De CIO Rijk, Art de Blaauw, heeft een intentieverklaring getekend ter ondersteuning van het OpenDesk-initiatief; een werkomgeving voor ambtenaren die de overheid van het ‘Microsoft-infuus’ kan brengen. Bovendien heeft Nederland met Duitsland en Frankrijk afspraken gemaakt over dit project dat beoogt digitaal soevereine werkplekken in de publieke sectoren te creëren.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties is al begonnen met een kleinschalige technische proef van deze opensource-kantoorautomatisering. Begin 2025 zal staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering) meer details bekend maken. Het doel is om minder afhankelijk te worden van Big Tech. Dit kan door op het gebied van kantoorsoftware een alternatief te bieden.
OpenDesk heeft al een reeks opensource-applicaties ontwikkeld die samen een suite vormen. Daarbij valt de nadruk op productiviteitssoftware en tools voor samenwerking. Zo zijn applicaties ontwikkeld voor documentbewerking, e-mail, cloudopslag en projectbeheer. Het platform werkt samen met een uniforme gebruikersinterface. Het is zelf te hosten of als een online-dienst te gebruiken. Ook ligt het in de bedoeling overheidsinstellingen meer controle te geven over hun data en it-infrastructuur.
Minder afhankelijk
Het OpenDesk-initiatief bevordert digitale onafhankelijkheid door behalve opensource-technologieën ook open standaarden te gebruiken. Dit vermindert de afhankelijkheid van specifieke leveranciers en verbetert de beveiliging door transparante code. Het initiatief wordt geleid door het Duitse ZenDiS (centrum voor digitale soevereiniteit).
Laatste resultaat is OpenDesk 1.0. Aan dit platform hebben Collabora, Element, Nextcloud, Nordeck, OpenProject, Open-Xchange, Univention en XWiki bijgedragen. OpenDesk kan aansluiten bij de Nederlandse Digitaliseringsstrategie waar Szabó aan werkt. De proef met OpenDesk loopt tot halverwege 2025. Ook andere initiatieven worden onderzocht.
Beter laat dan nooit zullen we maar zeggen want vele klokkenluiders hebben Nederlandse overheid gewezen op een te grote afhankelijkheid van Big Tech die uiteindelijk aan de leiband loopt van Washington zoals Edward Snowden duidelijk maakte. En al meer dan 10 jaar wordt er daarom op dit platform gewaarschuwd voor een verlies aan digitale soevereiniteit maar niemand in Den Haag maakte zich daar druk. Want als het geld kost dan is het niet belangrijk zoals we ook zagen met onze bijdrage aan de NAVO, de one ring to rule them all.
Onderwerp digitale soevereiniteit gaat namelijk verder dan leesbare code omdat er nog altijd een wirwar aan licenties is waardoor de ring met alle sleutels om een gehoorzaamheid aan internationale afspraken gaat. Open maar niet vrij te gebruiken wordt onafhankelijkheid niet door de transparantie van de code bepaalt maar door juridische hekwerken daar omheen. Wat betreft afspraken met Amerika of Duitsland en Frankrijk klinkt dat als door de hond gebeten of de kat gekrabd als we daarmee Nederlandse zeggenschap opgeven.
Zsolt Szabó lijkt dan ook de weg van z’n voorganger te volgen door Nederlandse soevereiniteit in te ruilen voor een Europese identiteit want een andere vlag op dezelfde schuit doet me denken aan de verandermotor van UWV.