Vanaf deze week is Sara’s Virtual Reality Cave officieel geopend. De 3D-grot die op het eerste gezicht veel weg heeft van een kermisattractie, is allerminst als zodanig bedoeld. Vrijwel alle kennisgebieden kunnen baat hebben bij een uurtje ‘Cave’. Onderzoekers uit wetenschap en bedrijfsleven kunnen bij Sara terecht voor een bedrag tussen de 2500 en 3500 gulden.
De Cave (Cave Automatic Virtual Environment) lijkt op een op zijn kant gevallen doos. Op de drie wanden en op de vloer worden via spiegels stereoscopische beelden geprojecteerd. De bezoeker draagt geen onhandige helm, slechts een lichtgewicht stereo-bril met LCD-glazen. Linker- en rechteroog krijgen niet dezelfde beelden op hetzelfde moment te zien, waardoor een spectaculair 3D-effect ontstaat. Dat doet zich voor waar de brildrager ook kijkt, behalve wanneer hij omhoog of achter zich blikt. Het starten van simulaties gebeurt achter een console een paar meter van de Cave vandaan. De verdere navigatie door de opgeroepen beelden voltrekt zich met behulp van een soort 3D-joystick in de Cave zelf. De grot biedt ruimte aan twaalf mensen.
"De grot is ons eerste grote project als commercieel rekencentrum", vertelt Paul Wielinga, project engineer bij Sara, het universitaire rekencentrum dat vorig jaar financieel zelfstandig werd. Het project is slechts gedeeltelijk gefinancierd door derden. De kosten belopen een bedrag tussen de tien en vijftien miljoen gulden. De computer, de eerste Onyx-2 unit van Silicon Graphics (bijnaam: infinite reality monster) is op dit moment de sterkste grafische supercomputer ter wereld en is verantwoordelijk voor het grootste deel van de kosten.
Het rekencentrum in de Watergraafsmeer hoopt op een flink aantal contracten met grote bedrijven. Concrete overeenkomsten zijn weliswaar nog niet getekend, maar de grot mag zich verheugen in een overweldigende belangstelling. Vanaf half maart, toen de Cave officieus open ging, hebben vertegenwoordigers van allerlei industrieën zich vergaapt aan de griezelig levensechte beelden. Ook zijn verschillende televisieploegen op bezoek geweest.
Toepassingen
De Cave leent zich voor de meest uiteenlopende toepassingen. Opdrachtgevers kunnen bijvoorbeeld al door een nieuw gebouw lopen, voordat er een paal in de grond geslagen is. De lichtinval maar ook het effect van kunstlicht op de verschillende materialen is van tevoren te bekijken. Een maquette legt het in alle gevallen – behalve wat betreft de kosten misschien – af tegen een uurtje Cave. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft plannen om het veiligheidsgevoel van ondergrondse ruimtes te testen in de grot. Deze is ook uitgerust met ‘surround sound’; de argeloze bezoeker kan opgeschrikt worden door zeer realistische luide voetstappen vlak achter zich.
De computer stond zevenhonderd uur te rekenen op een simulatie van de botsing tussen de Andromeda-nevel en onze melkweg. Astronomen toonden zich zeer verheugd over het resultaat, vooral omdat nu pas goed duidelijk werd onder welke hoek de botsing zich – ooit – zal voltrekken. General Motors gebruikt Caves – het bedrijf heeft er al een stuk of vijf in gebruik – om nieuwe auto’s te testen. Een stoel en een stuur zijn voldoende; de rest van het voertuig wordt virtueel om de testpersoon heen gebouwd. Zo is meteen vast te stellen of het zicht goed is, hoe de ruimtebeleving is en of het dashboard overzichtelijk is. Pas na de testen in de grot wordt het eerste model gebouwd.
Chirurgen
De Cave bewijst ook zijn nut bij het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen. Het is bijvoorbeeld mogelijk een eiwit te visualiseren waar de onderzoeker vervolgens naar keuze verschillende moleculen aan ‘vast’ kan ‘plakken’. Chirurgen kunnen zich met het hele team in de Cave voorbereiden met behulp van een scan van de patiënt. Wandelend door – bijvoorbeeld – zijn bloedvat bespreken ze de beste operatiestrategie.
Ook de mogelijkheden voor sport en spel zijn aanlokkelijk. Helaas is de Cave daar nu nog te duur voor. Er bestaat wel een kans dat ontwerpers van attracties in grote pretparken er gebruik van zullen maken. Zelfs een onschuldig zweeftochtje boven een gesimuleerd 3D-landschap veroorzaakt al een weeïg gevoel bij enkele bezoekers. Aart-Jan van Amerongen voorlichter bij Sara bevestigt dat misselijkheid redelijk vaak voorkomt. In het Electronic Visualization Laboratory van de Universiteit van Illinois, waar de Cave ontwikkeld werd, is zelfs iemand zo bedot door zijn eigen zintuigen dat hij dwars door een van de muren liep.
