In deze rubriek een greep uit de stortvloed aan berichten over artificial intelligentie (ai):
Sakana AI lanceert AI Scientist
Sakana AI uit Tokio claimt ’s werelds eerste ai-systeem te hebben ontwikkeld dat zelfstandig wetenschappelijk onderzoek kan uitvoeren. De ‘AI Scientist’ is in staat om nieuwe onderzoeksideeën te genereren, code te schrijven, experimenten uit te voeren, papers te schrijven en zelfs zijn eigen ‘peer reviews’ te doen met een nauwkeurigheid die bijna menselijk is.
De ai-wetenschapper heeft al papers geproduceerd met nieuwe bijdragen op het gebied van machine learning, zoals taalmodellering en diffusiemodellen. Elk artikel kost slechts ongeveer vijftien dollar om te produceren, wat de onderzoekscapaciteiten mogelijk zou kunnen democratiseren.
Deze doorbraak zou de wetenschappelijke vooruitgang aanzienlijk kunnen versnellen. Onderzoekers hoeven niet per se overbodig te worden, stelt Sakani AI. Ze kunnen gaan samenwerken met ai-agenten en tijdrovende taken te automatiseren. De komende tijd zal echter nog moeten worden bewezen of deze intellectuele ai-agent echt zo hoogbegaafd is dat hij revolutionaire ideeën kan ontwikkelen of alleen maar kan voortborduren op bestaande concepten.
Voorlopig lijkt sprake van het laatste. De ‘weledelzeergeleerde’ ai-agent werkt in een lus met een open einde, voortbouwend op eerdere ideeën om nieuwe onderzoeksrichtingen te genereren. Maar voor een wetenschapper die even geen inspiratie heeft om een bijdrage aan een congres te leveren, kan de AI Scientist een uitkomst zijn.
Ai komt als geroepen bij accountant
Een beroepsgroep die zeker veel baat heeft bij ai, is die van de accountants. De accountancybranche biedt een groot potentieel voor ai, concludeert ING in een marktstudie. Accountants hebben het momenteel razend druk. De krappe arbeidsmarkt zet een rem op de groei. Investeringen in nieuwe technologie zoals ai zijn noodzakelijk om de productiviteit te verhogen.
De komende jaren neemt de vraag naar accountants- en adviesdiensten nog verder toe door extra werkzaamheden voortvloeiend uit nieuwe regelgeving, zoals duurzaamheidsrapportages en meer focus op fraude en continuïteit bij de te controleren bedrijven.
Met name voor sectoren die grotendeels zijn gedigitaliseerd, is er een groot potentieel voor ai. Ook een deel van de werkzaamheden in de accountancy kan op termijn door ai worden uitgevoerd. Zo wordt ai inmiddels al gebruikt voor het samenstellen en controleren van contracten.
Hoewel nu veelal nog in de experimentele fase, kan ai ook worden ingezet bij de audit door accountants. Het gebruik van ai versnelt de processen en zorgt voor kwaliteitswinst doordat het minder foutgevoelig is en sneller fraude kan opsporen. Ai kan immers relatief snel grote hoeveelheden data analyseren en afwijkende trends signaleren. Dit komt zowel de efficiency als de kwaliteit van de werkzaamheden ten goede. Zeker met het aanhoudende tekort aan accountants zorgt dit voor enige verlichting van de werkdruk. Bovendien wordt het vak van accountant hierdoor interessanter en uitdagender voor jongeren.
Weaviate
De Nederlandse startup Weaviate behoort tot de nieuwe partners van het programma dat AWS vier maanden geleden heeft geïntroduceerd voor de verdere toepassing van generatieve ai. Weaviate behoort tot de ruim zestig gevalideerde partners die ondersteuning bieden bij het in productie nemen van generatieve ai-workloads.
De opensource-zoeksoftware van het Amsterdamse bedrijf is in korte tijd uitgegroeid tot een standaard-tool voor software-ontwikkelaars en data-bedrijven wereldwijd. Weaviate omvat een cloud-database die het voor ontwikkelaars van ai eenvoudiger maakt data te doorzoeken, op te slaan en te delen. Het gaat hierbij om zogeheten vector-data die ai van de laatste generatie gebruikt voor taalmodellen. De database is al meer dan twee miljoen keer gedownload.
Watermelon
Het Utrechtse Watermelon heeft een nieuwe functie toegevoegd aan zijn klantenservice-systeem. Deze ai-chatbot kan nu ook afbeeldingen herkennen en interpreteren, wat de kwaliteit van geautomatiseerde gesprekken verbetert. Een technisch bedrijf is in staat om op basis van een foto te bepalen welk soort reparatie nodig is.
Met deze feature kan de chatbot proactief om foto’s vragen om meer context te verkrijgen, wat leidt tot nauwkeurigere antwoorden. Volgens Alexander Wijninga, baas en oprichter van Watermelon, kan de software binnenkort ook informatie geven over de locatie van objecten binnen een afbeelding.
ChatGPT helpt Nijmeegse rechter
ChatGPT is nu ook tot de Nederlandse rechtbank doorgedrongen. De kantonrechter in Nijmegen moest uitspraak doen in een conflict rond het plaatsen van zonnepanelen op een gemeenschappelijk dak. Iemand had daar een aantal panelen laten plaatsen waarna een buurman een opbouw installeerde die tot een rendementsverlies leidde. ChatGPT hielp de rechter de hoogte van de schadevergoeding te bepalen. De gedupeerde buurman kreeg 2.619 euro en 2 cent plus rente.
Hoewel ChatGPT uitsluitend werd gebruikt als rekentool en juridisch verder geen rol speelde, heeft het eerste vonnis waarin een ai-programma als informatiebron wordt genoemd tot felle discussies geleid.
Juristen zijn op zijn zachtst gezegd verdeeld over het gebruik van ai in de rechtspraak. Tegenstanders wijzen op de geringe betrouwbaarheid van ai. Een juridisch bezwaar is dat een rechter die zelf onderzoek doet, alle betrokkenen de kans moet geven om hun mening te geven over de verkregen informatie. In dit geval werd die kans niet geboden. Ook is er vrees voor precedentwerking. Het zou volgens critici verkeerd zijn als rechters bijna blindelings gaan vertrouwen op ai-tools.
Een verbod op het gebruik van ai vinden velen echter te ver gaan. Wel wordt breed de noodzaak onderschreven dat rechters voldoende training krijgen in het gebruik van kunstmatige intelligentie. Overigens speelde ChatGPT geen rol bij het vaststellen van het recht op schadevergoeding. Voor waarheidsvinding werd de tool evenmin gebruikt.
