De antitrustzaak tegen Microsoft gaat de derde ronde in. Deze zal naar verwachting nog maanden duren. Het hoger gerechtshof dat het hoger beroep van de softwareproducent behandelde, wees vorige week donderdag de eerder opgelegde splitsing van het bedrijf van de hand. Microsoft is echter wel schuldig bevonden aan misbruik van zijn monopoliepositie.
Volgens de Amerikaanse wet is het simpelweg hebben van een monopoliepositie niet illegaal. Het gebruiken van een dominante marktpositie om voet aan de grond of zelfs overwicht te krijgen op een andere markt is wél onwettig. Bijna een jaar geleden bepaalde districtsrechter Thomas Penfield Jackson, die de eerste ronde in de antitrustzaak voorzat, dat Microsoft schuldig was aan monopoliemisbruik en het daarom in tweeën gesplitst moest worden.
Het hoger beroepshof heeft het grootste deel van dat oordeel en die straf nu teruggedraaid. Dit tot groot genoegen van Microsoft-topman Bill Gates die nu een overwinning zonder kleerscheuren voor zijn bedrijf zeer waarschijnlijk acht. De mede-oprichter van de softwaremoloch liet vorige week in een eerste reactie op de uitspraak doorschemeren aan te sturen op een schikking.
Lonken
"Dit oordeel wijzigt het hele raamwerk van het conflict. Microsoft heeft altijd al willen schikken, maar nu is het zeker het proberen waard", lonkt Gates naar de aanklagers. Op het eerste gezicht hebben de negentien Amerikaanse staten en het ministerie van Justitie namelijk veel terrein verloren door de uitspraak van het hoger gerechtshof van het district Columbia.
Nadere beschouwing van het oordeel leert echter dat het hof Microsoft als monopolist beschouwt die inderdaad misbruik heeft gemaakt van die positie. Die veroordeling blijft dus staan, alleen Jacksons strafmaat en de magistraat zelf moesten het veld ruimen. Dit vanwege de persoonlijke uitlatingen van de rechter direct na zijn oordeel en de daardoor ontstane zweem van partijdigheid, aldus het hogere hof.
Bovendien bestaat de mogelijkheid dat het districtshof dat zich nu over de zaak buigt alsnog een splitsing oplegt. De zeven rechters van het beroepshof wezen alleen de redenatie af waarop de door Jackson opgelegde straf was gebaseerd. De kans dat het alsnog tot een opsplitsing komt, is echter klein.
Windows XP
Zowel Microsoft als de aanklagers claimen de overwinning. Terwijl de softwareleverancier zijn producten verder integreert, beraden de juristen van beide partijen zich op de derde ronde.
Zo hebben de negentien staten laten weten samen met Justitie ook het aanstaande Windows XP – en de daarin geïntegreerde applicaties – mee te nemen in hun nieuwe strafeis. "Microsofts recente aankondigingen met betrekking tot XP en Hailstorm (een .Net-dienst – red.) vormen een indicatie dat het bedrijf volhardt in zijn pogingen zijn monopoliepositie te behouden én te vergroten", aldus hoofdaanklager Tom Miller van de staat Iowa.
Volgens juridische experts moet een antitrust-straf ook rekening houden met toekomstige verwikkelingen. Het districtshof dat zich nu over een nieuwe straf buigt, mag dus naast echte acties van Microsoft ook te verwachten ontwikkelingen meenemen. Bovendien is Windows XP de afstammeling van Windows 95, waar de hele rechtszaak om is begonnen.
Overigens hebben beide partijen nog de optie om in beroep te gaan bij het Hooggerechtshof indien er ongenoegen is over de uiteindelijke uitspraak van het lagere hof dat nu aan zet is. De zaak is dus nog lang niet afgerond.
Voorgeschiedenis
Juni 1990
De Amerikaanse handelscommissie (FTC) stelt een antitrustonderzoek in naar samenheuling tussen Microsoft en IBM op het gebied van pc-software.
Augustus 1993
Nadat de FTC twee keer is vastgelopen, neemt het Amerikaanse ministerie van Justitie het onderzoek over. Het concentreert zich op Microsofts marketingpraktijken voor DOS.
Juli 1994
Microsoft treft een schikking met Justitie en tekent een verklaring van goed gedrag.
Augustus 1995
Na maanden van juridisch geharrewar hecht rechter Thomas Penfield Jackson zijn goedkeuring aan de overeenkomst.
Oktober 1997
Het Amerikaanse ministerie van Justitie klaagt Microsoft aan wegens het schenden van de overeenkomst door pc-fabrikanten te dwingen zijn webbrowser Internet Explorer (IE) – geïnstalleerd – mee te leveren met Windows 95.
December 1997
De eerste hoorzittingen beginnen.
Rechter Jackson legt Microsoft de voorlopige beperking op IE niet meer mee te leveren met Windows. Het bedrijf gaat hiertegen in beroep.
Mei 1998
Het hoger beroepshof heft Jacksons beperking op.
Een groep van twintig Amerikaanse staten schaart zich achter de antitrustzaak van Justitie, met als aanklacht monopoliemisbruik om de concurrentie, waaronder browserproducent Netscape, in de kiem te smoren.
Juni 1998
Windows 98 verschijnt op de markt, mét IE geïntegreerd meegeleverd.
September 1998
Rechter Jackson verbreedt het bereik van de rechtszaak: Microsofts poging de internetmarkt te veroveren wordt gekoppeld aan het mogelijke monopoliemisbruik.
Oktober 1998
De rechtszaak begint in Washington DC.
November 1998
Online-dienst America Online (AOL) neemt browserproducent Netscape over voor 4,2 miljard dollar.
Februari 1999
De rechtszaak gaat in reces tot juni 1999.
November 1999
Na het horen van vele getuigenissen wil Jackson de partijen aanzetten tot een schikking; hij benoemt rechter Richard Posner tot bemiddelaar.
April 2000
De schikkingsgesprekken zijn definitief vastgelopen.
Jackson onthult zijn feitenvinding, waarin hij bepaalt dat Microsoft inderdaad schuldig is aan antitrust-gedrag.
Juni 2000
Jackson onthult zijn wetsbevinding, waarin hij Microsoft de straf tot opsplitsing in twee delen oplegt; één bedrijf voor besturingssystemen en één voor applicaties. De rechter laat in interviews met de pers weten een lage dunk van het bedrijf en diens zakenpraktijken te hebben.
Microsoft gaat in beroep en Jackson staat doorgifte met spoed aan het Hooggerechtshof toe.
September 2000
Het Hooggerechtshof weigert een spoedbehandeling en geeft de zaak aan het hoger beroepshof van het district Columbia.
Februari 2001
Na het ontvangen van uitgebreide mondelinge en schriftelijke betogen laat het hof doorschemeren dat het Jackson wil ontheffen van toekomstige betrokkenheid in deze zaak.
Juni 2000
Het hoger beroepshof maakt de opsplitsing van Microsoft ongedaan, vindt het bedrijf wel schuldig aan monopoliemisbruik, uit felle kritiek op Jackson, ontheft hem van deze zaak en geeft de kwestie terug aan een lager hof.
Slimme zet
Microsoft besloot vorige week woensdag af te zien van de Smart Tags-functie in Internet Explorer 6. Die webbrowser is geïntegreerd in Windows XP, dat vanaf 25 oktober verkrijgbaar is. Smart Tags – reeds aanwezig in softwarepakket Office XP – zijn een Microsoft-vorm van hyperlinks aangebracht door de client-software.
De plotseling aanwezigheid van deze functionaliteit in een recente bèta-versie van Windows XP wekte nogal wat beroering. De softwareproducent zou hiermee de weergave van websites kunnen wijzigen. Woordvoerders van het bedrijf verklaren dat dit geenszins de bedoeling is en dat het simpelweg gaat om het bieden van aanvullende informatie voor gebruikers.
Vorige week bond Microsoft in. Vice-president Jim Allchin verklaarde: "We konden geen evenwicht vinden tussen de terechte bedenkingen van de inhoud-leveranciers en de voordelen van Smart Tags voor gebruikers." Door deze overwegingen was de deadline voor Windows XP niet haalbaar en zijn de Smart Tags voorlopig geschrapt, aldus Microsoft. De leverancier stelt dat het zijn plannen voor deze functionaliteit niet laat varen. "Wij geloven nog altijd in de voordelen van Smart Tags", aldus Allchin.
