Zo'n 40 procent van de Nederlandse ziekenhuizen stapt over op een nieuw elektronisch patiëntendossier (epd) annex ziekenhuisinformatiesysteem (zis). De overige ziekenhuizen investeren volop in de doorontwikkeling van hun huidige epd/zis-systemen. In dit marktsegment is Chipsoft de absolute marktleider, maar valt de groei van Epic in het afgelopen jaar op én het recente grote contract van Siemens. CSC-iSoft is de grote verliezer en moet zelfs vrezen voor het behoud van zijn positie op de Nederlandse epd/zis-markt. Dit blijkt uit een overzicht van adviesbureau M&I/Partners.
Ziekenhuizen stellen steeds hogere eisen aan hun informatievoorziening, stelt M&I Partners. Het belang van een goede digitale ondersteuning van de zorg wordt groter; het delen van informatie in een ziekenhuis maar ook met ketenpartners, zoals huisartsen, apothekers en laboratoria, wordt belangrijker. Niet alleen over zorg maar ook over onderzoek, onderwijs, kwaliteit én financiën. De eis dat een ziekenhuis beter inzichtelijk moet maken waarmee het bezig is en daarover verantwoording moet afleggen – een goed voorbeeld is de recente verplichting om op het web de sterftecijfers te publiceren – vraagt om een beter epd/zis met geïntegreerde functionaliteit. In zo’n systeem zijn eenmalig vastgelegde gegevens voor meerdere doeleinden te gebruiken en raken onderdelen als dossiervorming, zorglogistiek, zorgadministratie, analyse en rapportage meer en meer onderling verweven.
Selectietrajecten
Volgens het Amersfoortse adviesbureau investeren alle ziekenhuizen in Nederland dan ook in hun epd/zis-voorzieningen. Dat gebeurt via het doorontwikkelen van de standaard systemen die ze al in huis hebben, of door de aanschaf van nieuwe oplossingen. Bij de laatste keuze vormen de toenemende fusies en samenwerkingen regelmatig een aanleiding voor vervanging, net als in het huis hebben van maatwerk. Voor ict-afdelingen van ziekenhuizen begint het ondoenlijk te worden hun zelf ontwikkelde oplossingen van geïntegreerde functionaliteit te voorzien en steeds bij te blijven met nieuwe wet- en regelgeving. Dan vormen de standaardoplossingen op de markt een alternatief.
In 2013 kozen zeven ziekenhuizen voor iets nieuws; nog eens veertien instellingen hebben een selectietraject in gang gezet. M&I/Partners verwacht dat nog eens ruim vijftien ziekenhuizen zo’n traject op korte termijn zullen starten. Daarmee komt het aantal ziekenhuizen dat naar een nieuw epd/zis overstapt op bijna veertig, goed voor zo’n 40 procent van het totaal aantal ziekenhuizen (92) in Nederland.
Epic en Siemens
Wat opvalt is de groei van de Amerikaanse leverancier Epic die in 2013 vier ziekenhuizen binnenhaalde en daarmee zijn klantenbestand verdubbelde. M&I/Partners zoekt een verklaring in de aangeboden geïntegreerde functionaliteit in combinatie met de ontwikkelkracht en een staat van dienst op het gebied van voorspelbare implementaties.
Wat verder in het oog springt is het grote epd/zis-contract – waarde ruim vijftig miljoen euro – dat Siemens recent sloot met het Erasmus MC in Rotterdam en Universitair Medisch Centrum Groningen. Beide ziekenhuizen gaan afzonderlijk gebruikmaken van het Soarian-systeem van Siemens. Hierin wordt zowel administratieve als zorggerelateerde informatie per patiënt digitaal vastgelegd in één elektronisch dossier. Dat moet de informatievoorziening aan de patiënt verbeteren en bovendien een bijdrage leveren aan de kwaliteit van de coördinatie van de zorg en veiligheid van de patiënt. Ook kunnen door de digitale standaarden data eenvoudiger gebruikt worden voor onderwijs en onderzoek.
Geen zorgen
Het aantal epd/zis-leveranciers op de Nederlandse markt is beperkt. Een poging van het Portugese softwarebedrijf Alert om een voet tussen de deur te krijgen, faalde na een mislukt avontuur bij een aantal ziekenhuizen. Daarom vormen Epic en Siemens met zijn moderne oplossing Soarian dan ook welkome alternatieven voor traditionele spelers als Chipsoft, CSC-iSoft, McKesson en Siemens-i.s.h.med (SAP).
Een woordvoerster van het Nederlandse Chipsoft, veruit de markleider, zegt dat haar bedrijf zich echter geen zorgen maakt en spreekt van een gezonde concurrentiestrijd. De druk ligt volgens haar niet zozeer bij Chipsoft maar bij andere bedrijven. ‘Wij hebben veel geïnvesteerd in ons zis/epd-product Hix, dat bijvoorbeeld een innovatief ketendossier bevat, en boeken er succes mee. We kijken met Hix ook naar de internationale markt.’
Van het toneel?
De grote verliezer is momenteel CSC-iSoft (officieel CSC Healthcare Benelux). Het marktaandeel wordt steeds kleiner en M&I/Partners constateert zelfs dat het bedrijf de slag om de Nederlandse epd/zis-markt dreigt te verliezen. Ook de elf ziekenhuizen die nu nog klant zijn van CSC-iSoft, hebben een selectietraject gestart of gaan dat doen. CSC nam het noodlijdende iSoft medio 2011 over. Toen al klaagden ziekenhuizen over de trage modernisering van de software.
Het lijkt er op dat het vertrouwen van de ziekenhuizen, vaak trouwe klanten, in de prestaties van het nieuwe epd/zis-platform Lorenzo van CSC er na de overname niet groter op is geworden. Jammer, want iSoft en zijn voorgangers zijn al ruim veertig jaar aanwezig op de Nederlandse ict-markt. De oorsprong gaat terug tot 1972, toen bij het toenmalige Academisch Ziekenhuis Leiden (het huidige LUMC) een zis werd getest en later op landelijke schaal werd uitgebouwd.
Reactie CSC
CSC is het overigens niet eens met de analyse van M&I. ‘Het beeld dat ziekenhuizen geen vertrouwen in Lorenzo zouden hebben of dat Lorenzo niet gereed zou zijn, behoeft correctie’, zegt een woordvoerster. ‘Vorige week op de beurs Zorg & ICT hebben we wat dat betreft een belangrijk toetsingsmoment gehad. De demo’s van Lorenzo, dat naast epd- ook zis-functionaliteit beschikbaar heeft voor de Nederlandse markt, konden rekenen op positieve reacties. Klanten zien dat het platform verder ontwikkeld is dan ooit en beoordeelden de oplossing positief.’
Verder wijst zij er op dat de modules van Lorenzo voor geneesmiddelenlogistiek en het verpleegkundig dossier intussen in pilot of al live zijn bij Nederlandse ziekenhuizen en dat het product in Groot-Brittannië inmiddels een bewezen oplossing is. Lorenzo draait daar bij tien ’trusts’. Naast academische, algemene en psychiatrische ziekenhuizen betreft het trusts die naast ziekenhuiszorg ook eerstelijnszorg en thuiszorg leveren. ‘Sinds januari zijn er maar liefst drie nieuwe trusts live gegaan, allemaal met een big-bang-implementatie. De ervaring die daarbij is opgedaan, is ook beschikbaar voor de Nederlandse markt.’
De zegsvrouw meldt tenslotte dat CSC als ict-concern veel breder opereert dan enkel als epd/zis-leverancier. ‘Sinds de overname zijn we juist sterk in de combinatie van software met infrastructuur en ict-kennis. Een goed voorbeeld daarvan is ons aanbod voor de eerstelijnszorg: Microhis X as a Service. We hebben bovendien meer en meer gevarieerde ict-expertise dan andere leveranciers in huis, bijvoorbeeld op het gebied van informatiebeveiliging. CSC kan zorginstellingen op ict-vlak volledig ontzorgen.’
Om maar even een knuppel in het hoenderhok te gooien.
Het zou eigenlijk verboden moeten worden voor Amerikaanse bedrijven om aan Nederland (Europa) EPD/ZIS software te leveren. Er blijft dan nog genoeg eerlijke concurrentie over zoals het artikel al vermeldt.
@johan Want???
Geldt dat ook voor alle andere producten die in Nederland te koop zijn?
Ik vind dat een ziekenhuis het beste pakket mag kopen ongeacht waar het vandaan komt.
Is het niet zo dat alle bedrijven uit de VS onderhevig zijn aan de patriot act?
Als dat zo is dan lijkt me het onmogelijk om een bedrijf uit de VS met medische gegevens uit NL te laten werken. Er is geen enkele garantie dat deze gegevens binnen NL blijven.
Dus @corne niet alle producten uit de de VS moeten verboden worden. Maar in dit specifieke geval voldoet het product simpel weg nooit aan de gestelde wettelijke eisen.
Met 92 ziekenhuizen die bij benadering het zelfde doen, de zelfde wettelijke kontext hebben en met de zelfde verzekeraars moeten werken is het onzinnig allemaal eigen oplossingen in te kopen.
Wellicht moet eens gekeken worden hoe dit samenhangt met het komen en gaan van ICT-managers of algemeen managers. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is een samenhang.
Oplossingen uit de USA moet je altijd ombouwen, de organizatie van de zorg is daar toch anders als in nederland.
@Marcel, dat is onzin. EPD/ZIS is gewoon software die bij het ziekenhuis zelf draait niet bij de leverancier. Verder wordt de patriot act vaak misbruikt om onzekerheid te zaaien.
@Jan, dat heet marktwerking. Ook zit er een enorm verschil tussen de verschillende soorten ziekenhuizen.
Toch grappig dat sommigen stellen dat software niet uit de U.S. mag komen – enig alternatief voor Windows of het gros van de hardware?
@remco De software draait als het goed is idd bij de de klant zelf. Het is heel goed mogelijk dat een bedrijf uit de VS hier alle wachtwoorden en andere credentials voor heeft om alle gegevens binnen het pakket te bekijken. De patriot act verplicht bedrijven uit de VS deze gegevens op aanvraag van de overheid af te geven. Dit bijt de wetgeving die we hier in NL hebben.
@Ewout. Als het goed is slaat een besturingssysteem geen medische gegevens op. Maar hierin geef ik je zeker gelijk…Na alle berichtgeving van de laatste tijd is dat lang niet zeker. Dus eigelijk mag dat in dit specifieke geval ook niet meer.
Al met al denk dat deze discussie niet de bedoeling is van het artikel.
@Remko
Noem die verschillen eens.
@jan. Hetzelfde geldt voor alle lokale overheden alle fietsenmakers alle bakkers alle brandweerkazerne’s. Waarom niet allemaal dezelfde fiets, auto etc?
Tikje jammer dat weinigen zien dat we hier al heel aardig Amerikaanse toestanden aan het krijgen zijn die steeds verder leiden van hetgeen je beoogt.
Een toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen.
Het resultaat van politieke en ambtelijke impotentie en incompetentie?
Een steeds duurder wordende en onoverzichtelijke gezondheidszorg. Je kunt dan natuurlijk roepen over te implementeren systemen wat je wilt natuurlijk, de feiten liggen er nu eenmaal. Kort en goed zou je gewoon moeten stellen dat gezondheidszorg een maatschappelijk nut is en gewoon niet geprivatiseerd moet worden.
Het is vragen om problemen. Zeer voorspelbaar.