Bescherming van het milieu heeft zich in de Westerse geïndustrialiseerde landen ontwikkeld van een marginaal onderwerp tot één van de belangrijkste thema’s in de politieke discussie. Het sociale belang van milieubescherming is nu geaccepteerd, zowel op economisch als ondernemingsniveau. Een aanmoedigend beleid kan ervoor zorgen dat de noodzakelijke veranderingen ook daadwerkelijk geïmplementeerd worden. Dit geldt met name op het vlak van groene ict, waar nog voldoende winst te behalen valt.
Groene ict valt op te splitsen in drie facetten, die zich – helaas – nog niet allemaal even sterk ontwikkeld hebben. Ten eerste is het doel het terugdringen van afval en energieverbruik in de levenscyclus van producten. Het volgende facet is het terugdringen van het energieverbruik van ict-oplossingen middels efficiëntieverhoging of het gebruik van alternatieve energiebronnen. Tot slot het steeds belangrijker wordende facet, het terugdringen van energieverbruik in andere sectoren met gebruik van ict-oplossingen
Met name het derde facet wordt steeds belangrijker. Tot nu wordt echter nog onvoldoende aandacht besteed aan het inzetten van ict-oplossingen voor het terugdringen van energieverbruik. De focus ligt nog steeds sterk op het reduceren van het energieverbruik van ict-oplossingen zelf, die verantwoordelijk zijn voor ongeveer twee procent van de wereldwijde energieconsumptie. De nadruk zou echter veel meer gelegd moeten worden op de bijdrage die ict kan leveren aan het aanpakken van de andere 98 procent. Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat moderne ict-oplossingen vijftien procent van de huidige energiebehoefte kunnen vervangen, met een groei van drie procent in ict-gerelateerde energie. Een winst van twaalf procent dus. Deze winst is met name te behalen in transport en logistiek, energiedistributie, bouwtechnologie, telepresence en andere middelen om materiële zaken te vervangen door simulatie en virtual reality.
Heterogene belangen
Verschillende partijen houden zich vanuit diverse oogpunten en met uiteenlopende belangen bezig met groene ict. Gezamenlijk creëren zij een nieuwe markt. Hardware- en softwareleveranciers en system integrators zijn op zoek naar differentiatie en hogere marges, terwijl zakelijke klanten kijken naar directe kostenvoordelen als gevolg van energiebesparing. Zij denken hierbij aan hun externe imago en doelstellingen op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).
Consultants, analysten en experts zoeken op hun beurt marktkansen voor diensten in economische haalbaarheidsstudies en MVO-gerelateerde certificeringen en overheidsinstellingen trachten politieke status te behalen door richtlijnen, certificeringen en financieringsacties te implementeren om marktbewegingen voor sociale verantwoordelijkheid te stimuleren. Door belangrijke bijdragen te leveren ter beïnvloeding van de publieke opinie, proberen niet-gouvernementele organisaties (NGO's) tenslotte zich neer te zetten als ontwikkelaars van marktbewegingen
Hoewel de verschillende betrokken partijen elkaar lijken aan te vullen en te versterken, is dit helaas lang niet altijd het geval. Hardwareleveranciers concurreren met elkaar middels verbetering van energiebeheer. Ondersteund door consultants en integrators, zoeken zij echter business door individuele problemen aan te pakken en niet-gestandaardiseerde oplossingen in de markt te zetten. Standaardisatie kan echter juist zorgen voor de nodige energiebesparingen.
Overheidsinstellingen en NGO's introduceren op hun beurt eisen en regels die zijn ingegeven door imperfectie van de markt en die hun bestaansrecht rechtvaardigen. Maar welke kansen liggen er dan wel en waarom verloopt de introductie van nieuwe milieubesparende initiatieven zo moeizaam?
Procesveranderingen
Een belangrijke reden waarom energiebesparende ict-oplossingen de markt moeilijk bereiken, is dat deze oplossingen in veel gevallen vragen om gedrags- en procesveranderingen binnen organisaties. Bovendien ontbreekt een gestandaardiseerde, meetbare business case. Energiebesparing via ict houdt meer in dan simpelweg een oude server door een nieuw exemplaar vervangen. De door ict ondersteunde procedures dienen zich op een nieuw terrein te begeven.
Anderzijds is het van belang dat verder gekeken wordt dan louter energiebesparing waar het milieubescherming betreft. Er dient gewerkt te worden aan een zelfvoorzienend mechanisme voor het succesvol beheren van materialen, giftige stoffen en recycling om duurzaamheid op de lange termijn te garanderen. Door te werken met een zakelijk beloningssysteem kan zowel aan producent- als aan consumentzijde transparantie en motivatie gecreëerd worden.
Hoewel zakelijke klanten zich bij het selecteren van oplossingen of diensten veelal laten leiden door interne MVO-richtlijnen, ontbreekt ook in het bedrijfsleven transparantie door een gebrek aan eenduidige certificering en labels. Publieke instellingen zouden een positieve stimulans kunnen geven aan de introductie en acceptatie van algehele richtlijnen door zelf strengere MVO-eisen na te streven bij het selecteren van oplossingen.
Bernd Kosch, hoofd environmental technology Fujitsu
Prima artikel met herkenbare stellingname. De winst zou nog wel eens veel groter kunnen zijn (30-zelfs >50%!) wanneer we inderdaad ICT zouden gebruiken om onze huidige processen end-to-end (cradle-to-cradle) opniew te defini?ren. Dat vraagt echter om een andere innovatie benadering (primair bijdrage aan milieuwinst ipv slechts financi?le winst) waar de huidige maatschappij nog niet rijp voor lijkt te zijn . . .
Heel interessant artikel. Ook ik vind dat het grote doel van ICT het besparen van energie is. Oorspronkelijk ging het vooral om de besparing van tijd voor de mens. Tegenwoordig, zoals terecht in het artikel beschreven, geldt het ook voor het bereiken van vele andere doelen.
Graag voeg ik nog een facet voor een energiebesparing aan het artikel toe. Naast het feit dat ICT zelf natuurkundige energiebesparing realiseert zorgt ICT er ook voor dat mensen minder energie verspillen. Dit kun je verdelen in twee facetten.
Het eerste facet is dat mensen informatie- en communicatietechnologie (ICT) gebruiken om effici?nter, effectiever en dus productiever met hun tijd om te gaan, dit bespaart hen energie en overbodige spanning. De bespaarde energie resulteert bij mensen in een hogere kwaliteit van dienstverlening.
Het tweede facet is de besparing van energie door reizen te beperken tot het minimaal noodzakelijke. Nog steeds staan dagelijks duizenden mensen tijd en brandstof te verspillen in een file. Hierbij wordt dus niet optimaal gebruik gemaakt van twee verschillende soorten energie. Hiernaast reizen nog veel meer mensen onnodig voor korte vergaderingen. Veel energie kan bespaard worden door gebruik te maken van virtuele communicatie en het beschikbaar stellen van mobiel werken. Medewerkers hebben zelf de keuze om te bepalen waar, wanneer, en op welke manier ze werken.
Steven Kop
Adviseur Het nieuwe werken
steven.kop@productivitypartners.nl
0611213567
Dat bedrijven nog niet schouder aan schouder werken aan groene ICT is niet zo gek. Zo lang deze markt niet voldoende omvang heeft en daarentegen wel hoge investeringen vraagt, zal de ontwikkeling van energie besparende ICT het MVO-niveau niet ontstijgen. Gelukkig heeft de huidige economische crisis twee voordelen als het gaat om dit onderwerp. Ten eerste wordt scherper op de uitgaven en op mogelijke besparingen gelet en ten tweede lijkt het besef nu echt doorgedrongen dat werken aan minder en/of ander energieverbruik noodzaak is. Aan de eerste ontwikkeling zal de markt zelf moeten werken. En hoe goed het doel ook is, alleen met een bedrijfseconomisch beduidend beter voorstel dan huidige leveranciers zullen opdrachtgevers echt open staan voor nieuwe ontwikkelingen. Tot nu zijn die proposities beperkt. Het tweede effect van de economische crisis kan worden opgevangen door de overheid met stimulerende maatregelen. Daarbij moet wel gekozen worden voor een stevig aanpak en bij voorkeur voor het zelf toepassen van de te stimuleren technologien (voorbeeldwerking). Dat kan bijvoorbeeld al door aantoonbare energiebesparing in de eigen datacentres (denk bijvoorbeeld aan de toepassing van de slimme stekkerblokken van Schleifenbauer zoals eerder beschreven in de Computable). Als echter wordt gekozen voor de rol van de evangelist, dan blijft het roepen in de woestijn.
Publieke organisaties hebben zeker een belangrijke rol om milieuvriendelijke oplossingen en invulling van dienstverlening in de ICT markt te stimuleren. De overheid is voor de meeste ICT-dienstverleners immers een van de belangrijkste klanten. Goede, op de ICT-dienstverlening toegesneden normen bij aanbestedingen bijvoorbeeld, zullen leveranciers milieubewuster en creatiever maken. De overheid kan zo het ICT-bedrijfsleven extra aanzetten haar verantwoordelijkheid te nemen. Al is dat niet altijd gemakkelijk in te vullen. Neem het vervoerbeleid. Lastig, maar ICT-dienstverleners zullen bij deze vraagstukken (samen met de klant, denk aan de mogelijkheid van thuiswerken) even initiatiefrijk en creatief moeten worden als in de geboden ICT-oplossingen voor hun klanten.
Bernd Kosch meent dat ict nog weinig gebruikt wordt om het energiegebruik terug te dringen. Dat dit nog weinig gebeurt, is echter begrijpelijk. Ict gaan inzetten voor een forse verandering van de processen is feitelijk een ingrijpend project en grote projecten kosten tijd en inspanning. Het groen-denken is pas enkele jaren actueel; projecten die een echte verandering in de bedrijfsvoering geven, vragen nu eenmaal tijd. Hetzelfde geldt voor zijn klacht dat door de leveranciers teveel apart en te weinig volgens standaarden aan ?groen? gewerkt wordt: een standaard zal vele jaren gebruikt gaan worden en moet dus goed zijn. Het ontwikkelen daarvan kost hoe dan ook tijd.
Leuk artikel. Er is m.i. nog wel een belangrijke invalshoek die toegevoegd zou moeten worden. Die zou kunnen aansluiten bij de opmerking van Bernd rond het aanpassen van procedures. Het navolgende gaat echter veel verder dan alleen gedrags- en procesveranderingen binnen organisaties.
In de huidige praktijk zie je vaak dat voor elk probleem dat ook maar even iets met administratie te maken heeft een IT-oplossing verzonnen wordt. Vaak worden deze nieuwe oplossingen los van elkaar ontwikkeld, en sluiten zij regelmatig niet of nauwelijks aan op de oplossingen die men al heeft. In de loop van de tijd is zo een veel groter aantal IT-oplossingen ontstaan dan feitelijk nodig is. Met als gevolg dat de inrichting en het gebruik van IT-infrastructuren te complex is, en dat IT meer doet, meest dubbel maar ook overbodig, dan echt nodig is. Sterker nog, steeds vaker wordt over IT-infarcten in de informatievoorziening van organisaties gesproken.
Extreme voorbeelden zijn te vinden rond de Business Intelligence IT-oplossingen. Om een organisatie van de informatie te voorzien die nodig is om op een vaak extreem groot aantal KPI?s te kunnen sturen worden regelmatig, soms zelfs dagelijks, enorme bestanden (terabytes, petabytes) extra aangemaakt. Buiten het feit dat die behoefte vaak maar zeer ten dele bestaat en dat meestal maar weinig mensen meer weten waarom zoveel gegevens steeds weer uitgekopieerd moeten worden legt deze manier van handelen een extreme hoeveelheid beslag op IT: processing, netwerk, opslag enz.. En dus, om binnen dit artikel te blijven, wordt ook extreem veel meer energie gebruikt dan feitelijk nodig is als men een echte lean-and-mean informatievoorziening zou hebben gerealiseerd.
Naast BI zijn er genoeg andere voorbeelden in de praktijk die iets vergelijkbaars laten zien. Een andere extreme is het aantal keren dat informatie van internet overgenomen wordt naar de eigen IT, om nog maar niet te spreken van de hoeveelheid gegevens die extra vastgelegd wordt als weer eens een kopie van internet als geheel wordt gemaakt. Met als klap op de vuurpijl gegevens die vastgehouden worden omdat ze waarschijnlijk ooit nog wel eens gebruikt zullen worden.
Het meest vervelende gevolg van dit alles is natuurlijk dat het anno 2009 ontzettend stroef gaat om IT-oplossingen te realiseren, te gebruiken en aan te passen, terwijl in gebruik zijnde IT gewoon nooit ?weggegooid? lijkt te worden. Dit is in de meeste gevallen het gevolg van de extreme complexiteit van de huidige IT-infrastructuren. Vanuit de invalshoek van energiegebruik geeft dit interessante idee?n. Het zou immers, zoals in het artikel staat, kort door de bocht zijn als we alleen passief de huidige ontwikkeling van IT zouden blijven volgen. Juist het echt saneren van wat we nu hebben kan, mede, grote energiebesparingen met zich brengen rond IT en in het werk van de gebruikers van IT. Sterker nog, het echt goed inrichten van een IT-infrastructuur kan best wel eens veel meer besparing opleveren dan Bernd met de eerste 2 facetten aangeeft.
Het derde aspect van Bernd geeft duidelijk een andere invalshoek. Maar ook hier kunnen in het kader van het bovenstaande kanttekeningen geplaatst worden. Laat ik het de verhouding tussen de besparing die IT hier kan inleiden (dus: meten = weten = bijsturen = hopelijk besparen) versus het energiegebruik van de IT zelf die gaat meten. Een voorbeeld: als een energiebedrijf elk kwartier van elke energiegebruiker (huishouden, bedrijf enz.) het energieverbruik gaat meten, hier wordt over gedacht en gesproken, is het voor mij de vraag of die verhouding wel positief zal uitpakken. Als je ervan uitgaat dat mensen zich iets aantrekken van hun energieverbruik zal het wisselend zijn wat aan energie bespaard gaat worden. Het is immers afhankelijk van wat mensen gaan doen aan hun verbruik als ze weten dat het minder kan. Daarnaast zal in eerste instantie meer verbruikt worden omdat de IT die nodig is om te meten ook energie kost: wederom processing, netwerk, opslag, om nog maar niet te spreken van het werk dat binnen en rond energiebedrijven nodig is om dit allemaal in goede banen te leiden.
Er spelen echter ook nog heel andere aspecten. Met dit meten door energieleveranciers wordt het immers vrij simpel om te weten of mensen thuis zijn, en mogelijk zelfs waar ze mee bezig zijn. Bovendien wordt zo gedrag gemeten waar slimme marketing op in kan spelen zodat we bijvoorbeeld nog meer gerichte spam-reclame mogen verwachten als die informatie gebruikt/verkocht wordt. Ik weet niet of zo?n volgende massale inbreuk op de privacy van energieverbruikend Nederland, en dat zijn dus alle mensen, alle organisaties en alles wat nog meer energie verbruikt, wel zo gezond is. Hoewel ik niets te verbergen heb is dat feit geen reden om dan maar op straat te gooien wat ik niet hoef te verbergen.
Steven van ?t Veld
Steven.van.t.Veld@AIM.nl
De komst van revolutionaire technologie�n, die leiden tot hogere productiviteit, minder afval en minder energieverbruik, spelen een belangrijke rol in het terugdringen van CO2-uitstoot. Maar ook het slimmer omgaan met IT, zoals hardware met bijbehorende software, moet niet worden onderschat. Door het nieuwe werken te stimuleren en de IT daarop in te richten kan al een grote stap worden gemaakt. Ook videoconferencing is hierin een goed middel om vooral de reistijden en -kilometers terug te dringen. HR en IT dienen hun handen in ��n te slaan door gezamenlijk te werken aan een milieuvriendelijkere werkwijze zowel thuis als in de kantooromgeving.
Ook door het energieverbruik van kantoorapparatuur in kaart te (laten) brengen is het eenvoudig en snel te zien waar energiebesparingen te realiseren zijn. Veel apparaten staan, vaak onnodig, dag en nacht aan of op slaapstand. Met diverse IT-tools en nieuwe technologie?n is het mogelijk om op intelligente wijze met deze ‘slaapstanden’ om te gaan. Maar ook het dubbelzijdig printen, printing-on-demand en het gebruik van kringlooppapier zijn kleine, maar zeer belangrijke stappen naar een duurzaam kantoor. Ook hier spelen het gedrag van de medewerkers en de bedrijfspolicy een belangrijke rol. Als alle neuzen dezelfde kant op staan, dan pas redt slimme ICT de wereld.
Bernd Kosch betoogt terecht dat het inzetten van technologie de wereldwijde energieconsumptie sterk kan verminderen.
De vraag is wel op welke manier we maatschappelijk verantwoord ondernemen uit eigen beweging kunnen bespoedigen. In veel gevallen zal financieel voordeel de logische katalysator zijn voor het actief formuleren van een groen ict beleid.
Als men nu kan besparen met minimale wijziging van het bestaande organisatieproces, dan is er in een later stadium wellicht meer draagvlak voor de vernieuwende oplossingen die dhr. Kosch noemt.
Feit is dat er direct voordeel te behalen is door groene ict onderdeel uit te laten maken van het inkoopbeleid. Te vaak wordt bij inkoop van hardware alleen gekeken naar de aanschafprijs en functionaliteit. Als inkopers zich genoeg inspannen om zich te informeren over de beschikbaarheid van energie-effici?nte producten, dan zullen op termijn ook de energiekosten in de keuze kunnen worden meegewogen.
Daarnaast kunnen veel bedrijven zichzelf nu al een ?groen imago? aanmeten en aanzienlijke besparingen realiseren door de een bewuste keuze te maken voor inkoop of inruil van refurbished apparatuur. Inmiddels is de markt voor tweedehands netwerkapparatuur zeer professioneel, waardoor kopers geen concessies meer hoeven te doen aan de kwaliteit van de apparatuur. Door deze besparingen kan men bij een volgende aankoop wellicht wel nieuwere, energie-effici?nte producten aanschaffen.