IBM bracht op 19 maart zijn visie op ai tijdens het evenement Put AI to Work, in de Fabrique in Utrecht. Zo’n 250 klanten en partners verkenden praktijkvoorbeelden van ai-pilots en -implementaties en ontdekten hoe deze technologie bedrijfsprocessen kan optimaliseren. Senior IBM-vertegenwoordigers Peter den Haan en Valentijn Stolk vertellen over de ai-adoptie in Nederland en welke plek de hybride cloud en opensource innemen in de ai-strategie van Big Blue.
Volgens Den Haan, client engineering leader Benelux bij IBM, bevindt de implementatie van ai in Nederland zich nog grotendeels in de experimentele fase. ‘Ons land heeft een sterke reputatie op het gebied van technologische innovatie, maar veel organisaties zijn voorzichtig in het grootschalig omarmen van ai’, stelt hij. ‘Bedrijven willen bovendien eerst zeker weten dat de technologie niet alleen veilig is, maar ook echt toegevoegde waarde biedt.’ Die voorzichtigheid vertaalt zich volgens Den Haan in een sterke focus op kleinschalige projecten en pilots. Organisaties verkennen de technologie en de impact ervan in een gecontroleerde omgeving. Maar langzaamaan verschuift de focus zich ook naar de eerste echte implementaties van ai in bedrijfsprocessen: door Den Haan aangeduid als de 2.0-fase van ai.
Podcast
Liever luisteren naar dit artikel? Het is ook beschikbaar als podcast (voorlopig alleen in het Engels). Omgezet door NotebookLM.
Het IBM-duo wil geen aantallen noemen van de lopende en afgeronde ai-projecten van hun bedrijf in de Nederlandse markt, maar somt desgevraagd wel projecten op waarbij het bedrijf betrokken is. Zoals bij ict-dienstverlener SLTN waar met gesprekgestuurde ai (conversational ai) een integratie is gemaakt naar verschillende hr-systemen zodat medewerkers bijvoorbeeld zelf het aanvragen van vakantiedagen kunnen regelen. Ook Damen Shipyards komt voorbij. De scheepsjachtenbouwer gebruikt digital twins voor het voorspellen van onderhoud en een overzicht van de precieze onderdelen en bouwconstructies. De transformatie van een technische tekening van een jacht naar een digital twin kost heel veel manuren. Valentijn Stolk, expert op het vlak van ai-applicaties en het ai-platform van IBM: Watsonx: ‘Daar wordt ai ingezet om deze transformatie te versnellen en het werk van een configuration-engineer te vergemakkelijken.’ Hij benadrukt dat ai patronen herkent en voorspellingen doet die anders niet mogelijk zijn. ‘Dat helpt organisaties bij het nemen van datagedreven beslissingen’, aldus Stolk, die sinds kort verantwoordelijk is voor de ai-strategie bij overheidsklanten van IBM en bij Heineken.
Een andere casus die voorbijkomt, is die van het Brits-Nederlandse adviesbedrijf Bowmen. IBM helpt bij het beantwoorden van vaak terugkerende vragen bij aanbestedingsprocedures. De ai-software combineert de expertise van het bedrijf met de IBM-productinformatie en biedt desgevraagd bijvoorbeeld antwoorden op vragen over securitystandaarden van clouddiensten.
Watsonx
Een pijler in IBM’s ai-strategie is Watsonx, een generatief ai- en dataplatform dat bestaat uit verschillende clouddiensten. Het helpt bedrijven en organisaties bij het bouwen, trainen en implementeren van op maat gemaakte ai-oplossingen. Het biedt een studio voor het bouwen van ai-toepassingen, dataopslag, orkestratie-software voor het koppelen van systemen binnen slimme workflows en een ai-governance-toolkit. Met die laatstgenoemde toepassing kunnen klanten toetsen of hun ai-plannen voldoen aan wet- en regelgeving. IBM zegt ethiek en regelgeving hoog in het vaandel te hebben staan. Ook ondersteunt Watsonx meerdere grote taalmodellen waaronder IBM’s eigen Granite. Den Haan legt uit: ‘Watsonx is ontworpen met een duidelijke focus op snelheid en schaalbaarheid. Dit betekent dat bedrijven niet alleen snel resultaten kunnen boeken, maar ook flexibel kunnen inspelen op veranderende zakelijke behoeften.’
Volgens het IBM-duo onderscheidt Watsonx zich van de grote ai-platformen door het gebruik van opensource-technologie. ‘Opensource opent de deur naar samenwerking en innovatie,’ voegt Stolk toe. ‘Het stelt bedrijven in staat om toegang te krijgen tot een wereldwijde gemeenschap van ontwikkelaars, wat de adoptie van ai kan versnellen.’
Voor het grote publiek gaat het bij ai vaak over OpenAI, Microsoft Copilot en chatbot Google Gemini. IBM lijkt wat minder op de kaart te staan, maar daar heeft Den Haan wel een verklaring voor. ‘We bieden ai aan in de context van een bedrijfsproces. Dus het staat ook niet bovenaan de agenda van de klant om daar van alles over te gaan roepen. Het gebeurt allemaal meer binnenshuis.’ Ook speelt mee dat het vooral over de kwaliteit, snelheid en verbeteringen van bedrijfsprocessen gaat. ‘Dan is het ook geen pure ai-activiteit meer, maar heeft het bijvoorbeeld ook impact op de bedrijfsvoering.’
Hij ziet veel projecten binnen hr-omgevingen en ai-toepassingen voor klantcontact en helpdesks. ‘In het geval van een it-helpdesk gaat het niet alleen om een ticket en een persoon die antwoord geeft. Maar het gaat er juist om dat je veel meer deskundigheid en informatie bij elkaar moet brengen voordat het probleem opgelost is. Dan zie je dat er een proces ontstaat tussen personen en systemen.’
Hybride cloud
Naast Watsonx speelt de filosofie van een hybride cloud een cruciale rol in IBMs ai-strategie. Deze biedt bedrijven de mogelijkheid om gegevens en applicaties te beheren in zowel on-premises als cloudomgevingen. Dat moet voor flexibiliteit zorgen. ‘Hybrid cloud stelt bedrijven in staat om bestaande infrastructuren te integreren met nieuwe ai-technologieën’, legt Den Haan uit. Het is volgens hem de ideale oplossing voor bedrijven met complexe infrastructuren die willen experimenteren zonder volledig afscheid te nemen van hun huidige systemen. Stolk benadrukt de veiligheidsvoordelen: ‘De hybride cloud combineert het beste van twee werelden. Je krijgt de flexibiliteit van de cloud en de controle van on-premises systemen.’ Zeker gezien de huidige discussies over datasoevereiniteit heeft IBM met die aanpak een belangrijke troef in handen. Den Haan licht toe dat IBM beschikt over een zestal datacenters op Europees grondgebied waaronder één in Amsterdam. Ook laat hij weten dat van data die zijn opgeslagen en versleuteld in IBM-systemen de encryptiesleutel bij de klant ligt en niet bij de leverancier. IBM kan dus geen data van klanten inzien waar dat volgens hem bij andere leveranciers vaak wel het geval is.
Ai-innovatie
Op de vraag of IBM in Nederland al op grote schaal concrete ai-oplossingen heeft opgeleverd, blijft het even stil. Dan antwoordt Stolk: ‘Ik denk dat de meeste bedrijven in een pilotfase zitten, dus dat ze dingen aan het bedenken zijn, of dat ze proberen ai naar productie te brengen.’ Hij duidt dat het dan specifiek gaat over generatieve ai-oplossingen. Stolk vervolgt: ‘De bankensector draait al jarenlang machine learning en ai-toepassingen op grote schaal. Maar generatieve ai is een vrij nieuwe technologie.’
Hoewel veel ai-projecten in Nederland zich nog in de beginfase bevinden, zijn Den Haan en Stolk optimistisch over de toekomst. ‘We zien dat generatieve ai en conversational ai al een impact hebben, met name in sectoren zoals klantenservice en contentcreatie’, zegt Den Haan. ‘Er is geen twijfel dat deze technologieën een centrale rol gaan spelen in hoe bedrijven opereren.’ Volgens Stolk biedt Nederland een goede voedingsbodem voor ai-innovatie. ‘We hebben hier niet alleen de technologische expertise, maar ook een cultuur van samenwerking en innovatie.’
Den Haan vult aan: ‘We proeven zeker voorzichtigheid. Ai is ook niet af bij de eerste keer dat je het aanzet. Bedrijven zijn onderzoekend. De eerste ai-gebruikersgroepen ontstaan en het zijn behoorlijke groeitrajecten.’ Hij vervolgt: ‘Dat is in het verleden natuurlijk ook het manco van ai geweest. Iets neerzetten levert na een periode vaak toch weer vertraging of achterstand op. Met generatieve ai is dat voorzichtig uitrollen ook wat de meeste bedrijven doen.’ Hij wil maar benadrukken dat ai-projecten vragen om geduld, klein beginnen en tot iets groots kunnen evalueren. Iedere revolutie, ook die van ai, begint met kleine, voorzichtige stappen, is zijn boodschap.
