Zelfs met twee keer zoveel geld loopt het ict-onderzoek de achterstand op het bedrijfsleven lang niet in. "Wat we er nu aan besteden is belachelijk weinig," vindt de voorzitter van de werkgroep Ict-en-kennis, Kees le Pair. De werkgroep pleit voor verdubbeling van het budget.
Le Pair ziet het budget liefst in vijf jaar tijd groeien naar zo’n 500 miljoen gulden. Daarmee kunnen de wetenschappelijke instituten (zie kader) het aantal arbeidsplaatsen uitbreiden van 1200 naar 2400.
De werkgroep wil voor het ict-onderzoek min of meer hetzelfde ter beschikking krijgen als de collega’s van natuurkunde. De inhaalslag kan op dezelfde manier worden uitgevoerd als eerder bij deze bèta-discipline – een door de overheid bekostigde centrale regie van de onderzoeksplaatsen.
Belang
Het belang van ict voor de Nederlandse economie is groot. Van het bruto binnenlands product (bbp, de waarde van alle in Nederland in een jaar geproduceerde goederen en diensten) wordt 8 procent besteed aan ict; in 2002 zal hieraan zo’n 40 miljard gulden worden uitgegeven. De groei van het bruto nationaal product (bbp plus de inkomsten uit het buitenland) is voor 25 procent te danken aan de ict-sector en de helft van de productiviteitstijging is gerelateerd aan ict. Ongeveer tweehonderdduizend mensen werken in ict-gerelateerde functies.
Voldoende is de verdubbeling niet. Meer leek de werkgroep voor de onderzoeksinstituten niet beheersbaar. "Een verdubbeling is nog enigszins te overzien. Zo’n groei veroorzaakt een schok bij de instituten. Ict-hoogleraren pluk je niet van de straat, het is zaak voor de lange termijn."
Concurreren
Le Pair wil met het geld Nederlandse onderzoeksinstituten aantrekkelijk maken voor zowel onderzoekers als de ict-branche. Veel onderzoekers verdwijnen na afronden van hun studie naar het buitenland — zie kader. Le Pair "Wij moeten kunnen concurreren met Amerikaanse onderzoeksinstituten zoals MIT en Caltech."
Ook ict-bedrijven vinden onvoldoende steun bij de instituten, zegt Le Pair. Bedrijven die hier aankloppen raken ontmoedigd door de minieme capaciteit die ze aantreffen. "Ze zien anderhalve man en een paardenkop bezig met onderzoek. Dat is voor een groot bedrijf niet interessant."
Hoevéél van de gevraagde 230 miljoen gulden moet worden ingezet voor fundamenteel onderzoek, vindt Le Pair niet zo van belang. Wisselwerkingen en overleg tussen bedrijfsleven en de onderzoeksprojecten worden gestimuleerd, antwoordt Le Pair. "Maar het moet niet alleen een kwestie van vraag en aanbod zijn."
De afstand tussen fundamenteel en direct toepasbaar onderzoek is volgens Le Pair in de ict-wereld niet groot. "Ook het bedrijfsleven worstelt met fundamentele vragen, zoals over de beheersbaarheid van zeer complexe informatiesystemen of over de stabiliteit ervan."
Het DES-algoritme is volgens hem een van de duidelijkste voorbeelden. Deze wiskundige truc was volgens hem het resultaat van fundamenteel onderzoek. De rekenmethode werd vrijwel meteen in de praktijk toegepast voor het digitaal versleutelen van gegevens. De behoefte aan encryptiemethodes neemt alleen maar toe: "Binnen enkele jaren worden we omringd door zo’n zestig processoren die je gezondheid monitoren; de gegevens die daarmee worden aangemaakt wil je waarschijnlijk niet aan de grote klok hangen."
Braindrain
Enkele bekende Nederlandse ict-onderzoekers die naar het buitenland vertrokken en hun onderzoeksterrein
Onderzoek
