BLOG – Diverse sprekers tijdens het rondetafelgesprek met de Vaste Kamercommissie Digitale Zaken (13 februari jl.) noemden het onderwijs een nu al van Big Tech afhankelijke sector. Intussen laten Sivon en Surf de schoolbesturen DPIA’s uitvoeren tot ze een ons wegen.
Er zijn voor genoemde rondetafelgesprek (inzet de digitale soevereiniteit van de Rijksoverheid) acht position papers ingestuurd door externe experts. Bijna allemaal waarschuwen ze ervoor dat de Rijksoverheid en publieke sectoren zoals onderwijs en gezondheidszorg, maar ook overheden zelf deels al voor hun activiteiten (taakstelling) afhankelijk zijn van Amerikaans cloudleveranciers en daarmee van de Amerikaanse overheid. Die kan niet alleen zonder dat het bekend mag worden gemaakt spioneren in de data op Amerikaanse servers. Maar de VS kunnen kan ook de toegang ertoe ontzeggen of deze afhankelijkheid als geopolitiek drukmiddel inzetten. Eerder, op 20 september 2024, kreeg de Tweede Kamer een kabinetsreactie op de Policy Brief van het Clingendael Instituut ‘Too late to act? Europe’s quest for cloud sovereignty‘.
De overheid zelf is nu al afhankelijk van Microsoft. Bij het funderend onderwijs (primair en voorgezet onderwijs) is Google dominant, maar in het hogere onderwijs (middelbaar-, hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs) is Microsoft weer als cloudleverancier oppermachtig. We signaleerden deze trend en de gevaren ervan al vóór de coroancrisis en schreven eind 2021 over de vragen die digitalisering in deze sector oproepen in dit verband. De honderden miljoenen euro’s die vervolgens in 2022 zijn toegekend vanuit het Nationaal Groeifonds voor middelbaar en hoger onderwijs (zie ook dit artikel) hebben ook nog niet tot zelfs maar een aanzet voor een soevereine digitale infrastructuur voor het onderwijs opgeleverd. Dit programma, sinds 2023 geleid door Lodewijk Asscher, richt zich dan ook op het verbeteren van de samenwerking op ict-gebied binnen het onderwijs, zoals kennisdeling en inkoop van leermaterialen, en ziet erop toe dat digitale vaardigheden beter worden geïntegreerd in het lesaanbod. Allemaal ver weg van digitale infrastructuur en een stuk hogerop in de DOSA– of EuroStack.
Toekomstbestendig
‘Sivon helpt scholen bij het realiseren en doorontwikkelen van veilig en toekomstbestendig digitaal onderwijs’, lezen we op de site van Sivon. In de sectie ‘Uitgelicht’ vind je vervolgens bij de coöperatie die het funderend onderwijs op ict-gebied ondersteunt een link naar veelgestelde vragen over licenties Google. Dit betreft verschillende versies van Google Workspace for Education, waar Surf en Sivon eerder de data- en privacyrisico’s onderzochten van zowel Workspace zelf als Chrome OS.
In de update van van 9 oktober jl. van de blog ‘alles over de DPIA’s op Google Workspace & Chrome OS’ lezen we dat Sivon druk bezig is om korting op de betaalde versies van Workspace te krijgen. Je moet als school sowieso mitigerende maatregelen nemen voordat je het pakket ‘veilig’ kunt gebruiken, waaronder het (laten) uitvoeren van een lokale DPIA. Daarvoor hebben Surf en Sivon dan weer een handig template opgesteld. Het aanschaffen van een betaalde versie is een van de te nemen maatregelen, lezen we bij de veelgestelde vragen over dit onderwerp. Want tsja, je moet wel aangeven in welke regio de persoonsgegevens opgeslagen moeten worden en dat kan alleen in een betaalde versie. Ook lezen we hier dat Google alleen collectieve korting op de Plus-licentie biedt en niet op de goedkopere standaardversie. Maar verder zijn ze best gul, hoor, want voor iedere vier leerlingen wordt één gratis medewerker-licentie aangeboden.
Geesteskind
Bert Hubert, een deskundige en prominente voorvechter van digitale soevereiniteit, bracht tijdens de rondetafel zijn laatste geesteskind Cloud Kootwijk onder de aandacht als laatste redmiddel (‘Het is al vijf over twaalf’). Eerder vroeg hij zich in een blog af of het nog legaal is te noemen om persoonsgegevens op Amerikaanse servers te zetten. Immers, president Trump heeft het EU-VS Data Privacy Framework om zeep geholpen. Nu de Amerikaanse regering Europa de les leest en de EU lijnrecht tegenover de VS komt te staan, valt reparatie niet te verwachten. Terecht wordt opgemerkt dat het opheffen door de president van een zogenaamd onafhankelijk controlerend orgaan al aangeeft dat ook dit framework uiteindelijk door het Europese Hof van Justitie (CJEU) ongeldig zal worden verklaard. Net zoals dit met de voorgangers ervan, EU-US Safe Harbor en het Privacy Shield, is gebeurd.
Ook bleek tijdens de rondetafel dat het Rathenau Instituut onderzoek doet naar de digitale afhankelijkheid van buitenlandse cloudaanbieders bij de journalistiek en het onderwijs. Toen werd benadrukt hoe zorgelijk het is dat deze gevoeligheid nu ook kans loopt om als drukmiddel te worden gebruikt bij het onderwijs, in de zorg en de journalistiek. Hubert stipte ook wat huidige publieke-cloudgebruikers in dit verband aan, zoals de Tweede Kamer en de Rechtspraak. Intussen waarschuwde hij dat overheidsorganisaties nu moeten beslissen of ze e-mail gebaseerd op lokale Exchange-servers moeten gaan overzetten naar een nog onbekende nieuwe on-premise versie (als die er komt) of migreren naar de publieke Microsoft Cloud.
Erger
De vertegenwoordiger op 13 februari namens AMS-IX, de Dutch Cloud Community (DCC) en DINL noemde helaas alleen het hoger onderwijs in dit verband. Erger is dat de organisaties die de onderwijsinstellingen in Nederland vanuit hun publieke taak op ict-gebied ondersteunen alleen maar trots zijn dat ze in hun ogen zoveel invloed kunnen uitoefenen op (de invulling van het woud van licenties en dus de verdienmodellen van) Big Tech, en daarmee een voorbeeld voor de rest van Europa zijn. Maar zijn ze daarmee ook een voorbeeld om onze jeugd op ict-gebied te helpen opvoeden? Ook al steun je als Sivon het onderzoek van de ACM naar de werking van de digitale leermiddelen markt?
Publieke waarden en daarmee digitale soevereiniteit zouden toch voor het onderwijs voorop moeten staan. Daarbij ligt het actief helpen doorbreken van mono- en duopolies meer voor de hand dan extra korting zien te bedingen zodat schijn-veilige instellingen bij de aanbieders van ict-middelen zoals cloudtoepasssingen mogelijk zijn.
Lees meer over dit onderwerp in de whitepaper ‘Digitale Soevereiniteit‘van de Dutch Cloud Community, met ook een uitgebreide begrippenlijst.
Fred Hage is innovation orchestrator
Gelukkig wordt er gewerkt aan een oplossing! De Coalitie voor Eerlijk Digitaal Onderwijs (werkgroep van de Nederlandse Internet society) werkt aan een digitale onderwijs omgeving helemaal gebaseerd op publieke waarden en opensource software.
Zie https://eerlijkdigitaalonderwijs.nl/
Een pandemie maakte duidelijk dat het onderwijs is blijven hangen in de vorige eeuw als ik kijk naar gebrek aan innovatie in de didactiek. Zo bleek het gebruik van ICT zich nog voornamelijk te beperken tot de algemene kantoorautomatisering voor het ‘afstandsonderwijs’ met een grote afhankelijkheid van Amerikaanse Big Tech. En
toen na de eerste weken van een lockdown het onderwijs weer een beetje op gang kwam met een traditionele vorm van lesgeven via Teams waren de autodidactische leerlingen al afgehaakt. Eén van de conclusie was dan ook dat
er hoognodig een digitale onderwijsinnovatie nodig was. Zo innoveerden slimmeriken via zoiets als een gebruik van de Amerikaanse technologie om zich te kunnen storten op andere zaken. Een andere conclusie leidde tot een inzicht in het WILLEN leren en MOETEN leren als we kijken naar de intrinsieke motivaties.
Een innovation orchestrator die zich druk maakt om de Nederlandse digitale soevereiniteit klinkt voor mij als iemand die de theorie van Darwin vanuit een ideologie verwerpt. Of als iemand die stelt dat we niet meer mogen samenwerken met Israël want het Nederlandse onderwijs is een links-activistisch bolwerk. Want met never waste a good crisis is Trump een prima katalysator voor de haat maar misschien moeten sommigen innovators eerst eens in de spiegel kijken. Protectionisme, isolatie en nationalisme lijken me namelijk eerder een weg terug naar de vorige eeuw dan een weg voorwaarts. Ik ben niet naïef in een kennisdeling maar ik weet empirisch dat er meer is achter de dijken, onze jeugd op ICT-gebied helpen opvoeden is een giller als ze digitaal verder zijn dan de meeste leraren. De blinde probeert de lamme te leren lopen….
Haha, deze ‘orchestrator’ heeft ook meer dan 10 jaar fundamenteel wetenschappelijk ecologisch onderzoek gedaan als bioloog en weet dat ‘survival of the fittest’ op populatieniveau vooral te maken heeft met een juiste diversiteit van de genotypen (om te overleven bij veranderende ecotoop). Big Tech moet niet weg, maar te eenzijdig ervan afhankelijk zijn is erg gevaarlijk. Het tweede Trump tijdperkje waar we nu aan begonnen zijn helpt inderdaad vast prima om zo’n in marktdenken vastgeroest ecosysteem als het onderwijs in Nederland weer terug naar ook naar wat meer denken in publieke waarden te krijgen.
Leuk dat je de humor ziet Fred maar de boodschap gaat om innovatie op de content. Het overleven door aanpassen van een generatie die digitaal vaardiger is in een vastgeroest ecosysteem van Nederlands onderwijs gaat om een adoptie van de mogelijkheden. Darwin en natuurlijke vijanden maakt discussie over soevereiniteit interessant want de ideologie van leren vissen of de wetenschappelijke diversiteit van genotypen (om te overleven bij een veranderende ecotoop) gaat om het opportunisme van de aanpassing.
Ik heb zelf 10 jaar fundamenteel empirisch onderzoek gedaan naar de vaardigheden want ik was vaardiger dan de leraar maar dat was geen voordeel door een vooroordeel. Een survival of the fittest op populatieniveau in een marktdenken gaat om de vraag naar een bioloog. Je bekentenis mist de garantie van resultaten uit het verleden als het om aanpassing naar innovation orchestrator gaat. Opportunisme is me – mede door Dino – niet vreemd als het om een uitgebreide begrippenlijst gaat.
Bijzondere draai van oudlid
Al hij mist zn filosofische vriendje zo, toch maar weer naar de realiteitspolitiek.
Join them if you can’t beat them lijkt het credo.
Laat Trump zn karwei afmaken is de nieuwe slogan zo te horen.
Probleem is alleen dat er 2 nodig zijn voor een tango.
En tango is een respectvolle dans, wat iets anders is dan zich van achter laten nemen.
Dat een een innovation orchestrator zich druk maakt om digitale soevereiniteit is inderdaad opmerkelijk, maar blijkbaar nodig.
Begrippenlijsten en abstracties als protectionisme, isolatie en nationalisme in een realiteitspolitiek brengt ons op de machtsdynamiek van kennis en propaganda. Want soevereiniteit in het onderwijs gaat vooral om zoiets als vanuit de staat gedefinieerde leeropbrengsten met vastgeroeste onderwijsstructuren. Wat betreft leiden en volgen in de tango kunnen we metaforisch gaan filosoferen als met het Socratische leergesprek.
Metaforen zijn een hulpmiddel om overtuigingen te bevragen en abstracte begrippen te verduidelijken om tot de diepere kennis te komen. Tenslotte draai ik niet maar heb ik in de tuin van kennis twijfels over de boom van Descartes en de boom van Genesis met verboden vruchten. Maar het denken kun je beter aan een paard overlaten Dino want je Orwelliaanse filosofie is zo moralistisch als didactiek in een vastgeroest onderwijssysteem.
Mijn cogito ergo sum in de tuin van kennis gaat om het nieuwe struikgewas van een technologische vooruitgang als een natuurlijke vijand van de wetenschap. Viroloog in de grot van Plato die vleermuizen bestudeerde was niet de nieuwe Messias. De nieuwe kerk van wetenschap met een autoriteitsgeloof bleke om dogmatische paradox te gaan in een nieuwe realiteitspolitiek.
Postmoderne relativisme waarbij de twijfel van Descartes misbruikt wordt gaat tenslotte om de katalysator van een politieke manipulatie. En wijsheid in pacht gaat niet om een soevereiniteit maar om het beschermen van de kennis om deze verhandelbaar te maken. Bijvoorbeeld door een boek te schrijven want Socrates op sneakers van Elke Wiss gaat om het luisteren als een filosoof door niet direct in conclusies te springen.
alles goed oudlid ? want je zit met je bebazel niet zo ver meer weg van “uil van minerva”.
en dan het blind en lam tegen elkaar opboksen wie de langste heeft,
qua onderzoekervaring dan.
maar waar waren we, owja het onderwijs.
“Nederlandse onderwijs is een links-activistisch bolwerk” maar met “zo’n in marktdenken vastgeroest ecosysteem”
Intelligent design of creatief opportunisme ?
Door de VS gesponsorde pro palestina demonstraties dus.
Onderhandelen met gemaskerde criminelen.. misschien waren het wel Russische trollen.
Maskers af en we zien het onderhandelen van criminelen op wereld politiek nivo.
En daarom heeft Fred een punt met zn digitale soeverenteit, voordat “we did not know” het nieuwe “wir habben es nicht gewusst wordt”.
Dino bespeelt het orgel van de emotie zonder maat te houden waardoor de muziek vals klinkt. Hij klinkt meer als de pestkop op het schoolplein waar het niet om de langste ging maar de sterkste. En met de realiteitspolitiek van vandaag om de roedel aan laaggeletterde wolven want het schoolplein is een jungle. Bioloog kan metafoor van de kip en het ei beter uitleggen als het om een oorzaak-gevolg-paradox gaat.
Tenslotte is het budget voor het onderwijs sinds 1984 verdriedubbeld maar toch heeft 1 op de 5 Nederlanders moeite met taal en rekenen waar we pandemie niet de schuld van kunnen geven. Laag geletterd en digitaal onbekwaam kwamen alleen maar samen in een pandemie omdat de focus verkeerd ligt. Zo leert een terugblik naar 2010-2011 dat er discussie was over de technologie met iPad onderwijs maar deze beperkte zich vooral tot het ‘niet kunnen’ waardoor vooral progressief links op de rem trapte.
Want volgens een enquête van de Algemene Onderwijsbond (AOb) stemt het merendeel van de leden progressief links hoewel dat meer om Orwelliaanse ‘newspeak’ gaat. Tenslotte is een kwart van de leraren in het voorgezette onderwijs ouder dan 55 jaar en zonder enige affiniteit met ICT. Dus niks Russische trollen maar gewoon ambtenaren die zich blijven warmen aan het kampvuur in de grot als ik kijk naar de projecties in een oorzaak-gevolg-paradox.
Terugkijkend op onderzoekservaring waren er genoeg klokkenluiders die wezen op afhankelijkheid van Microsoft voor de patches als het om cybersecurity gaat. Hetzelfde geldt voor de vaardigheid in een obscuur OSS pakket als in vacatures alleen ervaring gevraagd wordt in het werken met Microsoft. Zelfs Apple moest buigen voor Office 365 omdat dit de standaard is in Nederland en daarom ook binnen het Nederlandse onderwijs als het om startkwalificaties gaat.
Ga door waar je mee bezig bent Dino want ik hoorde voor het eerst over het Socratische leergesprek tijdens mijn diensttijd hoewel ik niet meer weet niet of het de rabbijn was of de aalmoezenier die erover begon. Ik ben daarom een voorstander van de opkomstplicht als ik kijk naar paradox van de sterkste en de slimste. Soeverein slaan we namelijk nog geen deuk in een pakje boter als het om een militair samenwerken gaat.
Ik werd er terecht op gewezen dat er een heel scala aan groeifondsprogramma’s voor het onderwijs zijn toegekend, waarbij aardig wat ook het funderend onderwijs betreffen. Zoals het programma Impuls Open Leermaterialen van Kennisnet. In bovenstaand artikel doel ik vooral op NPuls, voorheen Digitaliseringsimpuls onderwijs NL, waar Surf penvoerder is en zich op MBO, HO en PO richt. Zie verder https://www.nationaalgroeifonds.nl/overzicht-lopende-projecten/thema-onderwijs en https://www.edustandaard.nl/groeifondstrajecten-inzicht-in-architectuur-en-standaarden/
In geval van maatschappelijke participatie en de vrijheid om vaardigheden op te doen gaat het begrip funderend onderwijs in de beleidsstukken voorbij aan de realiteit. Ik kan het metaforisch voor je maken Fred want het zwemdiploma is geen zekerheid meer in het PO en dat is nog maar één gemis. Statistische realiteit dat er 10 maal meer kinderen met een niet-westerse achtergrond verdrinken heeft meer te maken met de prioriteit die ouders aan het opdoen van fundamentele vaardigheden geven dan aan zoiets als kansenongelijkheid. De factoren buiten de school bleken tijdens een pandemie dan ook doorslaggevend want de olifant in de hoek van het leslokaal die iedereen ziet gaat om een toenemende complexere leerlingenpopulatie waarin het willen en moeten om een keus gaat.
Er is nu een landelijke trend waarbij scholen het belang van leesbevordering erkennen en initiatieven nemen om het leesplezier en de leesvaardigheid van leerlingen te vergroten. En dat gaat grotendeels ouderwets met boeken omdat de eerdere iPad geweerd wordt door scholen die eerder tot een aanschaf daarvan aandrongen. Funderend onderwijs middels de liefde voor het lezen begint trouwens met het voorlezen en gaat via het beeldverhaal naar beeldend verhalen als ik kijk naar de didactische modellen waarin opeens een hobbel op de weg lijkt te liggen met zoiets als GenAI, vriend of vijand?
Zeg het maar Fred want door Trump is Amerika opeens niet meer onze vriend en richten de ogen van beleidsmakers zich op Europese samenwerking alleen is het de vraag of we niet de soevereiniteit van ons taal op moeten geven. Complexere leerlingenpopulatie ken ik nog uit mijn jeugd omdat 40% gewend was om thuis Fries te spreken.
ja oudlid, je heb zo te horen al een poosje kunnen oefenen met het sarcast.. ik bedoel socratisch leergesprek.
Over ver te zoeken gesproken..
Tijdens je dienstijd dus, het wordt nog een lange mars.
Blijkbaar hadden ze dus geen interesse in de schoolslag, ook al is dat wel handig bij verlangen naar eindeloze zee.
Statische realiteit.. het is maar hoe je het bekijkt.
Zo had Trump van Gaza ook in 1 dag iets een paradijs kunnen scheppen als die Palestijnen er niet zo’n rommel van gemaakt hadden 😛
Misschien zijn zwemskills opdoen wel een luxe, voor mensen die hun gewend zijn op zoveel andere manieren te overleven.
De spagaat tussen traditionele en moderne methoden geldt niet alleen voor onderwijs.
Als iedereen het eens is dat de wereld een dorp geworden is, lijkt me het vreemd om vast te houden aan de onprem taal van de locatie.
En soms is het fijne ouderwetse van een boek dat je het niet online kan wijzigen.
Altijd handig met bijv gebruiksvoorwaarden en wat goed uitkomt.
Dictators dicteren namelijk graag.
Verwijzen naar iets dat je op elk moment niet alleen nieuwe betekenis kan geven, maar ook gewoon kunt aanpassen.
Aanpassen via parlement in je zak en betekenis via de rechterlijke macht, die je zelf kunt aanstellen.
Samen met het intimiderend zwaaien met kettingzaag in de vrije wereld ? kunnen snel stappend gemaakt worden.
Daarom heeft Fred een punt met zijn digitale soevereiniteit.
Ik ben vereerd met je aandacht Dino want het socratische leergesprek gaat vooral om het uitdagend denken waardoor de lange marsen zonder afleiding van sociale media interessante exercities werden. Jij oefent namelijk een vaardigheid in het loket denken want je vergeet de six honest serving men van IK2-17 die helpen in het socratische leergesprek.
Zo wees ik in mijn reactie van 22 februari op het verkennen van de definities met het WHAT omdat de metafoor van het zwemdiploma om het begrip van een abstractie gaat. WHY & WHERE gaan om de context want voor zwemdiploma C moet je met verzwarende kleding zwemmen en schoolslag wordt niet beoordeeld op een reglementaire uitvoer zoals bij de olympische spelen. Je hoeft het dan ook niet ver te zoeken in het socratische leergesprek omdat je gewoon de vraag kunt stellen hoe vrijheid ruikt.
De natuur zintuigelijk ervaren terwijl je erdoor heen loopt is namelijk wat anders dan erover lezen als het om het leren verlangen naar de eindeloze zee gaat. De wereld is dan ook niet het dorp van Wim Sonneveld met het tuinpad van mijn vader als ik kijk naar het Nederlandse onderwijs. Want de slimmeriken die de pandemie als bevrijding ervaarden vervingen de klassikale uitleg via Teams door een betere uitleg op YouTube.
Door een eerdere tuin van kennis heen dwalend leerde ik ooit navigeren met een kompas maar tegenwoordig heb ik GPS en hierdoor is het kaartlezen een stuk eenvoudiger geworden. Hetzelfde geldt voor een plantendeterminatie met AI want het zijn deze hulpmiddelen die ons dienen. Het gaat dan ook niet om de kast van de cloud voor een centrale opslag maar om de vrijheid die het Internet ons geeft als het om een plaats- en tijdsonafhankelijk leren gaat.
De licentie voor toegang tot dat paradijs gaat eerder om 5G dan Office365 als ik kijk naar een digitalisering van de maatschappij.