Steve Ballmer, de vertrouwde rechterhand van Microsoft-opperhoofd Bill Gates lijkt zijn positie als eeuwige nummer twee te ontstijgen. De hyperactieve vice-president, verantwoordelijk voor het wereldwijd slijten en steunen van Bill’s zachte waren, klom vorige week een treetje hoger. Gates, zijn oude pokervriend uit hun studietijd aan Harvard, benoemde hem tot president van het software-imperium.
In het geruchtencircuit gonsde het direct van de analyses over de troonopvolging van Gates, die zich enkele weken geleden al liet ontvallen dat hij over een jaartje of vijf op zijn lauweren wil gaan rusten. Of Ballmer daadwerkelijk opperhoofd wordt, is nu nog niet aan de orde. De wereld zal genoeg te zien en vooral te horen krijgen van de 42-jarige Ballmer, de man die op een directievergadering in 1991 zijn stembanden al eens aan flarden schreeuwde.
Die bijeenkomst leidde tot een stembandoperatie, waarmee de topman op gelijke voet kwam te staan met zangers van rockbands. Ballmer en zijn brede bulderlach zijn gevat in talloze vergelijkingen vanuit de media. Zo wordt de term ‘Ballmer and Butthead’ wel gebezigd als hij samen met Microsoft-baas Bill Gates optreedt, daarmee verwijzend naar het bekende en beruchte duo uit de MTV-tekenfilm ‘Beavis and Butthead’. Het gaat daarbij niet zozeer om Gates’ gelijkenis met de contactgestoorde Butthead, maar veel meer om Ballmers overeenkomsten met de geregeld-doordraaiende Beavis. De zenuwtoevallen van dat tekenfilmfiguurtje – vaak aangezet door schier-dodelijke combinaties suiker en enthousiasme – doen meteen denken aan de tirades en het fanatisme van de ultieme Amerikaanse verkoper Steve Ballmer. Het is deze man dan ook niet vreemd om zijn eigen woorden, met steeds hoger stemvolume, te herhalen om de boodschap tot de toehoorder te laten doordringen. "We moeten de deal sluiten, de deal sluiten, de deal sluiten!", is een veelgehoorde motiverende kreet.
Het blijft echter niet bij klanken. Ballmer doet ook aan beelden; zijn hele motoriek is aangepast aan zijn opgevoerde communicatie. Wanneer de Microsoft-topman spreekt, doet zijn hele lichaam mee. Wijdse armgebaren, schouders ophalen, met de vuist op tafel slaan, het hoort allemaal bij het schouwspel dat deze directeur neerzet. Kalmte kent hij ook, maar dat is veelal beperkt tot het begin van een gesprek of toespraak.
Volgende vraag
Toch is de kersverse Microsoft-president meer dan alleen een druktemaker. Hij is ook zeker een gehaaide zakenman die met stalen gezicht zijn eigen woorden kan weerspreken. Zo meldde Ballmer op de Windows-conferentie in Seattle vorig jaar nog dat Java een goede programmeertaal is, maar "dat het nooit, nooit, nooit een platform zal zijn!" Tijdens zijn bezoek begin dit jaar aan het Congrescentrum in Den Haag, waar Microsoft zijn Backoffice-conventie hield, zei de topman op overtuigende wijze dat Java best een goed platform is. Geconfronteerd met deze discrepantie, reageerde Ballmer ijsblok-kalm: "Misschien was ik toen niet helemaal duidelijk daarover. Volgende vraag, graag".
Vingers in de pap
Ja, deze man weet hoe hij in het media-mijnenveld moet manoeuvreren. Vandaar ook dat de uitgebreide PR- en communicatiestaf van Microsoft al sinds jaar en dag verantwoording is verschuldigd aan deze topman. Qua titel stond Ballmer, officieel vice-president verkoop en ondersteuning, tot vorige week ergens onder Gates, in de praktijk was hij al sinds het begin de vertrouweling en rechterhand van de softwaresultan. Vanaf het moment dat hij in 1980 bij Microsoft werd aangenomen, heeft hij als directeur de commerciële koers van de firma bepaald en zonodig bijgestuurd. Ballmer is het brein achter de agressieve marketing- en verkooptaktieken van Microsoft.
De daarvoor benodigde basiskennis deed hij op tijdens zijn studietijd. Die bracht de man door met wiskunde, economie, pokeren en uitgebreid netwerken. Geen organisatie op de campus of Ballmer was erbij betrokken. "Steve was mijn tegenbeeld: hij kende iedereen en zat overal bij", heeft de stille Gates al in talloze interviews bevestigd.
Toch hebben deze twee uitersten ook overeenkomsten: beiden zijn wilskrachtig, koppig en gedreven. Ballmer brengt het alleen wat meer naar buiten. Het feit dat Ballmer bij Microsoft in dienst is, vormt het bewijs dat de twee pokerkameraden aan elkaar gewaagd zijn wat betreft het doordrijven van hun wil. Gates wilde zijn studievriend namelijk aan boord hebben van zijn bedrijf en hij wist dat Ballmer ‘ja’ zou zeggen voordat Ballmer zelfs maar benaderd was. Microsoft had eind 1979 namelijk grote behoefte aan een zakelijk leider, iemand met managementcapaciteiten. Bovendien zou een directeur met pak-en-stropdas ook niet misstaan – qua uitstraling naar zakenpartners.
Begin 1980 belde Ballmer naar Microsoft om zijn opties daar te verkennen. Voor de mensen bij het kleine software-bedrijf was het al duidelijk dat hij bij hun zou komen werken. Mede-oprichter Paul Allen vroeg doodleuk wanneer Steve over zou komen naar Seattle. Het gesprek werd via programmeur Kay Nishi doorgeschakeld die er ook al van overtuigd was dat Ballmer eraan kwam.
Vuur aan de schenen
De aanstaande topman besloot toch maar even te gaan praten. Gates regelde een etentje met zijn ouders erbij, die de 24-jarige Steve het vuur aan de schenen legden over zijn toekomstplannen. Uiteindelijk werden de onderhandelingen telefonisch afgerond terwijl Ballmer op een zeilbootvakantie was bij de Maagdeneilanden. Gates’ woorden gingen vergezeld van een koor aan stemmen: "Geef hem toch wat hij wil, Bill". Ballmer kreeg een startsalaris van 50.000 dollar per jaar en begon als ‘assistent van de president’. Inmiddels is hij dus flink opgeklommen en vele malen miljardair. Eind vorig jaar bezat Ballmer als loonslaaf vijf miljard dollar, wat in het niet valt bij de 39 miljard die Gates toen bezat. Veel geld hebben ze allemaal bij Microsoft: van de 25.000 werknemers is 10 procent minimaal miljonair. Tenminste, op papier, als gevolg van de royale aandelenregeling van hun bedrijf. Jaren van trouwe dienst worden beloond. De medewerkers mogen per jaar maar een beperkt deel van die aandelen in geld omzetten. Ontslag nemen, betekent de opties opgeven. Maar dat is iets waar Ballmer niet over peinst. Zeker nu niet, als president en gedoodverfd kroonprins.
