De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) spreekt haar steun uit voor de ontwikkeling van de artificiële intelligentie (ai)-toepassing GPT-NL. Dit open Nederlands taalmodel is een samenwerking van non-profitorganisaties TNO, NFI en Surf. Volgens de belangenorganisatie is het een uitkomst voor gemeenten die gebruik willen maken van een taalmodel dat voldoet aan Nederlandse en Europese waarden en wetgeving.
De VNG ziet het ontwikkelen van een Nederlands taalmodel als een essentieel project om de digitale afhankelijkheid van grote buitenlandse marktpartijen te verkleinen en Europese publieke waarden te borgen. Momenteel worden taalmodellen grotendeels ontwikkeld door commerciële bedrijven buiten Europa, waardoor publieke organisaties geen grip hebben op de transparantie, betrouwbaarheid en vooringenomenheid van de modellen. Met een eigen, open taalmodel kan Nederland meer regie houden op de inzet van ai binnen de overheid en het maatschappelijk domein.
Voor gemeenten biedt GPT-NL belangrijke kansen. Individuele gemeenten hebben vaak niet de middelen of expertise om zelf een dergelijk taalmodel te ontwikkelen, maar hebben wél behoefte aan een betrouwbare en veilige ai-oplossing die past binnen de publieke sector, stelt de VNG.
Ondersteuning
De vereniging draagt zelf ook bij aan de ontwikkeling van het taalmodel door Open Raadsinformatie als databron in te brengen. GPT-NL zoekt in de huidige ontwikkelingsfase naar data-contributors om het model verder mee te ontwikkelen. Om tot een divers en sterk taalmodel te komen, is een rijke en grote dataset nodig. Financiering is afkomstig vanuit RVO/Ministerie van EZK. Het projectplan ‘Faciliteit voor een soeverein Nederlands taalmodel’ kreeg hiervoor in oktober 2023 een bedrag van 13,5 miljoen euro beschikbaar gesteld
Open Raadsinformatie is een opensource-zoekomgeving waarin de vergaderdata van ruim driehonderd gemeenten, zeven provincies en vijf waterschappen worden samengebracht. Met deze toepassing zoek je door de openbare vergaderingen, agendapunten, moties en documenten. Vanuit het Actieplan Open Overheid werkt VNG Realisatie in samenwerking met de Open State Foundation aan het openstellen van besluitvorming van gemeenten en provincies als open data.
Daarnaast denkt de VNG mee in de zogeheten content board van GPT-NL dat de kwaliteit en representativiteit van de gebruikte data bewaakt. Ook zal de vereniging deelnemen aan de nog op te richten gebruikersgroep die kijkt naar de toepassing en bruikbaarheid van het model voor gemeenten en andere publieke organisaties.
