BLOG – Dat ai krachtig is, staat buiten kijf. Zie het als een dynamisch team van een stuk of tien mensen dat een opdracht uitvoert. Ai maakt daardoor een bovengemiddelde impact. Dit geldt voor alle opkomende technologieën gericht op het verhogen van de productiviteit. Toch is er ook veel terughoudendheid – en mislukken veel projecten.
Veel innovatieve onderwerpen hebben technologie in de kern. Maar dat betekent niet dat alles om de technologie draait. Eromheen dansen meer aspecten, zoals juridische of maatschappelijke thema’s. In veel gevallen is het niet de technologie die het complex maakt, maar de maatschappelijke context.
Kloof en kansen
Ondanks de kloof tussen technologie en maatschappelijke impact zijn er kansen. Het behoeft geen betoog dat ai in meer of mindere mate een oplossing is voor uitdagingen rondom arbeidsproductiviteit, waar veel organisaties mee kampen. Het is belangrijk om bij de implementatie van ai niet alleen een technisch team betrekken, maar juist een business- of productieteam in combinatie met een hr- of juridisch team. Daarmee breng je de innovatie naar een hoger niveau.
De truc is om veel te leren over de inzetmogelijkheden van de technologie zelf, maar daarbij ook rekening te houden met andere aspecten. Wat betekent een implementatie bijvoorbeeld voor wet- en regelgeving of privacy? Ook moet je meewegen hoe de maatschappij, onder meer via politiek en media, kritisch kijkt naar de technologische oplossing. Het is niet de technologie op zichzelf, maar de samensmelting van belangen die de daadwerkelijke complexiteit bepalen.
Positief en bedreigend
Het helpt om met een positieve blik naar ai te kijken. Er wordt om ons heen veel gesproken over dat ai bedreigend zou zijn, terwijl de technologie niet altijd serieus wordt genomen. Dat remt af. Terwijl in ai en andere technologie juist een kans schuilgaat om op een slimme manier de economie in stand te houden. En ondertussen kan ai maatschappelijk van betekenis zijn, onder meer om het klimaat te verbeteren.
Het goede nieuws is dat ai in de techindustrie voor talloze use-cases van betekenis en als technologie van significante toegevoegde waarde is. Het slechte nieuws is dat een fractie van deze projecten uiteindelijk in productie terechtkomt. Dit komt doordat de use-case vaak vanuit it wordt gemaakt en technologisch gedreven is. Zonder een concreet beeld van het probleem of de context waarbinnen de technologie moet slagen.
Boerderij
Het toepassen van ai, en technologie in het algemeen, kan ook anders. Neem een boerderij. Door intelligentie toe te voegen aan het landbouwproces, plant je slimmer zaden. Op de vochtigere plekken plant je de zaden die daar geschikt voor zijn, terwijl de zaden die gebaat zijn bij drogere grond, elders een voedingsbodem krijgen. Het resultaat? Je hebt een efficiëntere productie. Door de zaden juist te planten, zijn ze minder kwetsbaar voor ziekten. Daardoor hoeven minder bestrijdingsmiddelen worden toegepast om een hogere oogst te halen. Meer optimalisatie leidt bovendien tot minder energieverbruik en een reductie in irrigatie, wat weer resulteert in minder energieverbruik.
Dit is niet nieuw. Boeren deden dit vroeger ook al door handmatig resultaten van eerdere jaren bij te houden in een notitieblokje. Ai doet hetzelfde, maar maakt het mogelijk om dit op grote schaal te doen. Dus voor grotere stukken grond met veel meer parameters. En daardoor wordt de landbouw op grote schaal vele malen nauwkeuriger.
Arbeidsintensief
Een ander voorbeeld is de gezondheidszorg. Dit is een arbeidsintensieve sector. Tegelijk is er een hoge noodzaak om thuiszorg of huisartsenzorg op een verantwoorde manier in te richten. De ambitie is om administratieve handelingen te verminderen en die bovendien minder foutgevoelig te maken. Dit kan door een patiëntgesprek op te nemen – vanzelfsprekend op een veilige manier. Een ai-tool kan vervolgens het gesprek direct samenvatten, zodat je die samen met de patiënt doorneemt. Van beide kanten geef je aan of dit de correcte weergave is van het gesprek, waarna de data via de juiste verwijzingen naar de specialist of apotheek gaan. Dit resulteert in minder administratie en meer tijd voor de patiënt.
Samenwerking
Om technologie impactvol te maken, is samenwerking nodig. Bijvoorbeeld samenwerking met de overheid, maar ook met de juiste bedrijven. Denk aan bedrijven die de satellietdata of -beelden leveren of andere waardevolle gegevens bezitten. Daar kun je gezamenlijk mooie use-cases mee ontwikkelen. Of het nu gaat om agridata, of data uit de gezondheidszorg, je kunt de slimme combinatie van data en technologie in iedere industrie toepassen.
Maar je moet wel weten hoe de technologische toepassing, data en maatschappelijke context samenkomen. Daarbij is het essentieel om naast techfuncties ook medewerkers uit de praktijk bij projecten te betrekken. En stuur het techteam ook een keer het platteland op, of een huisartsenpraktijk in voordat ze aan de slag gaan met een use-case. Betrek verder de juiste partijen en experts om te zorgen dat de use-case van alle kanten wordt onderbouwd. Dan is de stap naar productie kleiner en de kans om impact te maken vele malen groter.
Jan Peter de Jong is managing director bij Xebia Nederland
Manager Xebia stuurt de techteams op schoolreis om net als de huidige politiek te kijken zonder te begrijpen. Lang leve de legacy van processen en nieuwe technologie want irrigatie of een omgekeerd polderen kost weinig stroom als je daarvoor windmolens gebruikt. En de kortere weg naar een medisch specialist gaat niet langs de poortwachter want de drang tot regulering op basis van data zorgt voor inefficiëntie in de keten.
Extase van management met KPI’s gaat om een honger naar data terwijl niet alle data voedzaam is in het proces. De vraag is of de techteams de waarde van de data zien want deze is afhankelijk van de datasynthese via het DIKW-model. Impact is hierdoor een muntje wat je opgooit door kansberekening want juridische thema’s gaan om slimme combinaties van data en technologie die discussie geven aan maatschappelijke thema’s zoals wel doelmatig maar niet rechtmatig.
Minder foutgevoelig is dan ook een leuke want het opgenomen patiënten gesprek als bewijslast achteraf kan ongunstig uitpakken want van beide kanten formeel aangeven dat het een correcte en volledige
weergave van besprokene is klinkt als een proces-verbaal. Een administratieve formaliteit als de juiste verwijzingen goed uitpakken maar een juridisch moeras als nabestaanden schadevergoeding voor de verkeerde verwijzingen gaan eisen. De wereld van legal holds en compliance locks op data gaan om een andere boerderij, zeker in een samenwerking met de overheid.