‘Het was weer een mooie en uitdagende puzzel, hulde aan de makers!’, schreef een deelnemer aan de Computable Kerstpuzzel 2024 aan de redactie. Dat compliment steken we graag in onze zak. Zo’n beetje alle ruim honderd inzenders hadden de gezochte oplossing goed: ‘Wordt ai slimmer dan wij mensen?‘
De achttiende editie van de Computable Kerstpuzzel gaf een gevarieerd beeld van ict-onderwerpen waaraan de redactie in 2024 aandacht besteedde. Natuurlijk was het artificiële intelligentie wat de klok sloeg; het gezochte antwoord van de puzzel hintte ook op de discussies over het al dan niet dreigende gevaar dat in deze technologie schuilt. Maar er gebeurde nog meer in de ict-wereld. Data, cybersecurity, cloud en overnames/investeringen: dat waren de vaak terugkerende thema’s. Quantum rukte op, net zoals – helaas – geopolitieke dreigingen. Plus de overheids-ict, dat blijft de gemoederen bezighouden. Dat zal in 2025 niet veel anders zijn.
Menig puzzelaar vermaakte zich tijdens de feestdagen prima met de Computable Kerstpuzzel 2024. ‘Dank voor de weer heel leuke kerstpuzzel. Ik heb ervan genoten en er weer eens goed voor gezeten! Kwam ik ook nog weer eens interessante artikelen tegen’, schreef een inzender. Een ander: ‘Allereerst nog de beste wensen… ennuh, heb me vermaakt in de kerstvakantie (haha).’ En een volgende deelnemer: ‘Vandaag was ik alleen thuis, dus ik ben er helemaal los op gegaan.’ Weer een ander: ‘Wat heb ik genoten van jullie puzzel. Toen ik eenmaal begon, kon ik het niet meer loslaten. Bedankt voor dit aangename tijdverdrijf.’
Sommige puzzelaars vonden ‘m pittig. ‘Het was weer een hele puzzel. Heel leuk om te doen, maar ik vond het dit jaar wel moeilijker dan voorgaande jaren’, aldus een deelnemer. En een andere denksportbeoefenaar: ‘Nu weer verder met die andere jaarlijkse uitdaging: de AIVD-kerstpuzzel.’ Maar, zoals een deelnemer uiteindelijk concludeerde: ‘Toch wel weer een beetje trots op mijzelf, dat ik die Computable Kerstpuzzel 2024 heb opgelost!’
Tot slot nog een boodschap van een puzzelaar: ‘De kerstpuzzel is een jaarlijks moment van terugblik op de it-ontwikkelingen. Maar we zijn nog nooit zo met onszelf bezig geweest op onze eigen wolk, als in deze tijd van sociale media. Als de politiek die tijd die zij besteedt aan Tiktok en X nu eens werkelijk gebruikt om de wereld te verbeteren en de problemen op te lossen.’
In het kader onderaan dit artikel staan de antwoorden met toelichting op de 26 vragen van de Computable Kerstpuzzel 2024.
De verdeling van de prijzenpot
Ook dit keer stelden we weer mooie prijzen ter beschikking. Uit de vele goede inzendingen hebben we de volgende prijswinnaars getrokken:
– Drie VVV-cadeaukaarten à vijfentwintig euro gaan naar: Mart Adelaar, Maarten Bovy en Richard Jahn
– Een exemplaar van De Maniac van Benjamín Labatut (Meridiaan Uitgevers) belandt bij: Gert van de Woestijne
– Een exemplaar van Tom Poes en het Bommel-verschiet (uitgeverij De Bezige Bij) van Marten Toonder wordt opgestuurd naar: Ad van Hoorn
– Een exemplaar van AI, voorbij de hype (eigen beheer) van Aaron Mirck is voor: William Breuer
– Tien exemplaren van de scheurkalender Nerd Notes 2025 zijn onderweg naar: Anita Boschman, Martine Deken, Beatrice Dortman, Andries Moonders, Liesbeth Pot, Fam. Stok, Roland Schreurs, Rob Tardijn, Roel Wever, Jake Zijdenbos
Van harte gefeliciteerd!
De antwoorden
In de Computable Kerstpuzzel 2024 ‘Van A tot Z’ kwam – zoals gebruikelijk – het ict-jaar nog een keer langs in de vorm van cryptische omschrijvingen over bedrijven, instellingen, personen, zaken en ontwikkelingen die in het nieuws zijn geweest. Wie op de pdf van de kerstpuzzel de juiste antwoorden invulde, vond in het bijbehorende balkje in het diagram van de filippine de eindoplossing, te weten: Wordt ai slimmer dan wij mensen?
A. Inlog-portemonnee: ID-wallet (Met de identiteits – ID – wallet is informatie, zoals naam en geboortedatum, op te slaan, waarna iemand zich op een eenvoudige en veilige manier online kan identificeren. Hiermee kunnen burgers en ondernemers straks digitaal zaken doen in Nederland en de rest van Europa.)
B. Zuivelslachtoffer hack: Koe ( De melkmachine van boer Bircher uit het Zwitserse Hagendorn bleek te zijn gehackt. Hij weigerde losgeld te betalen, waarna cybercriminelen hem de toegang tot zijn gegevens ontzegde. Bircher kon hierdoor niet meer achterhalen wanneer er een koe geïnsemineerd was. Doordat er complicaties ontstonden tijdens een zwangerschap stierf een kalf in de baarmoeder en moest hij een moederkoe laten inslapen.)
C. Uit het zadel geworpen directeur: Pieter Vos (Het Openbaar Ministerie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar Pieter Vos, de ex-directeur en oprichter van softwarebedrijf Rodeo. Vos wordt ervan verdacht investeerders van valse informatie te hebben voorzien over de financiële resultaten en het aantal klanten van het in april 2024 failliet gegane Rodeo.)
D. Ontroerend goed hierin virtueel verbeeld: 3d-kadaster (Het Kadaster en Stichting Platform BIM Legal legden vast wie wat doet bij de ontwikkeling van het 3d-kadaster, een online driedimensionale visualisatie van juridische informatie bij onroerend goed.)
E. Voor de poorten van IBM en Atos: Protestacties (Vakorganisaties organiseerden zowel bij IBM Nederland als Atos protestacties over het beloningsbeleid en de arbeidsvoorwaarden.)
F. Contentmanagementsysteem met pensioen: Mmbase (Met de overstap naar het contentmanagementsysteem WordPress nam Computable na zo’n vijfentwintig jaar afscheid van Mmbase, het opensource-cms uit de jaren negentig.)
G. Messagebird, Mews en Mollie zijn zeldzaam: Unicorns (Startups die in privé-handen zijn en een waarde van meer dan één miljard dollar hebben, worden unicorns genoemd. Nederland telde in 2024 negen van deze uitzonderlijke ‘eenhoorns’, waaronder genoemd drietal.)
H. Afscheid nemen in rijen: Ericsson (Telecomconcern Ericsson verhuist na ruim honderd jaar aanwezigheid in Rijen in het eerste kwartaal van 2025 naar het kantoorverzamelgebouw van 5Tracks in Breda.)
I. Slimme EK-voetbal: Fussballliebe (Tijdens het Europees Kampioenschap voetbal introduceerde Adidas samen met Kinexon een intelligente ‘connected’ bal die met behulp van kunstmatige intelligentie onder meer de buitenspel-technologie nog verder automatiseert.)
J. Deze dienders nemen uw taken over: Ai-agenten (Digitale assistenten die met behulp van artificiële intelligentie – ai – werkzaamheden kunnen uitvoeren, dringen steeds meer door tot de werkvloer.)
K. Saunaspecialist lonkt naar ict’ers: Tampere (De tweede stadsregio van Finland na Helsinki, Tampere, zoekt naarstig naar ict’ers en tech-startup-ondernemers. Daarvoor loopt een internationaal selectieprogramma. Tampere afficheert zich als techhub én als ‘s werelds saunahoofdstad!)
L. Met dit rijksbeleid is men niet in de wolken: Cloudmigratie (Er was veel kritiek op de in stilte uitgevoerde migraties van de Nederlandse rijksoverheid naar de Amerikaanse cloud van met name Microsoft verhuisd. Het kabinet maakte daarop een pas op de plaats en beloofde de Tweede Kamer op dit gebied voorlopig geen onomkeerbare stappen te nemen.)
M. Volgende stap in cryptografie: Quantumbeveiliging (De rijksoverheid riep het programma ‘Quantumveilige Cryptografie Rijk’ in het leve. Doel is om alle rijksorganisaties voor bereiden op de risico’s van quantumtechnologie voor cryptografie. Ook werden de eerste ‘quantum-bestendige’ cryptografie-standaarden ter wereld gepubliceerd.)
N. Ontploffende piepers vorm van? Hybride oorlogsvoering (De aanval met op afstand opgeblazen piepers op Hezbollah-kringen in Libanon en Syrië wordt gezien als een onderdeel van hybride oorlogsvoering. Met als doel om, naast conventionele militaire aspecten, de vijand te destabiliseren door middel van fakenieuws, propaganda, sabotage, drones en cyberoorlog.)
O. Nieuw speeltje gelauwerde Bluetooth-uitvinder: Oordoppen (Jaap Haartsen, de geestelijke vader van bluetooth, ontving de Computable Lifetime Achievement Award. Een van zijn nieuwe projecten is het ontwikkelen van slimme oordoppen.)
P. Zeg maar dag tegen je backup: Hallo (Ict-bedrijf Hallo uit Alkmaar moet van de rechter minimaal een half miljoen euro schadevergoeding betalen aan Blok Group uit Velsen-Noord. Bij deze klant bleek na een servercrash de backup te ontbreken waardoor het bedrijf weken niet goed kon functioneren.)
Q. Haperend Defensie-netwerk: Nafin (Eind augustus legde een storing in hetNetherlands armed forces integrated network, – Nafin -, van de Nederlandse krijgsmacht ook andere systemen in Nederland plat.)
R. Massastaking zette deze kettingreactie in gang: Wereldwijde storing (Medio juli zorgdeeen verkeerde software-update van it-beveiliger Crowdstrike voor een wereldwijde uitval van Windows-omgevingen.)
S. Deze bijker investeert in bezige it-bij: Imker Capital Partners (It-concern Centric was in 2024 weer volop in het nieuws, onder meer over de overname door Imker Capital Partners. Daarmee werd het bedrijf eindelijk verlost van het echtpaar Sanderink.)
T. Pionier ict-beheer (1934-2024): Maarten Looijen (Voormalig hoogleraar Informatiestrategie en beheer van informatiesystemen aan de TU Delft Maarten Looijen overleed op 15 november 2024 op negentigjarige leeftijd overleden. Looijen wordt beschouwd als een van de pioniers op het gebied van ict-beheer. Zijn werk is opgenomen in wereldwijde frameworks zoals ITIL.)
U. Dit os met virtueel geheugenbeheer draait nog steeds: OpenVMS (In november vond in Eindhoven een congres over het oerdegelijke OpenVMS-platform plaats, waarvan wereldwijd meer dan duizend grote klanten gebruikmaken. In 1978 kwam het op de markt als eerste besturingssysteem met virtueel geheugenbeheer, ontwikkeld door DEC – Digital Equipment Corporation.)
V. Volgt op Operatie Chopin: Plan Beethoven (Gelderland wilde ook extra steun voor de chipindustrie in het gebied rond Arnhem en Nijmegen en vond dat er een ‘operatie Chopin’ moest komen, naast de operatie Beethoven. Bij die operatie investeert de overheid 2,5 miljard euro in het ondernemingsklimaat voor de halfgeleidersector in Eindhoven.)
W. It-journalist met passie en kennis (1953-2024): Fred Franssen (Op 22 november 2024 overleed Fred Franssen, een it-journalist-van-het-eerste-uur en naderhand belangrijke pr-man in de industrie.)
X. Ruimte voor gegevensuitwisseling: Dataspace (Een dataspace is een gefedereerde, open infrastructuur voor het delen van soevereine gegevens, op basis van gemeenschappelijk beleid, regels en normen. Met name in de Europese Unie zijn er dataspace-iniatieven).
Y. Definitieve exit voor deze zorgapparaten: Faxen (Na decennialang een onmisbaar onderdeel te zijn geweest van de zorgcommunicatie is de fax daar nu echt verdwenen. De Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ) droeg symbolisch de allerlaatste fax uit de Nederlandse gezondheidszorg over aan het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid.)
Z. Hier in Limburg wordt niet meer geprint: Venray (In 2015 vierde printerconcern Xerox het gouden jubileum van zijn productie-activiteiten in Venray. Maar een zestigste verjaardag zit er niet meer in. De laatste fabriek in de Limburgse plaats, waar ‘organic photo conductors’ (OPC’s) worden geproduceerd, sloot in 2024 zijn deuren.)
