Apple levert beste Windows-notebooks

Behandelen we de 15-inch MacBook Pro als een Windows-notebook dan is dit het best presterende notebook in deze test.

Dat het opnieuw wat beter gaat in de hardwaresector mag blijken uit de grote respons op onze jaarlijkse test van notebooks of laptops. Vorig jaar ontvingen we twaalf zakelijke notebooks om te testen. Dit jaar zijn het er dubbel zoveel. We testten drie categorieën: acht subnotebooks (waaronder ook tablet-notebooks), tien gewone zakelijke notebooks en zeven zakelijke desktopvervangers.

Vorig jaar stuurden de fabrikanten uitsluitend notebooks of laptops met Intel-processoren in voor de test. Dit jaar is er ook een fabrikant (MSI) die een notebook inleverde met een AMD-processor. Of AMD even goed of beter presteert dan Intel lees je verderop, we houden het graag een beetje spannend!

Bij de vorige test waren alle zakelijke notebooks op één na uitgerust met een ‘oude' Intel Centrino-processor met slechts één uitvoeringskern. Fujitsu-Siemens was toen de enige fabrikant die een notebook met een op dat moment nog splinternieuwe mobiele Intel Core Duo Centrino processor instuurde. Bij een vergelijkbare processorsnelheid leverde die nieuwe processor met twee uitvoeringskernen een vijftig procent langere batterijduur op dankzij het verbeterde stroombeheer.

Intel Core 2 Duo

Dit jaar hebben alle geteste notebooks mobiele processoren met twee uitvoeringskernen. We zijn technologisch echter weer een stap verder, want een ruime meerderheid van de geteste notebooks heeft een Intel Core 2 Duo processor (codenaam ‘Meron') als kloppend hart. Het belangrijkste verschil tussen de Core Duo uit 2005 en de in juli 2006 geïntroduceerde Core 2 Duo is een grotere interne of Level-2 (L2)-processorcache (4 MB tegenover 2 MB, die gedeeld wordt door beide kernen). Ook de SpeedStep-technologie werd verbeterd; deze technologie zorgt ervoor dat de processor automatisch energiezuinigere werksnelheden gebruikt wanneer er minder belasting is. Vooral bij de subnotebooks vinden we nog de ondertussen eveneens ‘oude' Core Duo met 2 MB cache terug, weliswaar meestal in een energiezuinige, maar ook tragere ultra low voltage-uitvoering.

Zijn de verbeteringen van de Core 2 Duo tegenover de Core Duo even spectaculair als die van de Core Duo tegenover de Centrino met maar één uitvoeringskern? Die vraag kunnen we min of meer beantwoorden door de prestaties van de door ons geteste Dell Latitude D820 met Intel Core Duo T2500 te vergelijken met die van de voor deze test ingestuurde identieke machine met Intel Core 2 Duo T2700. Beide processoren hebben een kloksnelheid van 2 GHz en een bussnelheid van 667 MHz. Ook de gebruikte Intel 945GM chipset en de nVidia Quadro NVS 120 M grafische kaart zijn identiek. Beide toestellen verschillen alleen qua werkgeheugen (2 GB bij het oudere type tegenover 1 GB bij het nieuwere type). Dankzij zijn hogere werkgeheugen dat de resultaten een beetje vertekent, haalt de oude versie van de Lattitude D820 in de Bapco Mobile Mark (BMM) 2005 benchmark een iets hogere productiviteitsscore dan de nieuwere (279 tegenover 256). Het verschil is echter niet spectaculair en we mogen veronderstellen dat bij een identieke hoeveelheid werkgeheugen de prestaties op hetzelfde niveau zouden uitkomen. In alle grafische testen (DirectX- zowel als OpenGL-gebaseerde) is de nieuwere versie van de Lattitude D820 echter gemiddeld dubbel tot drie keer sneller dan de oude.

Het beste nieuws bewaren we tot het laatst: opnieuw is de batterij langer geworden, want de nieuwe versie houdt het in de BMM 05 benchmark exact 68 minuten of meer dan een uur langer uit dan de oude (240 minuten tegenover 179 minuten). In de BMM05 ‘Wireless' test is het verschil minder uitgesproken en houdt de nieuwe versie van de Lattitude D820 het 243 minuten uit tegenover 223 minuten voor de oude versie. Deze test meet de batterijduur van een notebook dat verbonden is met een draadloos netwerk en vooral wordt gebruikt om te surfen en te e-mailen.

We kunnen concluderen dat de Core 2 Duo de batterijduur en de prestaties van notebooks verder verbetert. Overigens betaal je daar als klant niet méér voor, integendeel want de prijs van de nieuwe versie van de Lattitude D820 ging zelfs nog iets omlaag (mede dankzij een lagere dollarkoers mogen we veronderstellen). Onze testresultaten bevestigen in grote lijnen de claim van Intel dat de Core 2 Duo tot twintig procent beter presteert dan de Core Duo bij een gelijkblijvende autonomie.

AMD 64 X2

MSI leverde voor deze test de Megabook M677 Crystal Edition, de enige notebook met een AMD-processor. In dit geval gaat het om een Turion 64 X2 TL56 van 1,8 GHz. De prestaties van die processor bleken in onze testen vergelijkbaar met die van een Intel Core 2 Duo T2500 die eveneens 1,8 GHz draait, op een belangrijk detail na en dat is de autonomie. De Core 2 Duo levert bij vergelijkbare prestaties een veel langere batterijduur, in sommige gevallen tot drie keer meer dan de Turion 64 X2 (afhankelijk van de precieze configuratie; één op één vergelijkingen konden we in deze test niet maken). De MSI Megabook M677 houdt het op één batterijlading slechts 92 minuten vol in de Bapco MM05 Productivity test en zelfs maar 83 minuten in de wireless-test! Bij vergelijkbare gewone notebooks met een Intel-processor is de batterijduur veel langer.

AMD's PowerNow technologie (vergelijkbaar met de SpeedStep van Intel) biedt trouwens weinig voordelen. Met PowerNow ingeschakeld wordt de batterijduur van de Megabook M677 99 minuten verlengd in de Bapco MM05 benchmark, dus amper zeven minuten meer dan zonder PowerNow. De gebruiker wordt gestraft met veel lagere prestaties: een Bapco MM05 score van slechts 120 met PowerNow tegenover 217 zonder.

Besprekingen per merk

Hierna bespreken we kort per merk de voor deze test ingezonden notebooks. We behandelen wegens plaatsgebrek alleen de opvallendste eigenschappen en positieve en negatieve punten. Gedetailleerde productinformatie en prijzen vindt je op www2.computable.nl/downloads/test_notebooks in de uitgebreide productinformatietabel die bij deze test hoort.

Apple MacBook en Windows XP

Apple leverde drie notebooks aan voor de test. De ivoorwitte MacBook 2 GHz zit qua formaat tussen een sub- en een gewoon notebook in (op dat gebied is hij vergelijkbaar met de Asus W7F). De aluminiumkleurige MacBook Pro 2,33 GHz is in zijn 15-inch uitvoering qua omvang een gewoon notebook, terwijl hij in zijn 17-inch uitvoering eerder als desktopvervanger kan worden bestempeld.

Apple is overgeschakeld op Intel-gebaseerde hardware. De MacBook gebruikt een Intel Core Duo, terwijl de MacBook Pro's een recentere Intel Core 2 Duo aan boord hebben. Op de website van Apple kunnen gebruikers een bètaversie downloaden van Boot Camp, een dual boot applicatie waarmee de MacBooks ook Windows XP SP2 of hoger kunnen draaien. Wij hebben dit met succes uitgeprobeerd op de 15-inch MacBook Pro. We konden het niet nalaten onze Windows-benchmarks ook uit te voeren op de 15-inch MacBook Pro. Dat verliep probleemloos: de compatibiliteit op softwaregebied is in elk geval honderd procent. De prestaties mogen er ook zijn, want mede dankzij zijn 2,33 MHz Intel Core 2 Duo T7600 processor (geen enkele andere notebook had deze snellere versie) en ATI Radeon Mobility videochip (dezelfde als bij de HP NX9420) gooit de MacBook Pro hoge ogen in de Bapco Mobile Mark 2005 prestatietest en in onze verschillende grafische testen. Alleen de batterijduur valt met net geen twee uur wat tegen.

Het eindresultaat is voor een ‘Wintel-gebruiker' onthutsend: behandelen we de 15-inch MacBook Pro als een Windows-notebook dan is het het best presterende notebook in deze test. Ook de prijsprestatiescore is indrukwekkend. Door tijdsgebrek konden we de andere MacBooks niet onder Windows testen, maar gezien hun prijsstelling en uitrustingsniveau veronderstellen we dat de testresultaten ook zeer goed zullen uitkomen in vergelijking met de andere machines in deze test.

Asus

Asus leverde drie notebooks in voor deze test, een desktopvervanger (V1JP) en twee subnotebooks (W7F en S6F). Alleen de desktopvervanger heeft een Intel Core 2 Duo; de twee kleintjes moeten het stellen met een Core Duo van de eerste generatie. De zwarte W7F heeft ongeveer de afmetingen van een MacBook en zit dus qua formaat tussen een sub- en een gewoon notebook in. De S6F is een stuk kleiner en is afgewerkt in bruin kunstleder, waardoor hij er in gesloten toestand uitziet als een elegant damestasje. Dit is samen met de drie Apple MacBooks de mooiste notebook in deze test. De Asus W7F en V1JP hebben een TPM-security chip, maar alleen de grotere V1JP heeft ook een vingerafdruklezer.

Dell Lattitude

Lattitude is de zakelijke notebook-reeks van Dell. Vormgeving, bouwkwaliteit en uitrusting zijn vergelijkbaar voor alle modellen in de reeks, van subnotebook (D420), tot gewoon notebook (D620) tot desktopvervanger (D820). De drie notebooks hebben een smartcardreader en een vingerafdruklezer. Die laatste is geïntegreerd in het aanwijsvlak en bevindt zich tussen de twee muistoetsen. Naast een aanwijsvlak hebben deze drie notebooks ook een g-knop-muis. De bouwkwaliteit is goed en beter dan bij vorige generaties van dezelfde notebooks.

Fujitsu-Siemens Lifebook

Fujitsu-Siemens was in de vorige test de enige fabrikant met een Core Duo-notebook. In deze test hebben twee van de ingeleverde notebooks nog altijd een Core Duo-processor (Lifebook C1410 en Lifebook E8210 ). Alleen de tablet-subnotebook Lifebook T4210 is voorzien van een nieuwe Core 2 Duo. Wellicht zien we hier de wet van de remmende voorsprong in actie? De Lifebook C- en E-serie lijken qua uitrusting sterk op elkaar, maar de C-serie is iets groter, dikker en zwaarder dan de E-serie. De C-serie is ook iets goedkoper en bedoeld voor zowel de particuliere als voor de zakelijke markt. De E-serie is bedoeld voor de zakelijke markt en heeft aanvullende security features, zoals een smartcard-reader en bijbehorende Sicrypt Smarty-software. De bouwkwaliteit van deze notebooks is goed. Bijzonder aan de T4210 tablet is de ingebouwde umts-module. Door zijn Core 2 Duo processor is de T4210 overigens ook klaar om Windows Vista te draaien; onze versie draaide echter nog de tablet-pc editie van Windows XP. Installatie van Vista, waarin de tablet-functionaliteit standaard is geïntegreerd, lukte echter probleemloos. Vista ondersteunt nu ook Nederlandse handschriftherkenning.

HP Compaq

De notebooks van HP dragen nog altijd de Compaq-naam. HP stuurde een notebook in voor elk van de drie categorieën: nc2400 subnotebook, nx7400 ‘gewone' notebook en nx9420 desktopvervanger. Kleur, logo en diverse designelementen zijn bij de notebooks hetzelfde. De bouwkwaliteit en de kwaliteit van de toetsenborden is goed. Het subnotebook heeft een g-knop-muis in plaats van een ‘aanraakgevoelig' vlak; voor sommige gebruikers is dat moeilijk werken. De nx7400 is de enige in dit trio die voorzien is van een vingerafdruklezer en TPM-security chip. De nx9420 heeft in plaats daarvan een smartcard-reader.

Lenovo IBM ThinkPad

Hoewel Lenovo tegenwoordig de fabrikant is, moet je goed zoeken om een Lenovo-logo op de ThinkPad-notebooks te vinden. Ons hoor je niet klagen zolang de legendarische bouwkwaliteit van de ThinkPads er maar niet op achteruitgaat. Bij de twee ThinkPads die Lenovo voor deze test instuurde was dat zeker niet het geval. De desktopvervanger Z61m is gebouwd als een tank. Ook het piepkleine ThinkPad X60 tablet-subnotebook is stevig gebouwd. Geen enkele fabrikant levert een zo uitgebreide verzameling van nuttige hulpprogramma's bij zijn notebooks. Het is ondoenlijk om hier alle functies uit de doeken te doen. Toch geven we een voorbeeld. Sommigen gebruiken hun notebook vooral als bureaumachine en laten hem constant op het stopcontact aangesloten. Een Li-Ion batterij die constant op 100 procent wordt geladen, heeft echter een verkorte levensduur. Een ThinkPad kan zo worden ingesteld dat de batterij niet helemaal tot 100 procent oplaadt wanneer hij op het stopcontact is aangesloten. Op deze manier gaat de batterij langer mee. Beide ThinkPads zijn ook voorzien van een TPM-securitychip en een vingerafdruklezer.

Maxdata Pro

Het Duitse Maxdata stuurde een notebook in voor elk van onze drie testcategorieën. Opvallend is dat hun vormgeving weinig eenheid vertoont, maar dat zegt verder natuurlijk niets over de prestaties (goed) of de bouwkwaliteit (behoorlijk, al zou de schermachterkant van de twee grote notebooks beter beschermd mogen zijn tegen stoten). De Maxdata Pro 8100 IWS kun je beschouwen als een redelijk zware ‘gewone' notebook of als een vrij lichte desktopvervanger. De ‘gewone' Pro 6100 IW is niet kleiner, maar wel dunner en lichter. De prestaties van beide notebooks zijn vergelijkbaar, al is de 8100 IWS sneller op grafisch gebied en, merkwaardig voor een desktopvervanger, biedt hij ook een grotere autonomie. Deze notebook heeft aan de achterkant als enige in de test ook een parallelle printerpoot.

MSI Megabook

MSI levert notebooks aan resellers en distributeurs voor gebruik in projecten. Omdat wij de notebooks direct van de fabrikant ontvingen, draaiden ze Windows XP Home Edition. Dat maakt verder niets uit voor onze benchmarks, maar normaliter zullen deze notebooks binnen bedrijfsprojecten met XP Professional worden geleverd. De drie notebooks vertonen duidelijke familiegelijkenissen, met een stijlvolle vormgeving in zwarte pianolak, een opvallend en wat ons betreft enigszins kitscherig MSI-logo op het deksel en (naar onze zin iets té) glanzende schermen die vooral bij videoweergave goed presteren. De uitrusting is bijzonder compleet. Ook op de bouwkwaliteit valt weinig aan te merken. De beide grotere notebooks presteren goed behalve op het vlak van de batterijduur die te wensen overlaat. Dat is nog te begrijpen voor de desktopvervanger, maar niet voor de ‘gewone' M677. Dit is het enige notebook in deze test met een mobiele AMD-processor. Meer details over de prestaties van die processor lees je in het hoofdartikel van deze test.

Nec Versa

Nec leverde één standaardnotebook in voor deze test, de Versa M360. Dit tweekleurige (aluminium/zwart) notebook is stevig gebouwd, maar daardoor ook wat aan de zware kant. De aanslag van het toetsenbord, dat ook een apart numeriek gedeelte heeft, is zeer goed. De batterijduur is voorbeeldig en behoort bij de betere van het testveld. Dit is een van de weinige gewone notebooks in de test zonder FireWire-aansluiting.

Toshiba Tecra

Toshiba stuurde slechts één notebook in voor deze test, een ‘gewone' Tecra A8-204. Links van het overigens erg goede toetsenbord van de Tecra A8 bevindt zich de Toshiba Assist-knop. Als je daarop drukt, verschijnt het gelijknamige hulpprogramma op het scherm waarmee de gebruiker snel allerlei configuratieopties kan instellen. We kunnen ze onmogelijk allemaal vermelden, maar er zitten enkele zeer handige programma's bij, zoals de ConfigFree Connectivity Doctor waarmee je op eenvoudige wijze alle communicatieopties en netwerkconnecties controleert, of het HDD Protection Tool dat de kop van de harde schijf tegen onverwachte schokken beschermt. Onder de Assist-knop zit ook nog een knop waarmee je de notebook snel in de presentatiestand zet.