Ict-coöperatie voor onderwijs- en onderzoeksinstellingen Surf en datacenterhoster Digital Reality slaan de handen ineen om de eerste quantumcomputer van Nederland te hosten. Het quantumsysteem wordt geplaatst in het AMS17-datacenter van Digital Reality op het Science Park in Amsterdam, direct naast en gekoppeld aan de nationale supercomputer Snellius.
De quantumcomputer, die zo’n twintig miljoen kost, wordt medegefinancierd door European High Performance Computing Joint Undertaking (EuroHPC JU) en moet onderzoekers, bedrijven en studenten helpen om gebruik te maken van hybride mogelijkheden die zowel quantum- als traditionele supercomputertechnologieën combineren.
De verwachting is dat de quantumcomputer aanvankelijk minstens 16 fysieke qubits zal bevatten. Qubits zijn de basis van quantumcomputers en functioneren anders dan de binaire bits van traditionele computers, die enkel de toestanden 0 en 1 kennen. Qubits kunnen tegelijkertijd in een combinatie van beide toestanden bestaan. Deze eigenschap stelt quantumcomputers in staat om meerdere berekeningen gelijktijdig uit te voeren, wat ze aanzienlijk krachtiger maakt voor bepaalde berekeningen dan traditionele computers. De quantumcomputer die bij Surf komt te staan, gebruikt zogeheten semiconductor (halfgeleider)-qubits. Deze technologie is niet eerder op deze schaal toegepast. Een groot voordeel van deze semiconductor-qubits is hun compatibiliteit met de bestaande en ver ontwikkelde semiconductor-industrie. Zo kan deze technologie makkelijker worden opgeschaald, stelt Surf.
Bijzondere vereisten voor colocatie
Axel Berg, coördinator van het EuroHPC Quantum-project bij Surf benadrukt dat colocatie van een quantumcomputer in een professioneel datacenter ‘heel anders is’ dan standaard-ict-apparatuur. Hij wijst op de opstelling, vereisten en procedures. ‘Onze samenwerking met Digital Realty is enorm belangrijk om de installatie en operatie van een dergelijk systeem tot een succes te maken.’ Quantumcomputers worden doorgaans gebruikt in gespecialiseerde laboratoriumomgevingen, waar nauwkeurige controle nodig is over factoren zoals temperatuur en elektromagnetische interferentie om de quantumcoherentie te waarborgen.
Surf heeft de aanvraag om de quantumcomputer te hosten in 2024 ingediend bij EuroHPC JU, in afstemming met Quantum Delta NL. De aanvraag is namens een breed consortium ingediend, dat bestaat uit Universiteit Antwerpen (BE), Genci (FR), Netherlands eScience Center (NL), Universiteit Leiden (NL), Technische Universiteit Delft (NL), Nationaal Instituut voor Subatomaire Fysica Nikhef (NL) en Surf (NL).
Digital Reality en Surf noemen geen datum waarop het systeem in gebruik genomen wordt.
