Patiënt staat centraal bij doorstart LSP

De opzet van het landelijk schakelpunt (lsp), dat een private doorstart maakt, is op een aantal punten gewijzigd. Zo staat de toestemming van de patiënt centraal bij de uitwisseling van gegevens. Regels van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zijn leidend. Daarnaast zijn er mogelijkheden om uitwisseling van medische gegevens via het lsp regionaal te beperken. Nictiz-woordvoerder Geert-Jan Cath reageert op een aantal vragen van Computable over de doorstart van het lsp.

Is de opzet van het lsp verandert na de doorstart?
Ja, de opzet is gewijzigd op verschillende punten. De door het College Bescherming Persoonsgegevens gestelde eisen zijn uitgangspunt voor het waarborgen van de privacy van de patiënt. Dit betekent dat de patiënt uitdrukkelijk toestemming moet geven voor de uitwisseling van zijn medische gegevens.

In de nieuwe situatie, waarin er geen nieuwe wet is die het gebruik van de infrastructuur verplicht stelt, gelden de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP) en de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). In die nieuwe situatie is gesteld dat de patiënt vooraf uitdrukkelijk toestemming geeft voor het opvraagbaar maken van zijn gegevens.

Hoe was dit eerder geregeld?
In het wetsvoorstel voor invoering van het landelijk elektronisch patiëntendossier (epd) stond dat van alle door zorgaanbieders aangemelde patiënten de gegevens opvraagbaar waren wanneer dat voor de behandeling noodzakelijk was. Pas als een patiënt daar bezwaar tegen maakte, dan waren deze gegevens niet langer opvraagbaar door zorgaanbieders. Dit was mogelijk omdat er een wet zou komen die het gebruik van het landelijk schakelpunt voor zorgaanbieders verplicht zou stellen (in april 2011 werd het wetsvoorstel weggestemd door de Eerste Kamer, red.).

Is de opzet ook op andere punten gewijzigd?
De landelijke infrastructuur kan ook gebruikt worden voor regionale gegevensuitwisseling. De gegevensuitwisseling kan regionaal worden beperkt als de patient en zorgverlener dat wensen. Plaatselijke zorgverleners delen dan gegevens via het lsp. Aanvankelijk was het lsp uitsluitend geschikt voor landelijke uitwisseling. Het betekent niet dat betsaande initiatieven zomaar aan het lsp gekoppeld kunnen worden. Ook voor regionale uitwisseling moeten de systemen voldoen aan de eisen die de WBP en WGBO stellen aan gegevensuitwisseling.

Onduidelijk?

Leidt de onverplichte aansluiting niet tot onduidelijkheid bij zorgverleners?
Zowel vanuit het servicecentrum van Nictiz als vanuit de koepels van zorgaanbieders zal het belang van uitwisseling via de infrastructuur worden aangegeven. Koepels zijn goed georganiseerd en ingericht om hun achterban adequaat te informeren.

Is het lsp zonder verplichte aansluiting wel levensvatbaar?
Er is onder de zorgverleners veel draagvlak voor uitwisseling via de infrastructuur (52 procent van de huisartsen, 54 procent van de apotheken en 74 procent van de huisartsenposten is aangesloten).

Is er een stok achter de deur om zorgverleners te laten aansluiten?
Zorgverleners die er voor kiezen om zich niet aan te sluiten, moeten dezelfde kwaliteit van zorg leveren en voldoen aan dezelfde eisen met betrekking tot privacy, etc. als collega's die wel aangesloten zijn. Dat zal zonder infrastructuur best een uitdaging kunnen zijn.

Is met de doorstart de volledige investering in het epd gered?
Ja. Binnen deze constructie komt de opbrengst ten goede aan de samenleving. De landelijke organisaties van apothekers (KNMP), huisartsen (LHV) en huisartsenposten (VHN) hebben afspraken gemaakt die voortzetting in 2012 van de infrastructuur mogelijk maakt.

Wat betekent dit voor ict-toeleveranciers?
Voor de leveranciers betekent dit dat zij aan de slag kunnen met het aansluiten van nog niet aangesloten zorgverleners, zodat ook deze groep snel kan uitwisselen via de infrastructuur.

Ontslagen?

Wat wordt de rol van Nictiz bij de doorstart?
Een deel van het huidige Nictiz-personeel zal bij het zogeheten servicecentrum voor zorgcommunicatie gaan werken. De overige personeelsleden blijven bij Nictiz als expertisecentrum voor standaardisatie van ICT in de zorg werken (nationaal kenniscentrum).

Wat betekent dit voor het Nictiz-personeel?
De gedwongen ontslagen zijn inderdaad van de baan (aanvankelijk zou het stoppen van het lsp ongeveer zestig banen kosten, red.). Een deel van het huidige Nictiz-personeel zal bij het zogeheten servicecentrum voor zorgcommunicatie gaan werken. Deze neutrale en niet op winst gerichte organisatie zal de infrastructuur onderhouden en doorontwikkelen. Het andere deel blijft bij het gedeelte van Nictiz als expertisecentrum voor standaardisatie van ICT in de zorg werken. De Nictiz organisatie is straks wel wat kleiner dan bijvoorbeeld een jaar geleden. Dat is logisch, omdat de infrastructuur in een nieuwe fase is gekomen. Via natuurlijk verloop en door enkele tijdelijke contracten niet te verlengen, is dit opgevangen.

Er wordt ook een rechtspersoon opgericht. Wat houdt dat in?
De betrokken koepels van zorgaanbieders richten een rechtspersoon op die dient als verantwoordelijke in de zin van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Deze rechtspersoon regelt de governance tussen de aangesloten deelnemers, de gebruikersverenigingen, de regionale samenwerkingsverbanden, de koepels van zorgaanbieders en de patiënten- en consumentenvertegenwoordigers. De Vereniging van Zorgaanbieders werkt nauw samen met het Servicecentrum voor Zorgcommunicatie (de ‘bewerker') als het gaat om gewenste verbeteringen en uitbreidingen van de functionaliteit.