Ict-leverancier Fujitsu voorzag de vijf Computable-lezers Ko Takema, Sybrand van der Schans, Patrick Rozijn, André Hoekstra en Raymond Degen van zijn nieuwe hybride tablet-pc, de Fujitsu Stylistic Q702, om er een lezersreview over te schrijven. Met een gemiddeld rapportcijfer van 8 slaagde deze laptop duidelijk voor zijn eerste test.
Alle vijf de Computable-lezers waren te spreken over de Fujitsu Stylistic Q702. Deze reviewers werden geselecteerd uit zeshonderd aanmeldingen. Vooral de opstartsnelheid van het apparaat en het gebruiksklaar maken van het systeem bij aanvang van het gebruik vallen op. Ook is er commentaar. Zo wordt meerdere malen de hoge prijs genoemd, het ontbreken van Windows-apps en de kwaliteit van het matte scherm.
Moderne uitstraling
‘De Fujitsu Stylistic Q702 is binnen een paar seconden gebruiksklaar en alle applicaties zijn binnen een tel aan de praat’, meent Ko Takema, manager ict en technische dienst bij het Deventer Ziekenhuis. ‘De tablet is stevig aangehaakt op het toetsenbord, maar laat zich ook eenvoudig ontgrendelen. Het apparaat heeft een moderne uitstraling met robuuste metalen ‘grond’ onder de toetsen. Het touchpad stuurt de cursor nauwkeurig over het licht matte scherm. De Q702 is royaal voorzien van aansluitingen: netwerkkabel, hdmi, vga, drie usb 2- en één usb 3-aansluiting.’
Tijdens het gebruik met het toetsenbord valt het Takema op hoe snel je went aan de combinatie van een touchscreen, touchpad en een toetsenbord. ‘Het voelt natuurlijk om de grote bewegingen vegend en strijkend te doen en het detailwerk met de cursor. Het touchscreen-beeldscherm laat zich prima beroeren, de vensters schuiven soepel en in combinatie met de extra grote iconen van Office 2013 laat het geheel zich prima bedienen. Het toetsenbord heeft de gebruikelijke indeling en de toetsen nodigen uit tot het invoeren van lange teksten.’
Lees hier de volledige review van Ko Takema: ‘Binnen een paar seconden gebruiksklaar’.
Stylus in OneNote
‘Bijzonder is dat de machine uitgeleverd wordt met een C- en D-drive, iets dat mijns inziens achterhaald is’, vindt Sybrand van der Schans, informatieadviseur bij Pro Persona. ‘De installatie van de Office 2013-suite liep de eerste keer fout, maar werkte uiteindelijk wel soepel. Mooi is dat je in OneNote met de stylus aantekeningen kan maken alsof je aan het schrijven bent en deze behoorlijk goed naar tekst omgezet kunnen worden. Jammer is wel dat de stylus netjes weggewerkt is in het dockingstation en niet in de tablet. Je gebruikt namelijk vooral de stylus als je het toetsenbord niet bij de hand hebt.’
Van der Schans gebruikte de Q702 ook regelmatig onderweg. ‘Met toetsenbord is hij wel een stukje zwaarder. De accu van het apparaat is voldoende. Voordeel van de Q702 is dat het typen en werken met applicaties eenvoudiger is, mede door het prettige toetsenbord en muis. Voor het tonen van filmpjes is het scherm net wat minder scherp, maar het geluid daarentegen is weer wat beter. Per saldo is de Q702 net iets te groot voor dit werk.’
Lees hier de volledige review van Sybrand van der Schans: ‘Binnen tien minuten klaar voor gebruik’.
TPM-chip en vPro
‘De Fujitsu Stylistic Q702 is een degelijke, zakelijke, hybride tablet/laptop voor de mobiele werker die de functionaliteit van een tablet en laptop in één apparaat wil combineren’, zegt Patrick Rozijn, ict-architect bij NS Reizigers. ‘Met de ingebouwde mogelijkheden voor zakelijk gebruik, zoals de TPM-chip, vPro, de uitgebreide connectiviteitopties en de ondersteuning vanuit Fujitsu is het voor het bedrijfsleven zeker geen verkeerde koop.’
Over het algemeen heeft Rozijn weinig minpunten met betrekking tot de Q702. ‘Met de gecombineerde accu van de tablet en de dock kan ik de hele dag locatie-ongebonden werken. Met alleen de tabletaccu is dit beperkt tot ongeveer drie uur. De aanwezige hardware, zoals de i5-processor en de snelle ssd, zorgen ervoor dat de Q702 goed reageert op alle aangeboden taken. Verder is de bouwkwaliteit van de tablet prima in orde.’
Lees hier de volledige review van Patrick Rozijn: ‘Reageert goed op alle aangeboden taken’.
Een uitstekende combi
‘Deze hybride tablet/notebook geef ik een 8’, beoordeelt André Hoekstra, solution manager mobility bij Achmea, de Fujitsu Stylistic Q702. ‘De prijs weerhoudt me er van hoger te scoren en ik zou privé naar een goedkoper alternatief kijken. Maar voor intensief zakelijk gebruik waarbij onderweg en op kantoor werken wordt afgewisseld, is dit een uitstekende combi. Langdurig draadloos werken vereist mijns inziens wel een auto-oplader of extra accu. Qua (remote) management van dit mobiele apparaat biedt de Q702 uitstekende mogelijkheden en integreert deze eenvoudig met ons bestaande managementplatform.’
Hoekstra heeft zoveel mogelijk zijn dagelijkse werk uitgevoerd met de Q702, afwisselend als tablet en als notebook. ‘Dit was vooral via Wi-Fi en 3G. Ik kon een aantal van onze via internet ontsloten bedrijfstoepassingen, waaronder mail, agenda en Lync, altijd en overal gebruiken. Voor Prezi of Powerpoint is de tablet uitermate geschikt, zeker met een draadloze muis of presenter voor de bediening. Het tonen van een Word- of Excel-document en daarin navigeren, is met het keyboard prettiger. Met dit systeem heb ik dus een ultieme combinatie voorhanden.’
Lees hier de volledige review van André Hoekstra: ‘Integreert eenvoudig met managementplatform’.
Niet vergelijken met tablet
‘De Fujitsu Stylistic Q702 is stijvol afgewerkt en doet zijn naam dan ook eer aan’, meent Raymond Degen, global it-architect bij Rabobank. ‘Het apparaat voelt vanaf het eerste moment vertrouwd aan. Ik ben van mening dat je de Q702 niet moet gaan vergelijken met een tablet, maar met de laptops uit het hogere segment. Het is een alleskunner die vanwege zijn veelzijdigheid aan mogelijkheden niet in alles de beste is, maar het de concurrentie zeker moeilijk kan maken.’
De Q702 heeft bij Degen niet zakelijk in het netwerk gehangen, echter wel in een Windows 2012-testomgeving. ‘Hierbij zijn veel, misschien wel meer mogelijkheden zonder problemen getest. Ik had ook niet anders verwacht. De Q702 had wel wat sneller mogen reageren, dit gezien zijn i5-processor met 4 GB ram. De Q702 voelt degelijk aan en is prettig om mee te werken. Mede door het volledige toetsenbord is het, zodra gekoppeld, een volwaardige zakelijke laptop. Het losse scherm voldoet prima als tablet. Of Windows 8 in de zakelijke markt en tevens Fujitsu met de features van de Q702 marktaandeel gaat winnen, is nog maar de vraag.’
Lees hier de volledige review van Raymond Degen: ‘De Q702 is een alleskunner’.
Kritiek op prijs en scherm
Toch was er ook kritiek op de Fujitsu Stylistic Q702. Vooral de hoge prijs van de hybride tablet-pc moest het ontgelden. ‘Voor een privé aankoop liggen de zaken wel anders’, meent Patrick Rozijn. ‘Vanwege de vooral voor het bedrijfsleven interessante beheer en beveiligingsopties moet ten opzichte van consumentenapparaten een hogere prijs worden betaald. Dit maakt hem voor privé aanschaf te duur, maar een gelijkwaardig consumentenmodel zonder de zakelijke opties is zeker een privé aanschaf waard.’ André Hoekstra: ‘Ik zou privé naar een goedkoper alternatief kijken.’ Ook Raymond Degen ziet de prijs als minpunt.
Ook het scherm van de Fujitsu Stylistic Q702 viel niet bij iedereen in de smaak. ‘Het beeldscherm is mat, waardoor je minder snel vette vingers ziet’, zegt Sybrand van der Schans. ‘Nadeel is dat bij het tonen van filmpjes het ook wat minder scherp overkomt. Het scherm is wel leesbaar als de zon recht op het scherm schijnt.’ Raymond Degen betitelt de scherpte van het scherm als minpunt.
Dubbele installatie
Sybrand van der Schans gaf met een 7 het laagste cijfer aan de Fujitsu Stylistic Q702. Hij had dan ook het meeste commentaar. ‘Wat mij opviel is dat de aan/uit-knop en de volumeknoppen lastig te bedienen zijn. Het slot waarin de simkaart geplaatst moet worden, ziet er niet degelijk uit. Sterker nog, bij mij brak er zelfs iets af, waarvan ik verder geen hinder ondervindt. Bij installatie van veel programma’s vraagt de Q702 om een dubbele installatie: als desktop-variant en als touch-variant. Dat heeft tot gevolg dat je ook heel vaak moet inloggen op allerlei applicaties. Bijzonder is dat op een of andere manier het geheugen regelmatig volloopt door de Windows-verkenner. Of dit door één van de apps komt of ergens nog een geheugenlek is, is mij onduidelijk.’
Ook André Hoekstra werd geconfronteerd met een hoog cpu-gebruik. ‘Met alleen al een pdf of webpagina openen gaat de ventilator spontaan zoemen. Daarnaast heb ik ervaren dat de verbinding tussen dock en tablet soms niet goed was. Hierdoor was de tablet na een nacht niet opgeladen en haperde het keyboard bij gebruik op schoot. Goed inklikken dus. Tot slot merkte ik dat de letters op het keyboard al na twee weken slijtagesporen vertonen.’
Windows 8 komt niet tot zijn recht
Patrick Rozijn vond ook een aantal mindere punten. ‘De bijgeleverde dock heeft een touchpad zonder multi touch-mogelijkheid waardoor een aantal ingebouwde mogelijkheden van Windows 8, zoals scrollen en in- en uitzoomen, niet volledig tot hun recht komen. Verder buigt het toetsenbord iets door wat overigens niet storend is tijdens het typen.’
Het kostte Ko Takema een paar dagen voordat hij zijn eigen voorkeursapplicaties achter de tegels van het Startmenu naar tevredenheid geïnstalleerd had. Raymond Degen vond nog iets opmerkelijks aan de Fujitsu Stylistic Q702. ‘Er zijn drie bijgeleverde dvd’s: een recovery-, driver- en software-dvd. Op zich erg handig, maar een dvd-speler heeft de Q702 niet.’ Ook hij noemt de ventilator van het scherm als minpunt.
Windows Store
Een ander kritiekpunt van verschillende reviewers is het ontbreken van apps in de Windows Store. Dit is natuurlijk niet de Fujitsu Stylistic Q702 aan te rekenen. ‘Het aanbod van tabletapplicaties in de Windows Store is nog bescheiden en laat zich niet vergelijken met de Apple Store en Google Play’, meent Ko Takema. Patrick Rozijn merkte dat de meeste applicaties in de Windows Store voor consumenten zijn en niet zozeer voor zakelijk gebruik.
Ik heb de onderliggende reviews gelezen. Tot mijn grote teleurstelling gaat het slechts om vijf (op zich aardige) verhalen met evenveel persoonlijke meningen. Het zijn geen vijf professionele rapportages met conclusies gebaseerd op onderliggende expliciete uitgangspunten en testgegevens.
Als lezer mag je van professionals een heldere verantwoording verwachten, meer structuur en veel meer diepgang. Een gemiddeld hobbycomputerblad doet het testen al jaren vele malen beter dan deze testers. Het is hen veel te gemakkelijk gemaakt om leuke testapparatuur te mogen verdienen. De reacties door de Computable lezers blijven dan ook opvallen achterwege.
Dit is geen verwijt in de richting van de collega’s. Sommigen zijn nu eenmaal niet geschikt om hard- en of software voor hun bedrijf of opdrachtgever te testen. Mijn kritiek is wel een verwijt in de richting van de redactie en van Fujitsu. Die hadden dit testtraject toch heel veel beter kunnen en moeten regelen.
Ik ken tientallen collega’s die binnen een half uurtje een beter testtraject hadden kunnen regelen met behulp van nog wat andere collega’s of die zelf zo’n test hadden kunnen doen en dan echt heel veel beter.
Jammer, dit is een gemiste kans voor Computable en de vijf professionals.
Wat moet je met deze tests? Ik lees ‘Zakelijk prima toepasbaar, maar privé te duur’. Maar er is geen inschatting van de TCO en die van andere apparaten. Ik lees niks over onderhoud en beheer dat gekwantificeerd is. Ook geen opmerking over de maar 2 jaar garantie, kosten van reserve accu’s, etc.
Het scherm ziet men als een minpunt. Maar welke concurrenten zijn dan beter en welke slechter. Wat ziet men dan de als concurrenten, de Sony Vaio Duo, Lenovo ThinkPad Twist, Dell’s XPS 10?
En hoe positioneert men apparaten als de Fujitsu Stylistic in vergelijking met echte tablets en echte laptop. Ik krijg – ondanks een aantal goede opmerkingen – geen duidelijk antwoord.
Sorry, maar een opdrachtgever heeft niet veel aan deze tests. Even googelen en je krijgt betere antwoorden.