Nog voor de zomer neemt een veertigtal Nederlandse gemeenten een eigen soevereine cloudomgeving in gebruik. Het initiatief, voortkomend uit het Open Webconcept, markeert een grote stap naar de digitale onafhankelijkheid van lagere overheden. Holger Peters, informatieadviseur bij de gemeente Buren en een van de drijvende krachten achter het project, benadrukt dat gemeenten met deze cloudomgeving ‘volledige regie over hun data en digitale infrastructuur krijgen, zonder afhankelijk te zijn van grote techbedrijven.’
Het Open Webconcept is ontstaan vanuit de behoefte aan innovatieve en kostenefficiënte digitale dienstverlening binnen gemeenten. Het platform faciliteert samenwerking tussen gemeenten en leveranciers om doorontwikkeling, flexibiliteit en continuïteit te garanderen. Inmiddels zijn veertig gemeenten en acht commerciële partijen betrokken bij het initiatief.
Een belangrijk aspect van dit project is de inrichting van een nieuwe cloudinfrastructuur op basis van Haven.io, een standaard voor platform-onafhankelijke cloudhosting. ‘Door Haven.io kunnen applicaties en websites eenvoudig worden hergebruikt op verschillende omgevingen, wat de flexibiliteit en duurzaamheid vergroot’, legt Peters uit. De cloud-omgeving wordt straks gehost door een Nederlandse hostingpartij, die de hardware en clustering levert voor 28 gemeenten. Daarnaast zal deze partij ook de regie voeren op deze Haven-omgeving, zodat gemeenten met hun eigen marktpartijen hier veilig en betrouwbaar hun digitale dienstverlening op kunnen uitrollen. Hierop zullen niet alleen gemeentelijke websites draaien, maar ook Nextcloud als samenwerkingsplatform.
Veilig alternatief
In de zoektocht naar een veilige en flexibele samenwerkingsomgeving hebben de betrokken gemeenten Nextcloud namelijk omarmd als open source-oplossing voor gegevensuitwisseling en samenwerking. ‘Nextcloud biedt een robuuste oplossing voor het veilig delen van dataregisters en bestanden, evenals het ontwikkelen van digitale bouwstenen – dat zijn in dit geval Nextcloud-apps – zonder afhankelijk te zijn van grote cloudproviders’, aldus Peters.
Binnen de Open Webconcept-community zijn verschillende Nextcloud-apps ontwikkeld, waaronder een anonimiseer-app om privacygevoelige data te beschermen. De gemeenten zetten Nextcloud in combinatie met Office 365 in, maar er wordt steeds meer gekeken naar een bredere adoptie van Nextcloud als vervanging voor commerciële samenwerkingssoftware. Voor gemeenten die een voorkeur hebben voor het handhaven van Office 365 wordt een opslag van documenten en dergelijke op het Nextcloud-platform gerealiseerd. Nederlandse bedrijven als Sendent bieden hiervoor al kant-en-klare connectoren. Wie Office 365 daarentegen wil afschaffen, kan een keuze maken uit de verschillende opensourceoplossingen voor collaboratie. ‘In de gemeente Buren zijn we ons op dit punt aan het oriënteren’, zegt Peters. ‘Op een later tijdstip maken we de keuze of we onze fileservers uitfaseren en gaan vervangen voor MS 365 of misschien wel Nextcloud.’
Interessant aan de aanpak is dat voor de op burgers en bedrijven gerichte communicatie en bijvoorbeeld digitale formulieren een keuze is gemaakt voor WordPress om snel en eenvoudig webpagina als te kunnen ontwikkelen. Ook WordPress is open source en wordt reeds veelvuldig door gemeenten toegepast. ‘Er zijn in Nederland veel WordPress agencies die gemeenten kunnen helpen dit soort webpagina’s te maken.’
Meer controle
Met de lancering van de nieuwe cloud-infrastructuur krijgen gemeenten meer controle over hun digitale dienstverlening. Dit betekent volgens Peters:
- Volledige soevereiniteit over data en applicaties;
- Minder afhankelijkheid van commerciële cloudproviders;
- Een gestandaardiseerde, open source-omgeving die innovatie stimuleert;
- Een veilige infrastructuur die binnen Nederlandse datacenters wordt gehost.
Peters benadrukt dat deze ontwikkeling een grote stap is richting digitale autonomie: ‘We bouwen samen aan een ecosysteem waarin gemeenten zélf de regie hebben over hun digitale omgeving. Dit betekent niet alleen kostenbesparing, maar ook een sterkere positie richting marktpartijen en een veiliger digitaal landschap. We volgen hierbij een aanpak waarbij gemeenten zelf het initiatief nemen om nieuwe applicaties op Nextcloud te laten ontwikkelen. Hierna worden deze aan de markt overgedragen zodat een ecosysteem van vraag en aanbod ontstaat.’
Voor gemeenten die Nextcloud ook voor kantoortaken en samenwerking kiezen, is het belangrijk dat hier een goede service en support voor wordt geregeld. Hier ziet Peters ook een taak weggelegd voor Nextcloud als opensourcebedrijf. ‘Er is een gelaagd model nodig om ondersteuning te kunnen krijgen, waarbij ook Nextcloud een rol speelt. Zo’n model is er nu nog niet, maar ik kan me hierbij een vorm van samenwerking voorstellen waarbij wij als gemeenten het opzetten van deze support financieel ondersteunen.’
Lamp
Op dit moment draaien 25 gemeenten hun WordPress-website op een ouder Lamp-cluster (acroniem voor een set van gratis softwarepakketten; het besturingssysteem Linux, de webserver Apache HTTP Server, het databasemanagementsysteem MySQL en P voor de programmeertalen Perl, PHP, en/of Python) bij Yard Digital Agency. De overstap naar Haven.io staat gepland voor komende zomer. Vervolgens zullen gemeenten stapsgewijs migreren naar de nieuwe cloud-omgeving.
Gemeente Buren gebruikt al tien jaar Nextcloud (en voorganger OwnCloud) voor het veilig kunnen delen van grotere bestanden en zal samen met een aantal Open Webconcept-gemeenten een rol spelen in de vervolgstappen waarbij Nextcloud als collaborationplatform ook op dit Haven-cluster zal worden uitgerold..
Naast de technologische infrastructuur werkt de Open Webconcept-community aan het opleiden van meerdere partijen die Nextcloud-apps kunnen ontwikkelen, vertelt Peters. Binnen dit ecosysteem zijn commerciële partijen contractueel verplicht om ook andere bedrijven te ondersteunen, waardoor een sterke en duurzame opensourcegemeenschap ontstaat.
‘Dit is nog maar het begin’, aldus Peters. ‘Met deze infrastructuur leggen we de basis voor een digitale toekomst waarin gemeenten volledig onafhankelijk en innovatief kunnen opereren.’
Cool. Zelf draai ik vanaf 2018 het Nederlandse clouds alternatief voor Facebook.
Hoge privacy, geen algoritme en bots. nlsociaal.nl
De informatieadviseur bij de gemeente Buren maakt de klassieke fout van digitale soevereiniteit te willen maar telkens uit te komen bij oplossingen die leiden tot vendor lock-in. Want één Nederlandse hostingpartij die de hardware en clustering levert en ook nog de regie voert lijkt me nog geen bevrijding. Dat klinkt meer alsof je tekent bij het kruisje en daarom vast zit aan een partij zoals Centric. Kiezen voor open source maar zelf geen resources hebben om de code te onderhouden is dan ook als in je broek plassen voor het warme gevoel. Dat gaat stinken door de hogere kosten van conjunctuurgevoelige arbeid kijken of je moet kiezen voor offshoring naar de lagelonenlanden.
Met dank aan 3 maanden POTUS is de overheid nu echt tot het inzicht gekomen dat de blinde liefde voor Microsoft cs een ernstige dwaling was. Heel goed dat er concrete actie wordt genomen, wat je er ook op aan te merken hebt.
Heel benieuwd of ook de liefde bij het bedrijfsleven wat is afgenomen, lees daar weinig over. Zouden gegevens van banken ook zo massaal bij Big Tech staan?
‘Cloud’ is net als ‘auto’ een containerbegrip waar vanalles onder valt. Van een server ergens in een old school datacenter tot Azure, AWS en Google Cloud met al hun met briljante services, functies en supergave beheertools.Deze met miljarden dollars ontwikkelde omgevingen kan de overheid niet (laten) nabouwen. Maar voor heel veel overheids toepassingen is dat ook helemaal niet nodig.
Tav afhankelijkheid: Ook benieuwd of er in de EU IT hardware geproduceerd kan gaan worden. Dat komt voor 95% uit de US, steevast geproduceerd in China/ Azie.