Telecomprovider Voys uit Groningen meet zich een eigenzinnige eigendomsstructuur aan: ‘steward ownership’. Oprichters Mark Vletter en Ben Hoetmer hebben hun aandeelhouderschap van het bedrijf overgedragen aan een aantal stichtingen, die de zeggenschap en de financiële belangen van Voys behartigen. De oprichters blijven als collega’s werkzaam bij het bedrijf.
Alle aandelen van een ‘steward owned’-bedrijf worden ondergebracht in een stichting (of stichtingen), die daarmee officieel eigenaar wordt van de onderneming. Het bedrijf is als het ware van zichzelf en is niet te (ver)kopen. De directeuren/oprichters zijn stewards die voor het bedrijf zorgen tot ze niet meer willen of kunnen.
Deze eigendomsvorm is niet gefixeerd op winstmaximalisatie. Winst verdwijnt niet in private zakken, maar kan alleen worden geherinvesteerd in de missie van het bedrijf. Anders dan bij een traditionele aandeelhoudersstructuur worden met steward ownership de zeggenschap en de financiële belangen van elkaar gescheiden. ‘Naar de beurs gaan of verkopen is voor veel organisaties een logische stap, maar dat is niet wat we doen’, zegt medeoprichter Hoetmer. ‘Voor ons is de missie van Voys altijd het belangrijkste en die beschermen we op deze manier.’
Maatschappelijke waarden
Vletter, de andere oprichter, schrijft in een blog dat een bedrijf naar de beurs brengen of verkopen niet past niet bij de cultuur van Voys. ‘Dan worden anderen eigenaar van je bedrijf. Die anderen kijken vaak maar naar één ding: economische waarde, en de toename daarvan.’ Hij wijst er op dat zijn bedrijf ook oog heeft voor maatschappelijke waarden. Zo is er de stichting 48percent.org met als doel de digitale kloof te dichten, zodat iedereen toegang heeft tot internet en daarmee eerlijke kansen krijgt op onderwijs, werk en welvaart. Voys werkt ook zelfsturend. Dat betekent dat de collega’s verantwoordelijkheid en leiderschap gelijkwaardig delen. Met steward ownership wordt het eigendom nu ook gedeeld. ‘Wat zelfsturing doet voor onze manier van samenwerken, doet steward ownership met het eigenaarschap van de onderneming’, legt Vletter uit. ‘Eigenaar was ik op papier, maar in mijn hart ben ik altijd al collega geweest.’
Uitdagend proces
Steward ownership is niet gangbaar in Nederland; er bestaat geen kant-en-klare rechtsvorm voor, aldus Voys. Daarom was het volgens projectleider Pollien van Keulen een uitdagend proces: ‘Dat heeft al met al een jaar in beslag genomen. Ik heb onze missie en de wensen van oprichters als uitgangspunt genomen en van daaruit zijn we gaan bouwen aan een voor ons passende structuur samen met We Are Stewards.’ Deze organisatie zet zich in om steward ownership in Nederland op de kaart te zetten. Daarnaast heeft Voys de hulp ingeschakeld van notariskantoor NP, fiscaal consultants Pereira en advocatenkantoor Benvalor.
In het buitenland doet het steward ownership meer opgeld. In een artikel op de VPRO-site over alternatieve bedrijfsmodellen wordt gewezen op de Duitse lenzenfabrikant Zeiss die al ruim honderd jaar volgens dit principe werkt. Ook de Duitse elektronicagigant Bosch en een aantal Deense bedrijven bedienen zich van dit bedrijfsmodel.
Voys
Voys is in 2004 gestart als een online-telefonieproject bij TNO en bedient sinds 2006 de zakelijke telecomwereld met een communicatieoplossing in de cloud. Inmiddels zijn ruim negentienduizend bedrijven in Nederland, België, Duitsland en Zuid-Afrika klant bij het bedrijf. Zo af en toe pleegt het Groningse bedrijf overnames, zoals begin 2024 datacenterdienstverlener Source2Cloud Services, in maart 2023 Call-In-One (cloudtelefonie) en begin 2023 Devhouse Spindle (cloudtelefoniesoftware). Bij Voys werken zo’n honderdvijftig mensen, verdeeld over kantoren in Nederland, België, Duitsland en Zuid-Afrika.
Voys is genomineerd voor de Computable Awards 2024 in de categorie in de categorie Duurzaamheid & MVO.
