Bedrijven zijn in toenemende mate afhankelijk geworden van automatisering. Het uitvallen van applicaties of van apparatuur is veelal uit den boze. Per organisatie zal daarom bekeken moeten worden in welke mate hoge beschikbaarheid gewenst is. Hiertoe zijn speciale ‘solution teams’ in te huren. Die geven ondermeer aan wat de directe en indirecte kosten van uitval zijn en hoe de bestaande suituatie te verbeteren is. Een consultant van High Availability Solutions geeft zijn visie.
Wanneer een computer uitvalt, krijgt de klant van het betreffende bedrijf dat al snel in de gaten. Hoe vaak gebeurt het niet dat je ergens niet geholpen kunt worden omdat de computer het niet doet?
De meeste bedrijven zijn steeds afhankelijker van de automatisering geworden en vertrouwen er ook steeds meer op. Bijna alle leveranciers hebben tegenwoordig dan ook een vorm van hoge beschikbaarheid in hun productenaanbod opgenomen.
Is het eigenlijk wel zinvol om hoge beschikbaarheid binnen een organisatie te overwegen? Om deze vraag te kunnen beantwoorden moeten we eerst bekijken wat hoge beschikbaarheid nu eigenlijk betekent. De verschillende definities lopen nogal uiteen. Vaak wordt gesproken over een beschikbaarheid van 99 procent of hoger. Op welke manier wordt dit bepaald?
In het algemeen kan gesteld worden dat de beschikbaarheid gemeten moet worden op de plaats van de eindgebruiker. Deze heeft er immers direct last van als er niet op een normale manier te werken valt. Voor de eindgebruiker maakt het geen verschil of een bepaalde applicatie wegvalt, of dat het netwerk of een stuk computerapparatuur uitvalt. Voor het bepalen van de beschikbaarheid moet onderscheid gemaakt worden tussen een storing waar maar één gebruiker last van heeft en een storing waarvan een (groot) aantal gebruikers hinder ondervindt. Het laatste heeft uiteraard veel meer gevolgen voor een organisatie dan het eerste. Een aantal storingen is rechtstreeks uit te drukken in kosten. Wat kost het bijvoorbeeld wanneer honderd eindgebruikers een hele dag niet kunnen werken en dus de volgende dagen extra uren moeten maken om de achterstand in te lopen? Deze directe kosten zijn eenvoudig te berekenen. Moeilijker is het om te bepalen in hoeverre de IT-afdeling meer uren heeft moeten besteden aan het oplossen van de problemen. Ook moet bekeken worden of er klanten of orders zijn verloren door het niet beschikbaar zijn van de computer. We praten hier over de zogenaamde indirecte kosten of gevolgschade.
Onderzoek
Hoe komt een bedrijf er nu achter of hoge beschikbaarheid zinvol is? In de eerste plaats dient er een intern onderzoek plaats te vinden naar de huidige mate van hoge beschikbaarheid van de IT-omgeving binnen de organisatie. Uitgangspunt is de eindgebruiker. Er moet worden bepaald hoe vaak het betreffende stuk van de automatisering voor deze eindgebruiker, of groep van eindgebruikers, niet beschikbaar is. Hierbij moet men kijken naar de directe en indirecte gevolgen van het eventueel niet beschikbaar zijn van de IT-omgeving. Is dit eenmaal goed in kaart gebracht, dan is vast te stellen of er verbeteringen nodig zijn en op welke gebieden de meeste voordelen voor de organisatie te verwachten zijn.
Samen met de eindgebruikers kan een overzicht worden gemaakt van de gewenste functionaliteit die is af te zetten tegen de kosten.
Hierbij is het uitermate belangrijk dat er niet alleen wordt gekeken naar de eisen en wensen van de eindgebruikers. Dit is weliswaar van groot belang, maar eindgebruikers blijken vaak alle functionaliteit te wensen zonder te overzien wat de daarmee gepaard gaande kosten en operationele problemen zijn. Het uiteindelijke plaatje zal dan ook een afweging moeten zijn tussen eisen en wensen enerzijds en kosten en operationele veranderingen anderzijds. In het eerste onderzoek moet dan ook worden bepaald wat de huidige mate van beschikbaarheid is, wat de implicaties zijn van het niet beschikbaar zijn van de automatiseringsomgeving en wat de kosten zijn die dit met zich mee kan brengen. Vervolgens is te bekijken welke verbeteringen er mogelijk zijn en wat de kosten daarvan bedragen.
Verhoging beschikbaarheid
Voor het verhogen van de beschikbaarheid moet een groot aantal zaken in ogenschouw genomen worden. Normaal gesproken krijgen zaken die de meeste invloed hebben op de algemene beschikbaarheid en daardoor op de gehele organisatie de prioriteit: bijvoorbeeld centrale computerapparatuur, netwerken, noodstroomvoorzieningen, enzovoort. Op dit gebied zijn verscheidene producten verkrijgbaar die een betere beschikbaarheid kunnen bewerkstelligen. Hierbij valt te denken aan het verbeteren van de bestaande apparatuur door een aantal componenten, zoals voedingsbronnen en schijfeenheden, dubbel uit te voeren. Hetzelfde is mogelijk met de volledige apparatuur, gekoppeld aan een mechanisme om applicaties door andere apparatuur te laten overnemen in geval van een storing. Voor het overnemen van applicaties is een aantal verschillende clusteringtechnieken beschikbaar. Deze kunnen ervoor zorgen dat de applicaties probleemloos zijn over te nemen door een andere computer, waardoor de gebruikers met een minimaal verlies aan tijd kunnen doorwerken. Ook kan het inzetten van een transactiemonitor ertoe leiden dat er geen transacties opnieuw moeten worden ingevoerd of volledig verloren gaan. Tevens kan het nuttig zijn om een aantal organisatorische zaken onder de loep te nemen om de efficiëntie te vergroten. Hierbij valt te denken aan back-up- en restore-procedures waardoor de impact van een optredende storing te beperken is doordat de hersteltijd van bepaalde bestanden verkort wordt. Ook kan men kijken naar toegangsprocedures van de gebouwen en computerruimtes waardoor te voorkomen is dat onbevoegden bewust of onbewust schade veroorzaken. Daarbij moet in eerste instantie worden gekeken naar het voorkomen van storingen met nadelige gevolgen voor een groot aantal gebruikers.
Een aantal storingen is niet te voorkomen. Sommige treden zo weinig op dat het niet loont om ze te voorkomen. In die gevallen moet men de impact van deze storingen op de organisatie zoveel mogelijk proberen te beperken. De tijd om alles te herstellen verdient daarbij aandacht. In sommige gevallen is herstel niet mogelijk en gaan data verloren.
Kosten
Bij het verhogen van de beschikbaarheid moet men allereerst kijken naar de mate waarin die nodig is. Met het toenemen van de gewenste beschikbaarheid, zullen de kosten exponentieel stijgen. Dit betekent niet dat het invoeren van hoge beschikbaarheid meestal te kostbaar is. Met de huidige technologie is het relatief eenvoudig om met gebruikmaking van zoveel mogelijk standaard componenten een beschikbaarheid van 99,9 procent te realiseren. Dit betekent een ongeplande ‘down time’ van 8,7 uur per jaar indien de systemen 24 uur per dag en 7 dagen per week beschikbaar moeten zijn. De tijd dat de systemen gepland ‘down’ zijn voor het uitvoeren van onderhoud is in deze berekening niet meegenomen. In de gevallen waar zelfs 99,9 procent niet voldoende is, zijn specifiek ontworpen oplossingen te gebruiken om de beschikbaarheid te verhogen. Dit kost echter beduidend meer dan het gebruik van standaard oplossingen. Het zal duidelijk zijn dat het niet altijd zinvol is om een zo hoog mogelijke beschikbaarheid te realiseren door bijvoorbeeld alle apparatuur dubbel uit te voeren als daardoor de kosten meer dan verdubbelen. De mooiste oplossing is niet altijd het meest kosteneffectief. De te maken kosten zullen op een op andere manier terugverdiend moeten worden. Men moet dus goed kijken naar het gebruik van de automatisering en de mate van afhankelijkheid binnen een organisatie. Dan kan worden bepaald wat de gevolgen zijn van het niet beschikbaar zijn van (een deel van) de IT-omgeving. In een groot aantal gevallen is het zelfs mogelijk om in geld uit te drukken wat het gevolg is van het niet beschikbaar zijn van de IT-omgeving. Hieruit is dan rechtstreeks af te leiden of het zinvol is om bepaalde delen te verbeteren door de kosten af te zetten tegen de verliezen die ontstaan door het niet implementeren van een hogere beschikbaarheidsoplossing. In andere gevallen is het niet mogelijk om de directe kosten van de gevolgen van de niet-beschikbaarheid te bepalen. Dan moet een schatting worden gemaakt van de indirecte kosten die ontstaan als gevolg van het niet beschikbaar zijn van de IT-omgeving. Deze schatting moet natuurlijk wel gebaseerd zijn op zoveel mogelijk feitelijke informatie. In de meeste gevallen blijkt sprake te zijn van een combinatie van directe en indirecte kosten.
Inventarisatie
Voor het invoeren of verbeteren van hoge beschikbaarheid in een organisatie is een goede inventarisatie dus noodzakelijk. Momenteel is er een aantal automatiseringsbedrijven die speciale ‘solution teams’ gevormd hebben. Deze zijn ieder gericht op een speciaal deel van de markt. Zo zijn er ‘solution teams’ die hoge beschikbaarheid binnen bedrijven onderzoeken en advies geven voor verbetering. Niet de specifieke onderdelen van de automatisering worden onder de loep genomen, maar de organisatiestructuur en de manier van werken met de geautomatiseerde bedrijfsprocessen. Daardoor is men leveranciersonafhankelijk. Het is namelijk niet relevant welke apparatuur er wordt gebruikt, maar wel wat de eigenschappen hiervan zijn en hoe ermee gewerkt wordt. De leden van deze teams hebben een brede kennis van de automatisering en zijn in staat om de vertaalslag te maken van de eisen en wensen van de eindgebruiker naar de mogelijkheden binnen de automatiseringsomgeving. De teams zijn voor een korte periode in te huren. Het eindresultaat is een rapport met een duidelijke beschrijving van de huidige omgeving en een advies over de mogelijke verbeteringen. Dit onderzoek is binnen relatief korte tijd en met weinig kosten uit te voeren en geeft de organisatie inzicht in de mate van beschikbaarheid en de impact hiervan op de organisatie. Voor een eerste inventarisatie moet men denken aan een doorlooptijd van zes tot acht weken, afhankelijk van de organisatie waar dit onderzoek moet plaatsvinden. Hierbij moet men er rekening mee houden dat deze tijd voornamelijk bepaald wordt door de beschikbaarheid van de mensen binnen de eigen organisatie. Na afronding van zo’n inventarisatie beschikt het bedrijf over een duidelijk beeld over de hoge beschikbaarheid van de automatisering binnen de eigen organisatie.
Terugverdienen
Is het zinvol om hoge beschikbaarheid binnen een organisatie in te voeren? Het antwoord hangt af van de structuur van de organisatie en de eisen en wensen binnen de organisatie. Het zonder meer invoeren van hoge beschikbaarheid heeft meestal niet zo veel effect. Over het algemeen kan gesteld worden dat het invoeren van (een mate van) hoge beschikbaarheid zeker zinvol kan zijn. Wel moet van te voren de noodzaak ervan duidelijk worden aangegeven evenals de manier waarop het moet gebeuren.
Vaak heeft men het gevoel dat de beschikbaarheid van de automatiseringsomgeving te wensen overlaat. Dit moet echter gekwantificeerd kunnen worden, wil men de situatie verbeteren.
Indien hoge beschikbaarheid op een goede manier wordt ingevoerd, worden de investeringen altijd terugverdiend.
David Lambregts is senior consultant ‘high availability solutions’
NCR Nederland N.V.
