Artificial intelligence (ai) is niet alleen een zegen maar ook een bedreiging voor de (online-)veiligheid. Drie op de vijf Nederlanders vreest dat de cybercriminaliteit door ai toeneemt. Twee derde is bang voor een toename van de verspreiding van nepnieuws. De roep om actieve bemoeienis vanuit de overheid en Europese Unie klinkt luider.
MSI-ACI Europe
Dat blijkt uit de ai-barometer, de eerste in een reeks, waarin het sentiment rondom ai wordt onderzocht. Marktonderzoeksbureau MSI-ACI Europe peilde daartoe de stemming onder duizend volwassen Nederlanders. Centraal staat het gebruik van ai in het privéleven alsook op het werk en op school. Breed is de zorg om misleidende informatie door deepfakes. Slechts negen procent onderschrijft de stelling dat ai het leven een stukje veiliger maakt.
Een overgrote meerderheid is voorstander van handhaving en regulering. Zo stelt 68 procent dat de overheid een actieve rol moet vervullen bij het in de gaten houden en reguleren van ai-ontwikkelingen. Eenzelfde percentage vindt het goed dat de Europese Unie verschillende toepassingen verbiedt vanwege onduidelijkheid over de veiligheid en privacy van data.
Maar alle kansen en bedreigingen tegen elkaar afgewogen is nog altijd 32 procent positief over de mogelijkheden van AI en neemt ruim 40 procent een neutraal standpunt in. Kunstmatige intelligentie wordt bijvoorbeeld gezien als een manier om een deel van de huidige personeelstekorten op te lossen. En slechts 10 procent is het eens met de stelling ‘Ai vormt een dreiging voor mijn baan’.
Hoogleraar Computerwetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Felienne Hermans, is verrast dat zoveel burgers zich bewust zijn van de risico’s die ai met zich mee brengt. Ze verwacht op termijn een toenemende maatschappelijke impact. ‘Want wat zal het met ons doen als we bij elke afbeelding moeten nadenken of het wel echt is? Dat kost veel tijd en creëert bovenal een cultuur van wantrouwen, ook voor echte plaatjes.’
Darktrace
Wereldwijd vrezen ook de chief information security officers (ciso’s) ai-gestuurde cyberbedreigingen. Bijna een op de vijf ziet een aanzienlijke impact op hun organisaties, een stijging van vijf procent ten opzichte van 2024. Dat blijkt uit de bevindingen van het ‘2025 State of AI Cybersecurity‘-rapport van Darktrace. Ai in combinatie met de toename van cybercrime-as-a-service en automatisering leidt er toe dat de voortschrijding en diversiteit van aanvalstechnieken sneller dan ooit toenemen, van phishingcampagnes met ai-ondersteuning tot evoluerende ransomware-stammen.
Een magere twee derde zegt voldoende voorbereid te zijn om zich tegen deze dreigingen te verdedigen. Te weinig ai-kennis en -vaardigheden en een tekort aan personeel en talent worden genoemd als de belemmeringen voor een succesvolle verdediging.
Diep is de kloof tussen vertrouwen in ai en begrip van hoe deze technologie het beste kan worden ingezet. 95 procent van de cyberbeveiligers denkt dat ai kan helpen op dreigingen sneller en doelmatiger te reageren. Maar kennishiaten zijn een groot knelpunt. 42 procent geeft aan dat ze de verschillende soorten ai volledig begrijpen.
Groot zijn de verschillen in kennisniveau. Zestig procent van de ciso’s geeft aan precies te weten welke ai-typen worden gebruikt, tegenover tien procent van de it-beveiligingsanalisten/-operators en veertien procent van de it-beveiligingsbeheerders. Opvallend is dat elf procent van de ciso’s van plan is om dit jaar meer cybersecuritypersoneel in te zetten; een daling ten opzichte van vorig jaar. En dat terwijl onvoldoende personeel als de grootste belemmering in de slag tegen ai-dreigingen wordt gezien. Deze groep ciso’s hoopt met ai-software dit hiaat te dichten.
Trend Micro
Cyberbeveiliger Trend Micro deed samen met CTOne onderzoek naar de veiligheid van private 5G-netwerken te midden van de ai-hausse. Gebrek aan expertise op gebied van communicatietechnologie kan verkeerd uitpakken, ondanks de brede acceptatie van ai-beveiligingstools.
Topvrouw Rachel Jin bij Trend: ‘Niet alle ai-beveiliging is gelijk en sommige organisaties brengen zichzelf in gevaar door een gebrek aan kennis. Proactief beheer van aanvalsoppervlakken is cruciaal voor het beveiligen van private 5G-netwerken.’
Respondenten noemen de volgende ai-gedreven mogelijkheden essentieel: voorspellende threat intelligence, continue, adaptieve authenticatie, zero-trust-beleid en zelfherstellende netwerken met ai-automatisering.
