Geen reboot voor Windows 98/ME

Na eerder uitstel is het nu definitief: op 11 juli van dit jaar heeft Microsoft officieel afscheid van Windows 98 en Windows ME genomen. Vanaf die datum ontvangen gebruikers geen ondersteuning meer.

Windows 98 is zonder twijfel de populairste van de twee Windows-versies waarvan de ondersteuning nu komt te vervallen. Na acht jaar is er dan eindelijk een eind aan de laatste twee op MS-DOS gebaseerde besturingssystemen. Een terugblik op het bewogen leven van een veel gebruikt en veel vervloekt besturingssysteem dat gebruikers te pas en te onpas beschuldigde van ‘illegal operations’ en ‘runtime errors’, maar waar een reboot altijd wonderen deed.

Onder de codename Memphis sleutelde Microsoft vanaf 1996 aan Windows 98. De eerste versies waren eigenlijk Windows 95 OSR2 met ondersteuning voor USB, maar langzamerhand werden er steeds meer functies toegevoegd. Soms waren die nieuw, soms kwam het neer op het oplossen van onhebbelijkheden of domme fouten van Windows 95. Uiteindelijk was het resultaat Windows 98 en op 25 juni 1998 was het dan zover. “We hebben jaren aan dit product gewerkt en we denken dat dit een fundament is waar mensen op gaan bouwen om fantastische dingen te doen”. Met deze woorden lanceerde Microsoft-topman Bill Gates Windows 98.

De nieuwe versie van Windows was niet zo’n revolutionaire verandering als Windows 95 was ten opzichte van Windows 3.x. Toch had het systeem een flink aantal nieuwe snufjes standaard aan boord zoals verbeterde plug and play, het FAT32-bestandssysteem, ondersteuning voor meerdere monitoren en Windows Update. Net als zijn voorganger, verkocht ook Windows 98 goed. Na het eerste half jaar noteerde Microsoft 25 miljoen verkochte exemplaren. Het gebruik lag vermoedelijk vele malen hoger dankzij het toen ook al welig tierende illegaal gebruik van Windows.

Tussenpaus

Niet alle nieuwe mogelijkheden van Windows 98 hebben de tijdgeest overleefd. Active Desktop-kanalen, waarmee allerlei informatie vanaf het internet op de computer verscheen, was eigenlijk meteen al ten dode opgeschreven, hoewel het nu zeker raakvlakken heeft met RSS en (desktop-)widgets.

Met deze release van Windows legde Microsoft ook de basis voor het slepende rechtbankconflict met het Amerikaanse ministerie van justitie. Voor het eerst was Internet Explorer namelijk een volledig geïntegreerd onderdeel van een Microsoft-besturingssysteem. Had het bedrijf hiermee zijn monopoliepositie misbruikt of niet? Pas in 2001 eindigde de zaak met een schikking tussen beide partijen: Internet Explorer mag nog steeds meegeleverd worden.

In 1999 kreeg Windows 98 nog een upgrade: Second Edition. Hierin zaten vooral veel bugfixes en enkele nieuwe features zoals Internet Connection Sharing. Windows 98SE wordt gezien als de meest stabiele Windows 9x-versie.

Eigenlijk was Windows 98 vooral bedoeld als consumenten-OS en zeker niet voor de bedrijfsmarkt. Daarvoor had Microsoft immers Windows NT. In de praktijk bleek dat zakelijke klanten dit onderscheid lang niet altijd maakten. Windows 98 werd massaal gebruikt in het mkb, maar tegenwoordig is ook dat verleden tijd. Uit een onderzoek van AssetMetrix in 2005 blijkt dat Windows 98 nog maar op vijf procent van de zakelijke pc’s draaide.

Tekenend is dat Windows Millenium Edition (ME) hier ontbreekt. Net als Windows 98 ook een consumentenversie, maar veel minder omarmd door de zakelijke markt. ME stond al snel bekend als erg onstabiel en wordt nu gezien als een soort tussenpaus tijdens het wachten op Windows XP.

Uitstel

Op dinsdag 11 juli heeft Microsoft voorgoed Windows 98, Windows 98 Second Edition en Windows Millenium Edition losgelaten. Officieel hebben ze nu de ‘non-supported’ status. Microsoft brengt niet langer security patches uit en stopt eigenlijk in het geheel met het actief ondersteunen van de besturingssystemen.

Microsoft voert de leeftijd van de software als reden aan voor het beeindigen van de ondersteuning. “Verouderde besturingssystemen kunnen klanten blootstellen aan beveiligingsrisico’s”, aldus de softwaregigant. Wie nu nog werkt met Windows 98/ME wordt dringend aangeraden over te stappen op een ‘nieuwer en veiliger Microsoft besturingssysteem, zoals Windows XP’. Verstokte gebruikers van de systemen zijn niet helemaal aan hun lot overgelaten. Alle updates, patches en knowledge base-artikelen blijven sowieso nog een jaar beschikbaar via de website van Microsoft.

Opmerkelijk is dat Microsoft ruim twee jaar geleden al de ondersteuning voor het toen zes jaar oude Windows 98/SE wilde stoppen. Ook Windows ME stond in 2004 op de nominatie voor het beëindigen van de ondersteuning. Windows XP was toen drie jaar op de markt, Windows 2000 al vier jaar en het is logisch dat Microsoft hoopte dat iedereen zou upgraden. Maar dat gebeurde veel te weinig.

Kennelijk waren de gebruikers van Windows 98 en ME nog zeer content met het systeem, want slechts 7 procent van het bedrijfsleven had de upgrade gemaakt. Te veel bedrijven maakten toentertijd nog gebruik van een van de oude besturingssystemen, zo blijkt uit een onderzoek van AssetMetrix onder ruim 372.000 pc’s bij 670 bedrijven. Meer dan 80 procent van de ondernemingen had ergens nog wel een Windows 98/95-machine staan. Bovendien gebruikte 39 procent Windows 98/95 nog als desktopmachine. Ook consumenten waren nog lang niet klaar voor de overstap. Google noteerde dat 29 procent van de zoekopdrachten werden gedaan vanaf een Windows 98-machine tegenover 38 procent Windows XP-computers en 20 procent Windows 2000-systemen.

Een paar dagen voor de deadline in januari 2004 maakte Microsoft dan ook bekend dat het bedrijf de ondersteuning van beide besturingssystemen toch nog voortzette. Nu, ruim twee jaar later, zit uitstel er niet in. Deze keer is het menens en stopt Microsoft voorgoed de support voor de laatste twee op MS-DOS gebaseerde besturingssystemen.

Toch blijkt dat Windows 98 nog steeds populair is, vooral bij consumenten. Uit een onderzoek van JupiterResearch eind vorig jaar onder 2300 pc-gebruikers blijkt dat 16 procent een versie van Windows 98 draait en 6 procent Windows ME.

Downgrade

Mocht Windows 98 twee jaar geleden nog regelmatig gebruikt worden in de zakelijke markt, tegenwoordig is dat zeldzaam, zo blijkt uit een rondgang. “Oef, dat moet ik even navragen”, reageert Micha Kersloot van Kovoks op de vraag of zijn bedrijf nog Windows 98- of Windows ME-machines in beheer heeft. Kovoks is een automatiseringsbedrijf voor het midden- en kleinbedrijf uit Culemborg. “Wat ik al vermoedde: onze laatste Windows 98-klant stamt van ongeveer anderhalf jaar geleden. Die is toen overgestapt op Windows XP. Nu ik er zo over nadenk, volgens mij hebben we ook geen Windows 2000-klanten meer. Het is tegenwoordig allemaal XP.”

Kersloot vermoedt dat het te maken heeft met de eerste deadline voor het eindigen van de support voor Windows 98 in 2004 die een paar dagen voor het eind werd uitgesteld. “Vermoedelijk hebben we toen al onze klanten gewaarschuwd dat het tijd was om over te stappen. Iedereen zit tegenwoordig op internet en het is onverantwoord om onbeschermd te surfen.”

Het einde van de ondersteuning voor Windows ME verbaast Kersloot niet. “Dat was toch een beetje een mislukking. We hebben in de beginperiode van Windows ME wel systemen met dat besturingssysteem geleverd, maar echt een succes was het niet. Het was erg instabiel en we hebben het systeem regelmatig op verzoek van de klant gedowngradet naar Windows 98 of geüpgradet naar Windows 2000.”

Ook Arjan Meester, directeur van Interpulse, ict-dienstverlener uit Leiden, ziet Windows 98 langzamerhand verdwijnen uit het veld: “Drie jaar geleden hadden we nog wel enkele Windows 98-klanten, maar nu… nee, vrijwel niet. Af en toe komen we het nog wel eens tegen, bij eenmanszaken bijvoorbeeld. Maar die doen dan alleen de administratie op zo’n machine, voor de rest gebruiken ze hem niet.” Meester herinnert zich dat er maar heel weinig bedrijven het zakelijke NT gebruiken. “Dat zag je alleen bij de grote jongens, het mkb gebruikte massaal Windows 98, terwijl dat eigenlijk bedoeld was voor thuisgebruik”

Tegenwoordig ziet Meester alleen maar Windows 2000 of Windows XP en vrijwel geen 98/ME. “Daar ben ik niet rouwig om. De systemen waren niet stabiel en veroorzaakten veel gebruikersvragen.” Net als Kersloot is ook Meester niet te spreken over Windows ME: “Windows 98SE was nog wel aardig, maar ME was zeker geen goede versie”.

Upgrade

Overigens is de datum 11 juli wat vreemd, zo denkt analist Joe Wilcox van marktonderzoeker Jupiter Media. Mensen die moeten upgraden, zijn noodgedwongen toegewezen op het vijf jaar oude Windows XP en niet de nog te lanceren opvolger Windows Vista. Deze staat namelijk pas gepland voor november van dit jaar voor pc-fabrikanten en voor januari 2007 voor consumenten.

Volgens Wilcox is het heel goed mogelijk dat Microsoft ten tijde van het bepalen van de Windows 98/ME- deadline dacht dat Vista wel beschikbaar zou zijn. Doordat die lancering keer op keer werd uitgesteld, meent Wilcox dat het Redmond weer niet lukt om verstokte gebruikers het nieuwste van het nieuwste te verkopen. “Het lukt Microsoft maar niet om gebruikers te overtuigen dat ze snel moeten upgraden”.