Linux-desktop levert felle discussie op

Linux heeft alles in zich voor succes op de zakelijke desktop. Tegelijk heeft het nog genoeg tégen voor die rol. Computable-lezers reageren vol overgave en vuur. Een overzicht.

De artikelen ‘Acht redenen om Linux niet te gebruiken' en ‘Negen redenen om Linux wel te gebruiken' hebben een felle discussie opgeleverd. Veel van de reacties gaan inhoudelijk in op de voor- en nadelen van Linux als besturingssysteem voor de zakelijke desktopomgeving. Sommige lezers halen persoonlijke ervaringen aan met één of enkele desktopmachines thuis waarop zij dus alternatieve applicaties voor Windows-programma's gebruiken. Een lezer met perspectief haalt nog een vorige ‘desktopoorlog' aan: die tussen Windows 3.11 en OS/2. Laatstgenoemde was technisch superieur, maar heeft het niet gered.

Een aantal lezers vindt dat de redenen om Linux niet te gebruiken voor de zakelijke desktop voor het leeuwendeel komen door praktijken van Microsoft. Bedrijfseigen standaarden en de aankoopkoppeling tussen pc's en Windows sluiten concurrentie uit, luidt het argument. Lezer Thijs roept bedrijven dan ook op zich nu echt eens te richten op open standaarden. "Dan maakt het helemaal niet meer uit welke besturingssystemen het bedrijf en de klanten gebruiken. Iets wat Microsoft koste wat het kost tegen probeert te houden, want dat gaat zeker ten koste van het marktaandeel."

Lezer Max onderschrijft deze analyse: "Alle 'argumenten' komen voort uit 1 punt: vendor lock-in. Bedrijven hebben zich compleet aangepast aan Microsoft, zodat Microsoft kan maken wat het wil. Het bedrijfsleven móet wel mee." Lezer Cpt sluit aan: "Met dezelfde redenen kan je vertellen waarom Apple niet kan worden gekozen en in beide gevallen is er een grondreden: Microsoft heeft ieder bedrijf in de wereld (ok, dat is wat gechargeerd) in de wurggreep door iedereen gebruik te laten maken van gesloten standaarden." Eerder gaf het expertpanel Open source van Computable ook al aan dat het gaat om keuzevrijheid.

Applicatiegebrek

Veel discussie is er over het argument dat er te weinig zakelijke applicaties zijn voor Linux op de desktop. Jan van Leeuwen ontkent dit ronduit. "Gebrek aan programma's? Zoek eens zelf, met twintigduizend applicaties moet je iets passends kunnen vinden. Linux is geen Windows, gelukkig niet, zou ik zo zeggen."

Hij is een van de vele lezers die Linux-alternatieven aanprijzen, zoals mailprogramma Evolution van Novell die Exchange-client Outlook kan vervangen. Outlook Express is weliswaar gratis, maar het zakelijk meer gebruikte Outlook wordt meegeleverd met Microsoft Office. De Exchange-server vereist echter ook voor Evolution client-licenties. Lezer Cpt verwijst naar alternatieven: "Voor elk van de genoemde pakketten (Outlook, Access, Photoshop) zijn er gelijkwaardige, zo niet betere alternatieven verkrijgbaar."

‘Geen Excel’

Lezer Marcel wijst op een belangrijk gebrek van Linux voor de zakelijke desktop. "Geen Microsoft Excel! Hoewel er goede spreadsheetsoftware is voor Linux, is het geen Excel. En financiële mensen willen per se met Excel werken. Ze hebben meestal enorme modellen met veel VBA-scripts en andere Excel-specifieke zaken erin."

"Dit is echt een zogeheten showstopper voor Linux op de desktop. Hierdoor zijn al projecten teruggedraaid, of er ontstaan allerlei tussenoplossingen waarbij er voor bepaalde mensen toch weer een Windows-machine is zodat ze Excel kunnen draaien, of ze krijgen een virtuele omgeving waarin ze dat kunnen. Gevolg: er moeten twee desktopbesturingsystemen worden ondersteund. Dus kennis over beide moet in huis zijn, en je hebt maar een beperkte besparing op licenties. Zo raak je snel het kostenvoordeel kwijt."

"En die financiële mensen hebben meestal heel veel invloed op het aankoopbeleid van het bedrijf. Zorg dus dat je nagaat hoe afhankelijk zij zijn van Excel! Denk niet 'die zetten we wel even over op OpenOffice' tenzij je je ict-carrière snel wilt beëindigen."

Lezer Johan de Jong: "Ondanks dat Linux perfect zou zijn voor de zakelijke desktopmarkt, is het maar de vraag of bedrijven de omschakeling willen maken. Met name het Office-pakket is voor kantoorlui erg belangrijk, want klanten gebruiken het ook. Zelf gebruik ik privé OpenOffice (op Linux) en zakelijk Office 2007 (op Vista). Klanten kunnen door mij toegestuurde bestanden vaak niet lezen, omdat ze negen van de tien keer een ouder Office-pakket hebben dat mijn bestanden niet (goed) kan lezen. Met name spreadsheets zijn een groot probleem. Hoewel beide pakketten de mogelijkheid hebben om het bestand 'goed' op te slaan, mist men altijd dingen als macro's en opmaak."

"Dus tenzij er alleen nog maar vaste (open) standaarden worden gebruikt voor bestanden is het bijna onmogelijk om (zeker op de zakelijke) markt een ander besturingssysteem te gebruiken dan opdrachtgevers en opdrachtnemers."

Wine

Het ontbreken van specifieke applicaties valt – net als omscholing van eindgebruikers – te vermijden door bij Windows-applicaties te blijven, maar dan op Linux. Lezer Heimen voegt toe dat Windows-software gewoon te gebruiken is, via wat extra werk en aparte software. "Photoshop werkt wel degelijk (en volledig) via Wine. Dat mag best even toegevoegd worden." Wine ontbrak in het ‘tegenartikel', maar was al wel genoemd in het ‘voorartikel'. Ook lezer M. de Vries verwijst naar Wine.

Fokke Zijlstra is ook beslist over platformgebonden technologie als ActiveX. "Precies de reden waarom je dergelijke software links moeten laten liggen. Maak gebruik van echte open standaarden, open source. Een websiteapplicatie die daar afhankelijk van is, kan bij de volgende versie van M icrosoft ook weleens niet werken. En mocht je toch die ene applicatie missen, dan gebruik je toch Crossover of Wine op je Linux-machine."

Lezer Glooiend probeert te sussen: "Vriendjes, rustig maar. Op de redactie weet men heus wel van ieder bekend Windows-programma een Linux-prog te noemen dat min of meer als vervanging zou kunnen gelden. Dat staat ook in het artikel. Daarnaast is GIMP geen vervanging van Photoshop voor de serieuze gebruiker. Als je de redenen daarvan niet snapt, ben je geen dtp-er." Lezer Rob valt bij: "Gimp is natuurlijk niet serieus te nemen."

Lezer Joao is optimistisch voor de toekomst: "Zeer veel bedrijven hebben zich ingezet om het applicatielandschap onder Linux fors uit te breiden en dat gaat nog wel even zo door. Kijkend naar kantoortoepassingen denk ik dat er inderdaad veel te besparen is met open source/Linux op de desktop. Tel maar eens op wat je anders kwijt bent aan licenties." Dat betreft echter de aanschaf van de software en niet het gebruik, wat volgens onderzoeksbureaus als Gartner maar een klein deel is van de totale eigendomskosten (tco).

JPvdGiessen heeft zelf geen last van gebrek aan zakelijke applicaties. "Ik werk als bedrijf al jaren op een Linux-desktop. Voor de genoemde M$-applicaties zijn volwaardige tegenhangers op Linux." Het gebruik van alternatieven houdt echter hoe dan ook een migratie in en eventueel het omscholen van beheerders en eindgebruikers.

Kennisgebrek

Het argument van gebrek aan Linux-kennis bij beheerders en eindgebruikers is volgens de voorstanders geen probleem. Of geen groot probleem. "Het op peil houden van Microsoft-kennis is ook geen goedkope hobby", werpt lezer Cpt tegen. "Ook de mensen met MS-kennis houd je niet binnen de deur en wat ervoor terugkomt mag je weer opnieuw opleiden omdat die net weer voor een andere versie zijn gecertificeerd." Lezer Marco zegt echter dat er te weinig techneuten zijn die Linux volledig kunnen onderhouden.

Tco

Het tco-argument levert ook veel reacties op. Enkele lezers herhalen wat er in het ‘tegen-artikel' staat: onderhoudskosten heb je voor zowel Windows als Linux. De discussie gaat vervolgens over welke dan de laagste is. Een enkeling noemt voordelen voor Linux-servers, maar beide artikelen gingen over Linux voor de bedrijfsdesktop. Toch zou de tco ook voor desktops veel lager zijn. Jan van Leeuwen: "Het is in tegenstelling tot Windows uit zichzelf stabiel, het wordt niet langzamer na twee jaar gebruik, en voor virussen/trojans/rootkits heb je bij Linux geen tijd nodig."

Lezer Ted Kraan verbaast zich: "De meeste argumenten hier zijn ook heel oud, ‘geen nieuws' en de meeste zijn allang niet actueel meer." Deze opmerking wordt weerlegd door de hier gevoerde felle discussie – en het feit dat Linux de zakelijke desktop nog altijd niet heeft veroverd.

Tommie Pit ergert zich aan zowel het ‘tegenartikel' als aan de meeste reacties erop. "Het altijd maar vinger wijzen naar Microsoft vind ik kinderachtig en aantoonbaar kortzichtig. Het grootste probleem is denk ik de Linux-community zelf waar te veel aanbieders strijden om gebruikersgroepen die klein zijn in vergeleken met Windows."

"Als die aanbieders nou meer de handen ineen slaan om de gui en de applicatiecompatibiliteit te verhogen, kan Linux grote stappen gaan maken. Ik merk namelijk dat de bereidheid om over te stappen vaak wel aanwezig is, en voor een thuisgebruiker betekent tco vrijwel niks." Voor de zakelijke desktop is tco echter wel van groot belang.

‘Meer geld gekost’

Tegengas komt van lezer Nick: "Bij een bedrijf waar ik werkte was ook een opensource- en Linux-fan. Al zijn suggesties die zijn aangenomen hebben uiteindelijk veel meer geld gekost dan dat het opleverde. Dat was niet eenmalig; onderhoud kostte veel tijd terwijl dat in Windows vaak automatisch ging. Ik heb veel tijd gestopt in Linux, in mijn eigen tijd en in mijn zaken-tijd, en ik zou het alleen aanraden aan mensen met weinig geld, en veel vrije tijd."

Nick is niet tegen Linux, maar wel tegen blinde aanprijzing. "Ik vind het jammer dat Linux-fans vaak met allerlei suggesties en alternatieven komen aanzetten die ‘alle problemen oplossen', maar dat je dan in de praktijk dagen bezig bent omdat het niet zo werkt als je was verteld. "Oh, je gebruikt die distributie, dan moet je even op site A dit downloaden en compileren met programma B, daarna als sudo dit configuratiebestand editen, etcetera" De vele, vele, vele verschillende distributies van Linux maken dit probleem alleen nog maar groter."

Hij noemt dan ook een van de voornaamste zakelijke redenen om Windows op de desktop te gebruiken: "Het ‘grote boze' Microsoft is zo populair omdat het een onderhoudsvriendelijke, consistente omgeving biedt met een lage leerdrempel. Linux-fans buigen hun eigen kortzichtigheid vaak om in die van de Microsoft-gebruiker."

Lezer Ruud van Strijp spreekt van stemmingmakerij, maar vindt het wel goed om verder te kijken dan alleen Windows. "Maar geen enkele van deze punten is volledig geldig. Voor elk punt is er ook een Windows-oplossing, behalve voor punt 1." Dat is het feit dat de aanschaf van Linux geen geld hoeft te kosten. "Maar goed, we zullen het maar niet hebben over de mindere support op Linux waardoor je tco nog altijd minimaal even hoog ligt."

Migratiekosten

Het argument dat een migratie al geld kost, krijgt bijval maar ook kritiek. Lezer M. de Vries voorspelt dat doorgaan met Microsoft op de lange termijn veel meer kost dan nu overstappen naar Linux. Lezer Marco is genuanceerd: "De overgang naar een Linux-desktop gaat nou eenmaal niet vlekkeloos. Ja, er wordt aan gewerkt maar op dit moment is het gewoon nog niet interessant. Microsoft heeft op dit moment een grotere applicatiebasis en Linux nog niet. Zolang dat nog niet wijzigt zal niemand snel overstappen." Ook lezer JPvdGiessen zegt dat migratie geld kost, maar stelt dat er voor desktops geen sprake is van migratie. "Het enige is Microsoft Access", reageert hij. Wat dus wél een migratie inhoudt.

Lezer Aad den Blaauwen is kritisch: "Alle migraties gaan niet vanzelf en overstappen van Windows naar een andere Windows levert al bergen issues en compatibiliteitsproblemen op. Linux is zeker wel gewoon wat meer werk maar het is zeer zeker mogelijk. Normale kantoortaken zijn geen probleem, uitgezonderd als je MS Access nodig hebt."

"Verder is Linux veel beter te beveiligen. Op dat punt heeft Linux veel meer en de betere kaarten in huis. Gisteren nog een test gedaan met een RDP-sessie (Terminal Services remote desktopje naar Windows 2003 Server) onder een liveversie van Ubuntu. Dat werkte allemaal gewoon én lekker rap."

Gui

Meerdere lezers merken op dat het argument tégen Linux van de andere gebruikersinterface (gui) ook geldt voor Windows, wat in het ‘tegenartikel' ook al is vermeld. Zo verschilt de gui van Windows Vista nogal van voorganger XP, wat voor gebruikers dus wennen – en telefoontjes naar de helpdesk – is. Of het betekent een cursus vooraf. In beide gevallen extra kosten. Dit geldt ook voor Linux.

Lezer Thijs heeft daar een oplossing voor: de besparing bij Linux voor antimalwarepakketten. "Die hoef je niet aan te schaffen, in tegenstelling tot bij Windows. Dat geld kun je dus weer aan training en dergelijke uitgeven." Lezer M. de Vries stelt dat de meerdere Linux-gui's echt niet moeilijk te begrijpen zijn. Hij vindt de veranderende gui's van verschillende versies van Microsoft-producten echter wel erg.

Plug&play

Er zijn ook relatief weinig reacties op het argument van mindere ondersteuning voor randapparatuur. Lezer Marco vindt wel dat Linux veel minder compatibel is dan Windows wat betreft randapparatuur en hardware. "Dat levert altijd weer problemen op met het uitzoeken daarvan." Hij vindt Linux prima voor op de server, maar niet voor op de zakelijke desktop. "Leuk speeltje voor de techneuten, maar niet voor de gemiddelde gebruiker. Die interesseert het niets of het gratis is of niet. Die wil gewoon alles kunnen doen en zover is het nog niet op de Linux-desktop."

Aad den Blaauwen wil het tij keren: "We moeten softwareschrijvers dwingen ook te schrijven voor Linux. Als het roer hierin een beetje om zou gaan dan moeten anderen ook wel. Nu schrijft men software en gaat er vanuit dat het voor Windows is. Zou de markt 50/50 zijn dan wordt het een heel ander verhaal, en zou men alle draagbare gadgets en andere randapparatuur ook veel beter ondersteunen."

Volgens Klaus Spithost is het voor een groot deel een kwestie van vraag en aanbod. "Voor de installed base die Linux nú kent, is de hoeveelheid beschikbare applicaties en de beheerbaarheid al érg goed, laat staan als de installed base groeit en de vraag vanuit de markt groter wordt. Dit geldt ook voor de hardwareondersteuning. Ook de overige argumenten tegen Linux zijn voornamelijk terug te voeren op de nog vrij lage installed base. Zodra die groter wordt zullen ook alle andere 'nadelen' van Linux verdwijnen als sneeuw voor de zon." Ondersteuning voor randapparatuur zoals pda's is voor hem 'al maanden geen probleem meer' dankzij webdiensten als NuevaSync, Google Calendar en Plaxo.

Niet bij elke pc

Het argument dat Linux niet standaard bij elke pc, van elke leverancier is te krijgen, is voor velen vooral te wijten aan Microsofts contracten met pc-producenten. Lezer Cpt reageert fel: "Dit is ook een reden van lik-me-vestje. Toegegeven: Windows werkt vaker en zonder tweaken op meer pc's, maar niemand is verplicht Windows aan te schaffen op een pc. Het is een kwestie van de licentie weigeren en dan gewoon Linux installeren."

"Bedrijven dienen gewoon een goede keuze te maken in de distributie, en dan volgen de pakketten voor de desktop vanzelf." Dit argument betrof echter niet alleen de brede verkrijgbaarheid van Windows op verschillende pc-configuraties, maar ook juist van verschillende leveranciers. Daarmee is kiezen voor een andere, betere of goedkopere leverancier makkelijker.

‘Marketingpraat’

Veel voorstanders van Linux menen dat het ‘tegen-artikel' vooral marketingmateriaal van Microsoft is en noemen de opgevoerde redenen complete onzin. Ironisch genoeg is dergelijke kritiek ook geuit op het ‘voor-artikel' van een dag later; "gesponsorde meningen van commerciële onderzoeksbureuas". Sponsoring door leveranciers als Red Hat, Novell of IBM werd niet gesuggereerd.

"Verandering van spijs doet eten. Microsoft-software is zo ‘goed' omdat mensen het alternatief niet proberen", aldus lezer jw. Lezer Thijs veegt de tegenargumenten van tafel. "De meeste nadelen die in dit artikel genoemd worden hebben totaal geen raakvlak met de werkelijkheid." Hij meent ten onrechte dat het slechts oude Gartner-bezwaren zijn. "Overigens ben ik ook geen fanboy, ik gebruik Microsoft-software al jaren, maar durf ook over de heg te kijken wat er daar te vinden is en zie steeds meer voordelen in Linux en OS X tegenover Windows. Voor mij hoeft ook niet alle software open source te zijn, zolang er maar gebruik wordt gemaakt van open standaarden."

Ook lezer Peter pleit voor open standaarden, met oog op de lange termijn. "Wat Windows/Linux/BSD/OS X betreft heeft het zin op lange termijn om voor open standaarden te kiezen zodat je in ieder geval zelf kan bepalen welk platform (of welke combinaties) het beste voor je organisatie werkt. Wat mij betreft heeft Linux maar één groot manco en dat is het feit dat er zoveel distributies zijn die de hele uniformiteit om zeep helpen."

‘Geen Windows-kloon’

Lezer Joao snijdt een interessant punt aan: "De hier genoemde punten zouden meer waarheid bevatten als je de titel zou hernoemen naar ‘Acht redenen om Linux niet te gebruiken als je hiermee een Windows-kloon verwacht'. Linux is geen Windows en je moet dus ook niet verwachten daarmee Windows-namaak binnen te halen." Hij benadrukt de eigenheid van het open source besturingssysteem, maar dat het evengoed functionaliteit biedt. Bovendien werkt Linux meer met open standaarden, wat volgens Joao bedrijven ook voordelen biedt.

Frank Hoogwijk ziet de doorbraak van Linux op de desktop naderen. "Langzaam maar zeker begint Microsoft last te krijgen van Linux als besturingssysteem, zeker nu het met Vista ook niet zo lekker gaat volgens de berichten. Een negatief stukje schrijven over Linux kan de aandacht afleiden van de problemen die Microsoft op dit moment heeft. Linux is al lang niet meer een moeilijk te bedienen besturingssysteem. Nu nog de hardwarefabrikanten overhalen om iets verder over de grens te kijken." Hij geeft echter aan op zijn eigen desktop over te zijn gegaan van Windows naar Mac OS X.

Misverstand

Lezer FvdClaes probeert een misverstand in de reacties te corrigeren: "Aan alle reageerders: jullie snappen volgens mij helemaal niet waar het om gaat in dit artikel! Dit gaat niet om de reden waarom Linux in z'n algemeenheid niet te gebruiken, maar over de reden waarom Linux niet doorbreekt op de desktop. Wat dat betreft klopt het verhaal wel redelijk. Alleen de titel is totaal verkeerd, die suggereert dat dit een ordinair potje Linux-bashen is, wat dus niet zo blijkt te zijn als je het goed leest."

Johan de Jong sluit aan: "Al ben ik zelf een Linux-fan kan ik me wel inleven in de schrijver van het artikel. Er wordt namelijk uitgegaan van de desktopgebruikers die vaak weinig tot geen kennis hebben van computers in het algemeen. De argumenten van de Linux-fans in de vorige reacties ondersteun ik uiteraard volledig, maar die zijn meer van toepassing op het serverpark van een bedrijf. Omdat Linux in dit geval veel stabieler is en dus minder geld kost (minder onderhoud) is het een 'betere' keus."

"Zelf ben ik vóór een hybride netwerk: Linux-servers met Windows-desktops (werkt perfect!), om zo de stabiliteit te hebben op de servers, maar de 'gebruikersvriendelijkheid', lees: herkenbaarheid, van Windows voor de gebruikers te houden."

‘Kies wat past’

Lezer FMA vat het bondig samen. "Inhoudelijk heb ik maar één reactie: als (bijna) iedereen om je heen Engels spreekt dan is het verdomd handig als je dat ook doet. Je kunt best Linux gaan spreken maar waarom maak je het jezelf zo moeilijk? Dit soort discussies in de marge is niet echt – of echt niet – interessant en lijkt verdomd veel over het eindeloze gewauwel over auto's, gitaren, videorecorders, mobiele telefoons enz."

"Je gebruikt het besturingssysteem dat het best past bij je commerciële doelstellingen. En natuurlijk mag je andere systemen best handiger, beter, intelligenter enz. vinden, maar je schiet met dit soort discussies helemaal niets op."

Lezer Peter pleit ook voor een rationele blik: "Punt is dat het generaliseren in dit geval niet goed werkt, want het hangt er maar net vanaf hoe je organisatie in elkaar steekt en wat het beste werkt. De ene gebruiker raakt al zwaar in de stress als die een bepaald icoontje niet op zijn/haar desktop kan vinden. De ander maakt het niet uit als die maar een briefje kan typen en komt er zelf wel uit. En dat zijn maar twee voorbeelden van de vele mogelijkheden."

"Vaak is het belangrijkste dat je de software kan draaien die je wil wat je keuze de doorslag doet geven. Heb je op maat gemaakte software die niet OS onafhankelijk is dan zit je gewoon aan je OS vast. Vandaar dat gebruiken van open OS onafhankelijke standaarden op de lange termijn simpelweg praktischer is. Dan kan je zelfs een heterogene omgeving gebruiken als je dat wilt."

Lezer Piet de Vries stelt dat het simpelweg een kwestie is van nut voor jouw gebruik, jouw niche. "Er zijn natuurlijk goede argumenten om in een Ford Focus te rijden en ook om in een Peugeot 207 te rijden. Ieder bezet een niche. Geef beter vanuit het gezichtspunt van verschillende niches wanneer het ene alternatief geschikter is dan het ander." Gerrit is het hiermee eens. "Alle reacties zijn wat mij betreft in de sfeer voor Ajax of Feyenoord. Laat ieder met zijn eigen spulleboel aan het werk gaan. De markt geeft nu wel aan wat de beste keuze is."