Data: topprioriteit voor organisaties

De komende tijd draait het om data, data en data bij organisaties. En artificial intelligence natuurlijk. Dit blijkt uit een online enquête van adviesbureau Supply Value waaraan meer dan honderd it-professionals meededen. Data science is voor de meeste respondenten de belangrijkste ontwikkeling voor het komende jaar, met daar achteraan natuurlijk de beveiliging van die data. Deze twee trends worden gevolgd door artificial intelligence.

Uit de top drie wordt al snel duidelijk dat hoe bekender en breder toepasbaar een trend is, hoe meer prioriteit deze van it-professionals krijgt. Wat daarbij opvalt is dat er steeds meer aandacht uitgaat naar cyber- en datasecurity. Supply Value signaleerde in totaal acht it-trends die in volgorde van belangrijkheid nu volgen. Via de klikbare doorverwijzingen is per trend een uitgebreidere toelichting te lezen.

1. Data science

We werken tegenwoordig in een omgeving die steeds sneller digitaliseert. Data nemen hier een belangrijke rol in, maar organisaties worstelen met de groei in de hoeveelheid en variëteit van data. Om deze data te kunnen managen en er waardevolle inzichten uit te ontlenen is data science ontstaan. De opkomst van data science blijkt ook uit het onderzoek van Supply Value. Meer dan 50 procent van de respondenten rekent data science tot de drie belangrijkste it-trends. Bovendien geeft meer dan de helft van de respondenten aan komend jaar veel tot heel veel prioriteit te geven aan data science. Hiermee lijkt de toekomst van de data scientist rooskleurig te zijn.

Data science vindt zijn oorsprong in analytics 1.0, waarin een brede behoefte ontstond aan business intelligence. Met analytics 2.0 betrad de term big data het wereldtoneel. Vervolgens werden deze analytics geïntegreerd in producten en diensten, waarmee analytics 3.0 vorm kreeg en data science een feit was. Niet alleen techbedrijven maakten gebruik van data-analyse, praktisch iedere organisatie in elke industrie kon gebruikmaken van betere zoekalgoritmen, aanbevelingen, suggesties en gerichte advertenties. De ontwikkeling van data science houdt hier nog niet bij op, maar gaat met automatisering verder als analytics 4.0. Analysemethoden worden verder geautomatiseerd door het gebruik van slimme systemen op basis van artificial intelligence, machine learning en deep learning. ‘Dit analyseniveau biedt enorme mogelijkheden, omdat het een brug slaat tussen data science en automatisering’, verduidelijkt Jurriaan Vogel, consultant bij Supply Value, deze trend. ‘Echter, om dit te realiseren staat de data scientist wel voor een flinke uitdaging.’

Lees alles over data science

2. Cyber- en datasecurity

Uit het onderzoek van Supply Value blijkt dat er veel bewustzijn is voor de bescherming van digitale middelen en data. Bijna 75 procent van de respondenten is redelijk tot zeer bekend met dit onderwerp of beschouwt zichzelf zelfs als een expert in cyber- en datasecurity. Ook geven de respondenten veel prioriteit aan cyber- en datasecurity het komende jaar. Meer dan 45 procent geeft het veel prioriteit en ruim een kwart van de respondenten geeft aan heel veel prioriteit te geven aan de beveiliging van data en informatiesystemen.

De behoefte aan betere bescherming van systemen en gegevens komt ook in het onderzoek naar voren. Respondenten vinden cybersecurity belangrijk, vooral vanwege digitalisering en connectiviteit van apparaten. Dit leidt tot meer afhankelijkheid van it-systemen en daarmee ook tot meer veiligheidsrisico’s. Voor de beheersing van met name bedrijfscontinuïteit en risicomanagement investeren respondenten in cybersecurity, om te voorkomen dat processen verstoord worden en schade aan imago en financiën ontstaat. Ook noemen de respondenten databeveiliging als een belangrijk onderwerp, met name vanwege de AVG.

Voor respondenten is het essentieel om datalekken en cybercrime te voorkomen en zo te voldoen aan wetgeving. Bijvoorbeeld door middel van privacy-by-design streven ze naar bescherming van gevoelige data, zoals communicatie en klantgegevens. Evengoed merken respondenten ook op dat de menselijke factor de zwakste schakel blijft, bijvoorbeeld met slordig verlies van data en te eenvoudige wachtwoorden. Het bewustzijn voor deze onderwerpen groeit, maar de dagelijkse gebruiker doet er nog te weinig mee.

‘Het besef groeit dat een goede beveiliging van systemen en data cruciaal is voor continuïteit en risicomanagement’, aldus Vogel. ‘Maar organisaties kunnen nog meer aandacht besteden aan het stimuleren van veilig digitaal gedrag van hun medewerkers, door bijvoorbeeld te werken aan het bewustzijn voor phishing en social engineering.’ Tot slot wordt aangegeven dat een goede infrastructuur en bereidheid om te investeren in cyber- en datasecurity onmisbaar zijn.

Lees alles over cyber- en datasecurity

3. Artificial intelligence

Artificial intelligence wordt veelal omschreven als intelligentie getoond door machines. Meestal zien we dit terug als machines menselijke cognitieve functies nabootsen zoals problemen oplossen en leren. De ontwikkeling van artificial intelligence (ai) is de afgelopen jaren zo snel gegaan, dat we dingen die wel ai zijn al bijna niet meer zo zien. Het wordt al gezien als ‘standaardtechnologie’. Denk bijvoorbeeld aan gezichtsherkenning door camera’s of een spamfilter in de e-mail. Zo’n 35 procent van de respondenten geeft aan totaal onbekend of slechts enigszins bekend te zijn met ai. De meerderheid van de respondenten geeft dus aan goed bekend hiermee te zijn. Dat is terug te zien in de prioriteit die aan ai wordt gegeven door de respondenten, want ruim 42 procent van de respondenten gaat veel of heel veel prioriteit geven aan ai het komende jaar.

In de antwoorden van respondenten is duidelijk terug te lezen dat ze de ontwikkeling van ai herkennen en veel van hen zijn zelf al actief bezig om deze techniek toe te gaan passen. De redenen hiervoor zijn gevarieerd. Sommigen geven aan dat het een noodzaak is, bij een tekort aan gespecialiseerd personeel, anderen zien het meer als een mogelijkheid om zich te onderscheiden van de concurrentie en willen het toepassen op hun dienstverlening. Ook het verbeteren van de kantenservice door middel van een chatbot wordt meermaals als reden gegeven om ai toe te passen. Het is nodig om voorop te (blijven) lopen. Daarnaast is het vaak een goede basis voor het toepassen van iot om zo de data uit de iot-sensoren te verwerken en er intelligent mee om te gaan.

Lees alles over artificial intelligence

4. Internet of things

Slechts 26 procent van de respondenten geeft aan totaal onbekend of slechts enigszins bekend te zijn met de internet of things-trend. Daarmee is iot, samen met cyber- en datasecurity, de best bekende trend uit dit onderzoek. Dat heeft waarschijnlijk gedeeltelijk te maken het gebruik van iot-sensoren bij andere trends, zoals edge computing. Daarnaast is iot een breed gebruikt begrip geworden door de vele toepassingen in het dagelijkse moderne leven. ‘Kijkend naar de toekomst zal het aantal sensoren sterk blijven stijgen’, aldus Sander van der Laan, managing consultant bij Supply Value. ‘De trend dat we iot gebruiken om ons leven makkelijker, veiliger en prettiger te maken zal zich doorzetten, waardoor iot steeds meer terug te zien zal zijn in ons dagelijks leven. Er zal een moment komen dat alle apparaten in ons huis verbonden zijn met het internet en we een ‘connected lifestyle’ hebben.’

Iot is de verzamelnaam voor semi-intelligente apparaten, die vaak door middel van sensoren kunnen meten en informatie kunnen communiceren (met elkaar). Ze kunnen ook op basis van de (in de omringende omgeving) gemeten informatie, min of meer zelfstandig, beslissingen maken. Ondanks dat iot-sensoren tegenwoordig in bijna ieder type apparaat of ding te vinden zijn, heerst er nog steeds een vorm van achterdocht over de veiligheid ervan. Omdat iot-sensoren zo ontzettend veel data kunnen verzamelen en ook kunnen delen, is het belangrijk dat deze data enkel bij de personen terecht komen waarvan dit de bedoeling is. Ook is er een risico dat iot-sensoren gehackt worden en de controle wordt overgenomen. Als iets namelijk een internetverbinding heeft, is het vindbaar en dus ‘hackbaar’. Om deze reden is de koppeling van iot met de tweede trend ‘cyber- en datasecurity’ zeer relevant.

Als we kijken naar de antwoorden van de respondenten over de business drivers van iot, dan zien we duidelijk terug dat security een randvoorwaarde is om iot breed toe te passen. Naast deze randvoorwaarde heerst er vooral veel enthousiasme over de mogelijkheden van iot. Het wordt gezien als een bepalende trend in de ontwikkeling van vele branches en markten. Dat is ook goed te begrijpen gezien de extreem brede toepassingsmogelijkheden. Met name de toepassingen in het monitoren van de staat van assets om ze onderhoud-efficiënter te maken, wordt vaak genoemd. Breder beschouwd worden kostenbesparing, meer inzicht en het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen gezien als de belangrijkste redenen om met iot aan de slag te gaan.

Lees alles over internet of things

5. Blockchain

Sinds haar intrede ruim tien jaar geleden heeft blockchaintechnologie een stormachtige groei doorgemaakt. Cryptocurrencies, zoals bitcoin, die gebruikmaken van blockchaintechnologie zorgden voor een gigantische hype en blockchainpilots schoten als paddenstoelen uit de grond. Alleen al ministeries, gemeenten en uitvoeringsorganisaties hebben in Nederland meer dan veertig pilots met blockchain opgestart.

Ook bij de respondenten is blockchain bekend, met meer dan 56 procent dat redelijk tot zeer goed bekend is met de technologie. Uiteindelijk verwacht menig expert dan ook een grote impact van de technologie, waarbij het de grootste revolutie kan worden sinds het internet. Desondanks blijft het vaak bij alleen een pilot en de blockchainprojecten die wel opgestart worden dreigen vaak vast te lopen. De technologie kan nog niet altijd leveren wat verwacht wordt, standaarden ontbreken en de technologie wordt vaak niet goed begrepen. Vogel: ‘Bij veel organisaties is de twijfel over blockchain gegroeid naarmate men leerde dat de technologie niet voor elk probleem een oplossing biedt, zoals voor situaties waarbij fysieke middelen moeilijk digitaal te volgen zijn.’

De respondenten stellen zich enigszins gereserveerd op ten opzichte van blockchaintechnologie. Ondanks dat de technologie bij hen goed bekend is, geeft slechts ruim 21 procent aan er het komende jaar veel prioriteit aan te geven. Ook legt blockchain het af tegen andere trends, zoals internet of things, artificial intelligence en data science, die beduidend belangrijker worden gevonden. Zo ontstaat er een beeld dat enerzijds veel impact van blockchain wordt verwacht, maar dat anderzijds de onzekere ontwikkelingen nog tot een gereserveerde opstelling ten opzichte van de technologie leidt.

Experts verwachten dat organisaties de komende jaren gedreven door blockchaintechnologie zullen transformeren richting verdere integratie. Hierbij zullen ze ook meer focussen op beleid op privacy en datamanagement. De belangrijkste redenen voor deze organisaties om met blockchain te gaan werken zijn kostenreductie, traceerbaarheid en transparantie. Deze trends zijn ook herkenbaar voor de respondenten van het onderzoek. Alhoewel zij andere trends zoals ai en iot als belangrijker classificeren, geeft meer dan 21 procent veel prioriteit aan blockchaintechnologie. Verschillende respondenten laten weten de technologie veelbelovend te vinden en een grote doorbraak in de toepassing te verwachten, alhoewel het momenteel nog bij beloftes blijft. De toegevoegde waarde van blockchain wordt vooral gezocht in het traceren, automatiseren en versnellen van processen en transacties, wat bijvoorbeeld duurzaamheid ten goede zal komen.

Lees alles over blockchain

6. Robotic process automation

In een wereld waar computers steeds meer onderdeel worden van de maatschappij, gaan ze ook in toenemende mate werk overnemen. Omdat robots eigenlijk computers zijn die een bepaalde taak uitvoeren is robotic process automation (rpa) een duidelijk voorbeeld van deze ontwikkeling. Door middel van rpa kunnen menselijke handelingen binnen software-applicaties worden nagebootst zonder dat de software zelf hiervoor hoeft te worden aangepast. De medewerker wordt ondersteund doordat repetitieve taken uit handen worden genomen door een script met multifunctionele macro’s gebaseerd op regels.

Wanneer goed geprogrammeerd kan rpa grote voordelen bieden en vele malen sneller en beter werken dan mensen kunnen. Het is een van de recente ontwikkelingen waarbij de nieuwste technologieën worden toegepast om de efficiëntie van processen te verhogen. Sterker nog, in het IT Trendsonderzoek van Supply Value is dit misschien wel de meest laagdrempelige trend. ‘Rpa is redelijk onbekend, terwijl organisaties tegen lage investeringen veel baten kunnen realiseren’, aldus Supply Value-ceo Menno van Drunen. ‘Rpa is misschien minder hip maar zeker niet minder waardevol.’ Ondanks de laagdrempelige toepasbaarheid geeft bijna 75 procent van de respondenten aan totaal onbekend of slechts enigszins bekend te zijn met rpa.

Omdat rpa al redelijk volwassen is in de ontwikkeling is er geen grote hype meer rondom deze trend. Waarom is het dan toch een trend? Dat komt met name vanwege de almaar breder wordende toepasbaarheid en de laagdrempeligheid van de technologie. Omdat de technologie steeds toegankelijker wordt en er steeds meer mogelijkheden worden bedacht om rpa te gebruiken, groeit het gebruik nog steeds gestaag. De ontwikkeling en groei van de trend zit dus met name in het breder toepassen van de technologie en het vertrouwen hebben in de technologie.

Dat rpa nog redelijk onbekend is bij het grote publiek blijkt ook uit de resultaten van dit onderzoek. 74 procent van de respondenten geeft namelijk aan slechts (zeer) beperkt bekend te zijn met rpa. Toch geeft 22 procent van de respondenten aan in de nabije toekomst veel tot zeer veel prioriteit aan het onderwerp te geven. Dit geeft aan dat de bekendheid van deze trend vrij laag is, maar een toch verassend grote groep van plan is om veel prioriteit aan robotic process automation te geven.

Lees alles over robotic process automation

7. Edge computing

‘Onbekend is onbemind’ is zeker van toepassing op edge computing. Waar iedereen het tegenwoordig heeft over iot en er tegen elkaar wordt opgeboden over wie er de meeste sensoren in zijn/haar netwerk heeft, zijn er relatief weinig mensen bekend met edge computing. Bij edge computing wordt rekenkracht naar de ‘rand’ van het netwerk verplaatst. Hiermee wordt beoogd om de dataverwerking zo dicht mogelijk (fysiek gezien) bij de databron (vaak iot-sensoren) plaats te laten vinden. Hierdoor worden zelfs de kleinste vertragingen voorkomen.

75 procent van de respondenten geeft aan totaal onbekend of slechts redelijk bekend te zijn met dit concept. Dit terwijl de twee trends sterk met elkaar verbonden zijn. Edge computing is namelijk dé manier is om efficiënt en snel om te gaan met al die iot-sensoren. Tegenwoordig gaat edge computing namelijk meestal over iot-apparaten die informatie uit sensoren niet naar de cloud sturen, maar deze direct op het apparaat zelf verwerken. Feitelijk gezien is edge computing een informatietechnologie waarmee data verwerkt kunnen worden. Het gebruik in iot-sensoren is dus een duidelijke toepassing van deze technologie.

De eerste onderzoeken over edge computing werden al in 2014-2015 gepubliceerd en eigenlijk werken bedrijven als Google en Microsoft al veel langer met het onderliggende idee (het idee van een ‘globally accessible network’ waar cloud en edge computing voortvloeisels uit zijn, bestaat al sinds de jaren ‘60). Dat het echt wordt opgepakt door potentiële gebruikers is echter pas sinds 2018 en de verwachting is dat het in 2019 sterk door zal ontwikkelen. ‘Organisaties zullen moeten waken om blindelings mee te gaan in edge computing, puur omdat het een trend is’, aldus Supply Value-consultant Renée van Poppel. ‘Alleen wanneer een organisatie een solide en inzichtelijke architectuur voor zijn data heeft gericht, kan edge computing veel waarde toevoegen.’

Kijkend naar de antwoorden van respondenten op de vraag wat de business driver is om met deze trend bezig te zijn, valt op dat er met name nadruk wordt gelegd op de samenhang met iot en big data. Het wordt gezien als een randvoorwaarde om iot goed te kunnen gebruiken. Opvallend genoeg wordt het ook gezien als een manier om kosten te besparen. Ondanks dat cloud computing vaak wordt gezien als de goedkope optie, kan het toch zeker waar zijn dat met edge computing kosten worden bespaard. Denk bijvoorbeeld aan de verhoogde efficiëntie; door het real-time inzicht kan besluitvorming worden geoptimaliseerd en winstmarges vergroot. Ook de afname van het dataverkeer kan een kostenbesparing opleveren. Immers, enkel de relevante data worden nog naar de cloud verstuurd. Als laatste wordt nog meermaals benoemd dat de klantvraag naar edge computing, de ontwikkeling van de organisatie op dit gebied, stimuleert.

Lees alles over edge computing

8. Quantum computing

De groei van data binnen organisaties groeit exponentieel, maar lang niet al deze data worden daadwerkelijk gebruikt. Klassieke analysemethoden zijn vaak niet meer toereikend en er worden nieuwe manieren gezocht om steeds groter wordende databronnen, beter te kunnen analyseren. Quantum computing is hiervan een veelbelovend voorbeeld. Echter, makkelijk toepasbaar is het niet; IBM heeft pas januari 2019 zijn allereerste quantumcomputer voor commercieel gebruik onthuld.

Breed beschikbaar of toepasbaar is het dus nog lang niet. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de respondenten nog niet zo bekend zijn met deze trend. Meer dan 80 procent van de respondenten gaf namelijk aan totaal onbekend of slechts enigszins bekend te zijn met quantum computing. Dat zo’n groot percentage er totaal onbekend mee is, is wel opvallend, omdat juist deze trend enorm veel media-aandacht heeft gehad en het echt als een enorme doorbraak wordt gezien.

Hoewel quantum computing momenteel nog maar nauwelijks beschikbaar is, zal dit de komende jaren steeds breder beschikbaar worden. Bijvoorbeeld door de commerciële quantumcomputer van IBM waarbij berekeningen kunnen worden ingekocht via het internet. ‘De potentie ervan zal steeds meer uit de praktijk moeten gaan blijken en er zal veel mee worden geëxperimenteerd de komende tijd’, aldus consultant Sander van der Laan. ‘Een brede en toegankelijke inzet van quantumcomputers zal echter nog wel even duren.’

Deze analyse sluit aan bij de reacties van de respondenten. Sommigen geven aan de trend in de gaten te houden om mogelijke kostenbesparingen te realiseren, anderen houden het met name in de gaten om een mogelijke impact op security te kunnen anticiperen. Echter, de algemene tendens is dat respondenten erg benieuwd zijn naar de praktische toepasbaarheid ervan en eerst deze succesverhalen afwachten, alvorens er zelf mee aan de slag te gaan. Daarnaast wordt zeer terecht opgemerkt dat deze capaciteit die quantum computing brengt, pas nuttig besteed kan worden als je weet waarvoor je deze wil gebruiken.

Lees alles over quantum computing