaak heeft een mkb noch de kennis, noch de benodigde infrastructuur in huis. Een cloudoplossing stelt zo'n onderneming dan in staat dit eenvoudig en zonder veel investeringen te doen. We kennen daarnaast enkele voorbeelden van clouddiensten die erg bekend en succesvol zijn. Voor crm zijn dat bijvoorbeeld Salesforce.com en Efficy.

Succesrijke clouddiensten zijn of worden vaak ter beschikking gesteld voor eigen ontwikkelingen: je kunt zelf op die diensten gebaseerde applicaties ontwikkelen, of uw eigen applicaties integreren met die diensten. Force.com is een voorbeeld, net als de ontwikkelingsclouds van Amazon en Ebay. Ook Google, IBM en Microsoft willen uiteraard een deel van die koek en bieden eigen cloudinfrastructuren aan ontwikkelaars aan.

Conclusie

Intelligente afweging van cloudoplossingen gebaseerd op specifieke diensten met bijbehorende voor- en nadelen en prijs/prestatie-afweging leidt tot gefundeerde en intelligente beslissingen. Hype zou daarbij geen enkele rol mogen spelen. De 'i' in ict zou wat ons betreft ook voor 'intelligent' mogen staan.